เจ๋ง! นำ “เปลือกทุเรียน” ทำอาหารสัตว์ชั้นเยี่ยม แถมลดขยะ

ใครจะไปคิดว่าเปลือกทุเรียนแข็งๆ หนามแหลมๆหลังจากปอกเอาพูสวยๆออกมารับประทานแล้ว คนส่วนใหญ่ก็จะนำไปทิ้งกลายเป็นขยะสร้างมลพิษให้กับสิ่งแวดล้อม และคิดไม่ออกจริงๆว่าจะเอามันไปทำอะไรต่อ คุณคิดไม่ออก แต่…วิสาหกิจชุมชนเพียวพลัสฟาร์ม ฟาร์มโคพันธุ์ดีปากน้ำโพ คิดออก และไอเดียเจ๋งมากด้วยการนำ “เปลือกทุเรียน” ทำอาหารสัตว์ชั้นเยี่ยม แถมลดขยะ ดีต่อโลก

สำหรับเปลือกทุเรียนมีปริมาณสารอาหารสูง โดยเฉพาะเยื่อใย ไขมัน โปรตีน ใช้ทดแทนอาหารหยาบและอาหารข้นได้ ซึ่งวิสาหกิจฯ จะนำเปลือกทุเรียนมาผลิตอาหาร เลี้ยงโคเนื้อในช่วงที่ผลผลิตทุเรียนออกสู่ตลาด ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ – สิงหาคมของทุกปี ซึ่งจะมีเปลือกทุเรียนเหลือทิ้งจำนวนมากในแต่ละวัน เพื่อลดปริมาณขยะและเพิ่มคุณค่าทางการเกษตร ทางวิสาหกิจฯ ได้ดำเนินการเก็บรวบรวมเปลือกทุเรียนที่เหลือใช้จากผู้ขายทุเรียนในพื้นที่เขตอำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ ในปริมาณเฉลี่ย 60 - 80 ตัน/ปี

โดยต้นทุนการผลิตอาหารโคเนื้อจากเปลือกทุเรียนหมักจุลินทรีย์ เฉลี่ยอยู่ที่ 1.7 บาท/กิโลกรัม ประกอบด้วย ค่าน้ำมันรถเก็บเปลือกทุเรียน ค่าน้ำมันเครื่องจักร ค่าจุลินทรีย์ ค่าแรงงานบดสับ และค่าเสื่อมอุปกรณ์ โรงเรือน เครื่องจักร และถังหมัก หากเปรียบเทียบกับอาหารหยาบทั่วไปที่ทำจากข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ จะมีทุนการผลิตเฉลี่ย 2 บาท/กิโลกรัม ซึ่งจะเห็นได้ว่าอาหารที่ผลิตจากเปลือกทุเรียนสามารถช่วยลดต้นทุนได้ร้อยละ 15 โดยโค 1 ตัวจะบริโภคประมาณ 30 กิโลกรัม/ตัว/วัน ทั้งนี้ นอกจากจะลดต้นทุน การผลิตแล้ว อาหารที่ผลิตจากเปลือกทุเรียนหมักจุลินทรีย์ ยังมีปริมาณสารอาหารที่ใกล้เคียงกับอาหารหยาบและอาหารข้น  สามารถใช้ทดแทนกันได้

อย่างไรก็ตามหากเทียบสัดส่วนสารอาหาร พบว่า เปลือกทุเรียนหมักจุลินทรีย์มีโปรตีน ร้อยละ 8.42 มากกว่าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่มีโปรตีน ร้อยละ 8.20 ในขณะที่เปลือกทุเรียนมีไขมัน พลังงาน และเยื่อใยสูง ซึ่งไม่พบในข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ โดยไขมัน พลังงาน และเยื่อใยมีส่วนช่วยทำให้โคมีอัตราการเจริญเติบโตสูงกว่าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ทั่วไป

ในส่วนกระบวนการหมักนั้นจะเริ่มจากการคัดแยกสิ่งปะปนออกจากเปลือกทุเรียน เสร็จแล้วลำเลียงสู่กระบวนการสับโดยใช้เครื่องสับหั่นเป็นชิ้นเล็กให้เหมาะแก่การบริโภคของวัว หลังจากนั้นจึงบรรจุลงในภาชนะหมักราดด้วยหัวเชื้อจุลินทรีย์ ที่ผ่านการปรับปรุงพันธุกรรมด้วยเทคนิคพลาสมาพลังงานต่ำเป็นเวลา 7 วันจึงสามารถใช้เป็นอาหารโคได้

นายชายศักดิ์ วุฒิศักดิ์ ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 12 นครสวรรค์ (สศท.12) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า ปัจจุบันกระแสเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs) เป็นประเด็นที่ทั่วโลกให้ความสนใจ โดยเฉพาะประเด็นเรื่องลดขยะให้เป็นศูนย์ (Zero waste) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงกำหนดนโยบายให้สอดคล้องกับการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยมุ่งเน้นนโยบายขับเคลื่อนภาคเกษตรด้วยโมเดลเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว (BCG Model) เป็นแนวทางที่บูรณาการเทคโนโลยีและนวัตกรรมชีวภาพ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มและลดปริมาณของเหลือในภาคการเกษตรที่อาจก่อให้เกิดมลภาวะสิ่งแวดล้อม และช่วยลดการเผา เศษวัสดุทางการเกษตรที่เป็นสาเหตุสำคัญของปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5

ขณะที่ สศท.12 ได้ศึกษาการเลี้ยงโคเนื้อมาตรฐาน GAP โดยติดตามการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนเพียวพลัสฟาร์ม ฟาร์มโคพันธุ์ดี ปากน้ำโพ ตำบลพระนอน อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ เป็นวิสาหกิจชุมชนต้นแบบที่ขับเคลื่อนการดำเนินงานภายใต้ BCG Model โดยนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาประยุกต์ใช้ผลิตอาหารเลี้ยงโคเนื้อจากเศษวัสดุเหลือใช้ ทางการเกษตร เช่น เปลือกทุเรียน ฟางข้าว และเศษอ้อย ผ่านกระบวนการหมักจุลินทรีย์ด้วยเทคโนโลยีพลาสมาพลังงานต่ำ เพื่อลดต้นทุนการผลิตและรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ซึ่งวิสาหกิจฯ เริ่มดำเนินการเมื่อปี 2561

โดยมี นางวิยะดา ธีระราษฎร์ เป็นประธาน และดร.นิติพล พลสา นักวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์วิสาหกิจชุมชนเพียวพลัสฟาร์ม และนายภูชิต มิ่งขวัญ เป็นผู้ประสานงานวิสาหกิจฯ มีสมาชิกเกษตรกร 17 ราย ซึ่งสมาชิกส่วนใหญ่จะทำการเกษตรอื่นเป็นหลัก แต่ก็ได้เข้ามา มีส่วนร่วมและเรียนรู้กระบวนการผลิตกับวิสาหกิจฯ อย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันวิสาหกิจฯ มีพื้นที่ฟาร์มเลี้ยงโคเนื้อ จำนวน 5 ไร่ มีโคเนื้อ จำนวน 50 ตัว

ซึ่งวิสาหกิจฯ ได้ร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ เช่น สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA) เพื่อทำการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีพลาสมาพลังงานต่ำ ซึ่งสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ ทำให้ได้อาหารสัตว์หมักจุลินทรีย์ที่มีคุณภาพสูงและเพียงพอต่อความต้องการของเกษตรกร นอกจากนี้ ยังมีการร่วมมือกับหน่วยงานสถานศึกษา และหน่วยงานภาครัฐเพื่อศึกษานวัตกรรมอื่น ๆ เช่น มหาวิทยาลัยพะเยา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กรมปศุสัตว์ กรมส่งเสริมการเกษตร เป็นต้น

ทั้งนี้ จากผลสำเร็จการขับเคลื่อนภายใต้ BCG Model อย่างเป็นรูปธรรม ทำให้วิสาหกิจฯ ได้รับรางวัล  การประกวดแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรดีเด่น จากสำนักงานเกษตรจังหวัดนครสวรรค์ ในปี พ.ศ. 2565 รางวัลสาขานักธุรกิจนวัตกรรมจากการประกวด NSP Innovation awards 2022 จากอุทยานวิทยานศาสตร์ภาคเหนือ จังหวัดเชียงใหม่ ในปี พ.ศ. 2565

สำหรับแนวทางการขับเคลื่อนในอนาคต วิสาหกิจฯ มีแนวทางจะพัฒนาฟาร์มให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชนมากขึ้น อาทิ ส่งเสริมและสนับสนุนเกษตรกรในชุมชนให้มีความรู้และเครื่องมือในการผลิตสินค้าเกษตรที่ได้มาตรฐานอินทรีย์ และยังมีการดำเนินการพัฒนารูปแบบฟาร์มให้มีความยั่งยืนภายใต้โครงการโคกหนองนา โมเดล พันเพียร เคียงฝัน ซึ่งเป็นการจัดการพื้นที่โดยใช้หลักการเกษตรธรรมชาติ เพื่อสร้างความสมดุลของระบบนิเวศและส่งเสริมความมั่นคงทางอาหาร

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เครื่อง CT-Scan ทุเรียน วัดค่าความอ่อน-แก่ ลูกใช้เวลาสแกน 3 วินาที

• "Bangkok Halal Beef" เมืองยะลา ขุนวัวด้วย ‘เปลือกทุเรียนหมัก’

• ทุเรียน ราชาแห่งผลไม้ ตัวตึงไทยส่งออกนอก กับผลผลิต 9 เดือนต่อปี