4 กรกฎาคม วันชาติสหรัฐฯ ประเทศในเอเชียกำลังทำอะไรกันอยู่ ?

วันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ.2319 (ค.ศ.1776) เป็นวันประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกา โดย 13 อาณานิคม ทำสงครามอยู่กับราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ ดังนั้นไม่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิอังกฤษอีกต่อไปคำ

ขณะเดียวกันเมื่อมองย้อนมาภูมิภาคเอเชีย ก็เกิดการเปลี่ยนแปลงไม่น้อยไปกว่าทวีปอเมริกาเช่นเดียวกัน

สยามยุคพระเจ้าตากสินมหาราช

เริ่มด้วยที่ประเทศสยามตรงกับรัชสมัยของพรเจ้าตากสินมหาราชกำลังอยู่ในช่วงรวบรวมแผ่นดินหลังจากที่กรุงศรีอยุธยาแตกในปี พ.ศ.2312 (ค.ศ.1769) เรียกได้ว่าเป็นยุคที่เริ่มสร้างรัฐใหม่ใกล้เคียงกับสหรัฐอเมริกาอย่างพอดิบพอดี

สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีมีอีกพระนามหนึ่งว่าสมเด็จพระบรมราชาที่ 4 เป็นคนไทยเชื้อสายจีน เดิมพระองค์เป็นนายทหารในรัชกาลสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ ต่อมา พ.ศ. 2310 เกิดการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 พระองค์ได้เป็นผู้นำขับไล่ทหารพม่าที่ยึดครองกรุงศรีอยุธยาอยู่ในเวลานั้น และได้ปราบดาภิเษกเป็นพระเจ้ากรุงศรีอยุธยาอีกเจ็ดเดือนถัดมา

โดยพระองค์ย้ายเมืองหลวงไปยังกรุงธนบุรี และรวบรวมแผ่นดินซึ่งมีขุนศึกก๊กต่าง ๆ ปกครองให้กลับเป็นปึกแผ่นอีกครั้ง เช่นเดียวกับการขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวาง นอกจากนี้ ยังทรงฟื้นฟูราชอาณาจักรในด้านต่างๆ ให้กลับคืนสู่สภาวะปกติหลังสงคราม ทั้งส่งเสริมกิจการด้านเศรษฐกิจ ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม วรรณกรรม และการศึกษา ภายหลังรัฐบาลไทยประกาศให้วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปีเป็น "วันสมเด็จพระเจ้าตากสิน" และยังทรงได้รับสมัญญานามมหาราช

พระองค์เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 เมื่อพระชนมพรรษา 48 พรรษา หลังถูกสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกซึ่งเป็นพระสหายสำเร็จโทษ และสืบราชสมบัติต่อเป็นต้นราชวงศ์จักรีในปัจจุบัน รวมเวลาครองราชย์ 15 ปี พระองค์มีพระราชโอรสและพระราชธิดารวมทั้งสิ้น 30 พระองค์ พระองค์ทรงเป็นวีรกษัตริย์ของชาติไทยที่ประชาชนรู้จักดีและเป็นที่เคารพสักการะมากที่สุดพระองค์หนึ่ง นอกจากนี้ยังมีพระบรมราชานุสรณ์ของพระองค์มีประดิษฐานมากที่สุด

 

กัมพูชายุคพระรามราชาธิราช (นักองค์นนท์)

หลังกรุงแตก นักองค์นนท์ร่วมมือกับก๊กของพระเจ้าตาก จนสามารถสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวงได้สำเร็จ หลังจากนั้น สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงพยายามที่จะช่วยสถาปนานักองค์นนท์ให้เป็นกษัตริย์กัมพูชา โดยยกทัพไปตีเมืองบันทายเพชรถึงสองครั้ง

โดยครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2312 แต่ไม่ทันสำเร็จ มีข่าวว่าสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเสด็จสวรรคต จึงเลิกทัพกลับมาก่อน

อีกครั้งหนึ่งใน พ.ศ. 2314 ซึ่งหลักฐานทางฝ่ายไทยกล่าวว่าตีได้เมืองบันทายเพชร นักองค์ตนหนีไปเวียดนาม จึงอภิเษกให้นักองค์นนท์ขึ้นเป็นกษัตริย์กัมพูชา แต่หลักฐานทางกัมพูชากล่าวว่า สยามตีเมืองบันทายเพชรไม่สำเร็จ จึงให้นักองค์นนท์ประทับอยู่ที่เมืองกำปอต จน พ.ศ. 2318 เวียดนามที่สนับสนุนนักองค์ตนอ่อนแอลง นักองค์ตนจึงถวายราชสมบัติแก่นักองค์นนท์

เรียกได้ว่าในยุคนี้อาณาจักรเขมรเกิดความแตกแยกภายในเรื่องการแย่งชิงราชสมบัติภายในกันเอง ประกอบกับมีการแทรกแซงจากประเทศรอบข้าง เป็นยุคของความแตกแยกที่เขมรไม่สามารถกำหนดการเมืองด้วยตนเองได้ จำเป็นต้องพึ่งอำนาจสยาม และเวียดนาม

 จีนอยู่ในยุครุ่งเรืองรัชสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง

จักรพรรดิเฉียนหลงเป็นจักรพรรดิองค์ที่ 5 ของราชวงศ์ชิง ประสูติเมื่อปี พ.ศ. 2254 (ค.ศ. 1711) เดิมมีพระนามว่าหงลี่ เป็นพระราชโอรสในจักรพรรดิยงเจิ้ง และเป็นพระราชนัดดาองค์โปรดของจักรพรรดิคังซี เพราะมีความเฉลียวฉลาดมาแต่ยังเด็ก จักรพรรดิเฉียนหลงขึ้นครองราชย์ในปี พ.ศ. 2278 (ค.ศ. 1735) ขณะมีพระชนมายุได้ 24 พรรษา และใช้ชื่อศักราชว่า เฉียนหลง

จักรพรรดิเฉียนหลงได้สร้างความเจริญมากมายให้กับประเทศจีน โดยเฉพาะการจัดทำสารานุกรม ซื่อคู่เฉวียนซู ขึ้นระหว่างปี พ.ศ. 2316 (ค.ศ. 1773) - พ.ศ. 2325 (ค.ศ. 1782) ถือเป็นมรดกโลกที่สำคัญชิ้นหนึ่ง

เรียกได้ว่าในยุคนั้นแผ่นดินจีนเปลี่ยนผ่านจากราชวงศ์หมิงของชาวฮั่นสู่ราชวงศ์นอกด่านที่ไม่ใช่ชาวฮั่นอย่างแมนจู ประเทศจีนจึงอยู่ในห้วงเวลาสร้างอาณาจักรใหม่ เช่นเดียวกัน แต่อยู่ในช่วงเริ่มสร้างฐานอำนาจที่เข้มแข็งในทุกด้านแล้ว

 สหรัฐอเมริกาประกาศอิสรภาพจากอังกฤษ

ด้วยความที่เป็นประเทศเจ้าอาณานิคม อังกฤษ (หรือสหราชอาณาจักร) ต้องการเงินจำนวนมากเพื่อไปเสริมกองทัพเพื่อการขยายดินแดน ทำให้มีการเรียกเก็บภาษีมหาโหดจากชาติอาณานิคมต่างๆ รวมไปถึง พระราชบัญญัติชา กำหนดให้บริษัทบริติชอีสต์อินเดีย (East India Company) มีสิทธิ์ในการนำใบชาเข้ามาขายในดินแดนอาณานิคมแต่เพียงผู้เดียว บริษัทฯ จึงสามารถขึ้นราคาสินค้าได้ตามใจชอบ

ในวันที่ 16 ธันวาคม ค.ศ. 1773 จึงมีกลุ่มผู้ประท้วงในนาม ซันส์ออฟลิเบอร์ตี (Sons of Liberty) ประมาณ 100 คน บางคนแต่งกายเป็นชาวอเมริกันพื้นเมือง เข้าทำลายการลำเลียงชาทั้งหมดที่บริษัทบริติชอีสต์อินเดียจัดส่งมา โดยบุกขึ้นเรือ และโยนหีบชาทิ้งลงทะเลที่ท่าบอสตันนั้นเอง

รัฐบาลอังกฤษจึงตอบโต้อย่างรุนแรง มีการสั่งลงโทษรัฐแมสซาชูเซตต์ด้วยการปิดท่าเรือเมืองบอสตัน ประกาศกฎอัยการศึกล้มรัฐธรรมนูญของรัฐ และปลดผู้บริหารของรัฐจนสถานการณ์บานปลาย และนำไปสู่การประกาศสงครามต่อเจ้าอาณานิคมอังกฤษในปี ค.ศ. 1776 โดยเปิดประชุมในฟิลาเดลเฟีย และก่อตั้งกองทัพภาคพื้นทวีป ภายใต้การบังคับบัญชาของ จอร์จ วอชิงตัน พร้อมทั้งประกาศว่า "มนุษย์ทุกคนเกิดมาโดยเท่าเทียมกัน" และมนุษย์ทุกคนมี "สิทธิซึ่งไม่อาจโอนให้กันได้อย่างแน่นอน" รัฐสภาได้ประกาศคำประกาศอิสรภาพสหรัฐอเมริกา โดยคำร่างส่วนใหญ่เป็นผลงานของ โธมัส เจฟเฟอร์สัน ในวันที่ 4 กรกฎาคม ค.ศ. 1776 (ซึ่งปัจจุบันวันที่ 4 กรกฎาคม นับเป็นวันชาติอเมริกา)

จากนั้นกองทัพอเมริกันก็ได้รับชัยชนะเหนือกองทัพอังกฤษ อเมริกาได้กลายเป็น ประเทศสหรัฐอเมริกา The United States of America จอร์จ วอชิงตัน ได้รับเลือกตั้งอย่างเป็นเอกฉันท์ให้เป็นประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐเมื่อ ค.ศ. 1789

สะท้อนให้เห็นได้ชัดว่าในศตวรรษที่ 18 เป็นช่วงที่โลกเกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เป็นช่วงที่หลายรัฐเริ่มแตกแยกรวมถึงได้กำเนิดรัฐใหม่อย่างบังเอิญ

หากวิเคราะห์ดูแล้วจะพบว่า ปัจจัยหลักๆ ที่ผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ คือมีการการปฏิวัติทางความคิด ยุคแห่งการรู้แจ้ง (Enlightenment) ในศตวรรษที่ 18 นำเสนอแนวคิดใหม่ๆ ที่ท้าทายระบบความเชื่อแบบดั้งเดิม เกิดการปฏิวัติทางการเมือง และนำพาแนวคิดใหม่ๆ เหล่านี้ นำไปสู่การปฏิวัติทางการเมืองมากมายทั่วโลก เช่น การปฏิวัติอเมริกา (ค.ศ. 1775-1783) นำไปสู่การก่อตั้งประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นรัฐแรกที่ปกครองโดยประชาชน การปฏิวัติฝรั่งเศส: (ค.ศ. 1789-1799) ล้มล้างระบอบกษัตริย์และสถาปนาระบอบสาธารณรัฐ ส่งผลต่อขบวนการประชาธิปไตยทั่วโลก และการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การปฏิวัติอุตสาหกรรม เริ่มต้นในอังกฤษช่วงกลางศตวรรษที่ 18 ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ มีการใช้เครื่องจักรแทนที่แรงงานคน ทำให้เกิดการผลิตสินค้าจำนวนมากในราคาถูกลง

เกิดการค้าข้ามพรมแดนเพิ่มมากขึ้น ส่งผลต่อการล่าอาณานิคมและการขยายอิทธิพลของชาติตะวันตกที่ส่งผลต่อประเทศในแถบเอเชียที่ต้องแข่งขันกันค้าขาย ทำให้เกิดการช่วงชิงดินแดนและทรัพยากรเพื่อนำมาค้าขายกับชาติตะวันตกมากขึ้น

อ้างอิง

SilpaMag / SilpaMag1 / SilpaMag2 /

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• ไม่ใช่วันชาติสหรัฐฯ ของทุกคน คนผิวดำส่วนหนึ่งไม่ร่วมฉลองวันประกาศอิสรภาพ
• โจ ไบเดน กล่าวสุนทรพจน์วันชาติสหรัฐ ชี้ใกล้พาชาติพ้นภัยโควิด-19
• edc เทศกาลดนตรีใหญ่สุดในทวีปอเมริกา ปักหมุดจุดพลุที่ไทย