ถึงเวลาหยุด "การล่วงละเมิดทางเพศในวงการกีฬา"

“เขาเสียสละชีวิตการเป็นนักกีฬามาแล้ว...เขาไม่ได้มีชีวิตเหมือนเด็กปกติ เขาจะต้องเอาเวลาทั้งหมดที่เขามีเสียสละเพื่อฝึกซ้อมกีฬาให้เป็นเลิศแล้วก็สร้างชื่อเสียงให้ประเทศไทย ให้ได้ผลงาน แค่นี้ก็เป็นเรื่องหนักแล้ว แล้วเขายังต้องมาเจอกับคนที่จะต้องมาทำร้ายเขาด้วย มันคือทวีคูณของความเจ็บปวด แล้วที่สำคัญคือพูดออกมาไม่ได้”

ดร.สุวรรณา ศิลปอาชา ผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการโอลิมปิกแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ และกรรมาธิการสหพันธ์สเก็ตน้ำแข็งนานาชาติ ให้สัมภาษณ์กับทีมข่าว SPRiNG ในสถานการณ์การล่วงละเมิดทางเพศในวงการกีฬาว่า ปัจจุบันเป็นประเด็นที่คณะกรรมการโอลิมปิกสากลและสหประชาชาติให้ความสนใจอย่างมาก เกิดขึ้นทั้งในวงการกีฬาของไทยและต่างประเทศ โดยส่วนใหญ่มักจะเกิดกับผู้ฝึกสอนกับนีกกีฬา บุคลากรทางการกีฬากับนักกีฬา หรือนักกีฬาด้วยกันเอง หลายประเทศเริ่มมีการลงโทษและเอาผิดอย่างจริงจัง เช่น ประเทศเกาหลีใต้ ผู้ฝึกสอนการวิ่งระยะสั้นล่วงละเมิดทางเพศนักกีฬา ถูกตัดสินติดคุก 10 ปี หรือในสหรัฐอเมริกา นายแพทย์ประจำทีมยิมนาสติกที่ล่วงละเมิดทางเพศนักฬาหลายคน โดนตัดสินจำคุกตลอดชีวิต ในประเทศไทยเองก็อาจจะมีกรณีแบบนี้ที่ยังไม่ถูกเปิดเผยทั้งในระดับชาติ ระดับจังหวัด หรือแม้กระทั่งระดับโรงเรียน

ดร.สุวรรณา มองว่า ปัจจัยที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ลักษระนี้ขึ้น เนื่องมาจาก ชีวิตนักกีฬาต้องอยู่กับทีมและผู้ฝึกสอนตลอดเวลา ไม่เหมือนกับอาชีพอื่นที่ทำงานเสร็จแล้วกลับบ้าน แต่พวกเขาต้องอยู่ด้วยกันทั้งช่วงการฝึกซ้อม การเก็บตัวที่อาจจะยาวนาน 6-10 เดือน หรือแม้กระทั่งการเดินทางไปแข่งขันที่ต่างประเทศ  และด้วยความใกล้ชิดเหล่านี้อาจจะทำให้เกิดการล่วงเกิน โดยเฉพาะการฝึกฝนที่อาจจะต้องมีการจับหรือถูกเนื้อตัวของกันและกัน แต่ ดร.สุวรรณา ย้ำว่า ผู้ฝึกสอนเองก็ต้องมีจรรยาบรรณ

“มันไม่ใช่สื่อถึงความเซ็กซี่ หรือความยั่วยุทางเพศ ทางอารมณ์ มันไม่ใช่ นี่คือการที่เขาใส่ชุดนักกีฬา มันง่ายต่อการเล่นกีฬา ส่วนบนจะรัดรูปยังไง โชว์ท้องยังไง ความเป็นจรรยาบรรณของคนเป็นผู้ฝึกสอนมันต้องมี”

ทั้งนี้ ดร.สุวรรณา ยังอธิบายต่อว่า การล่วงละเมิดในวงการกีฬามันจะส่งผลให้เกิดความทุกข์ของนักกีฬาในหลายระดับ นักกีฬาเอง ถ้าเจอเหตุการณ์แบบนี้ก็อาจจะไม่กล้าบอกใคร เพราะมีโอกาสเสี่ยงที่เขาจะไม่ได้เล่นกีฬาสูง ถ้าโค้ชโกรธ เขาอาจจะถูกไล่ออกจากทีม หรือตัดออกจากการเป็นนักกีฬาทีมชาติ ซึ่งถือว่าเป็นเป้าหมายสูงสุดของนักกีฬา ยิ่งไปกว่านั้น นักกีฬาต้องมีความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจในการลงสนามแข่งขันกีฬา ดังนั้นหากมีความรู้สึกไม่ดีในใจ การที่จะออกไปแข่ง ไปกระโดด หรือใช้ศักยภาพของร่างกายจึงเป็นเรื่องยาก และอาจจะทำให้ผลการแข่งขันของเขาลดลง ขณะเดียวกัน เขายังต้องเจอกับคนร้ายที่ล่วงละเมิดทางเพศเขาทุกวัน แต่ระบายให้ใครฟังไม่ได้ ยิ่งถ้าตัวเองเป็นคนที่มีชื่อเสียง ยิ่งเพิ่มความกดดันในชีวิต

ดร.สุวรรณา ย้ำว่าพวกเขาเสียสละชีวิตวัยเด็กหรือวัยรุ่นที่จะได้ไปเที่ยวเล่นเหมือนคนอื่นมาฝึกซ้อมเพื่อสร้างชื่อเสียงให้ประเทศชาติ แต่กลับมาต้องมาเจอเรื่องแบบนี้มันคือ “ทวีคูณของความเจ็บปวด”

“จุดสูงสุดของนักกีฬาคือการสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศไทย เมื่อไรที่เราได้ใส่ธงไทย อยู่ที่หน้าอก มันคือความรับผิดชอบอันยิ่งใหญ่ แล้วเขาพร้อมที่จะเสียสละตรงนี้ เพื่อไปสร้างชัยชนะ เพื่อสร้างชื่อเสียงให้ประเทศไทย แต่กลับมีคนใดคนนึงที่มีจิตใจไม่ปกติ แล้วมาทำให้ความตั้งใจตรงนี้มันหายไป มันล่มสลายไป ตั้งแต่ความสำเร็จยังไม่เกิดขึ้น”

ทั้งนี้ ดร.สุวรรณา ได้ริเริ่มการสร้างพื้นที่และสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย Safe Sport เพื่อให้ฝึกซ้อมกีฬานั้นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด นอกจากนี้ยังจริงเอาจังกับการให้โทษของการล่วงละเมิดทางเพศ ผ่านการลงนามความร่วมมือกับ 20 สมาคมกีฬา โดยความร่วมมือของการกีฬาแห่งประเทศไทย กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และมุ่งที่จะสร้างความร่วมมือกับอีกกว่า 70 สมาคมกีฬาของประเทศ และจะเป็นมาตรวัดความสำเร็จของสมาคมนั้นๆ ในการที่จะสร้างผลงานหรือของบประมาณสนับสนุนในอนาคต โดยข้อตกลงความร่วมมือนี้จะมีทั้งมาตรการป้องกันและมาตรการช่วยเหลือ อย่างไรก็ตาม เธอยังกล่าวย้ำว่า อยากให้เหยื่อออกมาพูดกับหน่วยงานหรือผู้บริหาร หรือสามารถโทรแจ้งสายด่วน 1300 เพื่อเข้าสู่กระบวนการช่วยเหลือต่อไป เพราะ "เมื่อไรที่คุณเงียบเราก็ไม่รู้ เราก็แก้ไขไม่ได้"