บทเรียน! “โรงไฟฟ้านิวเคลียร์” ญี่ปุ่น หากไทยมี SMR ต้องทำการบ้าน

ว่าด้วยเรื่องของ “โรงไฟฟ้านิวเคลียร์” หลายฝ่ายมองว่ามันคือทางรอดพลังงานสะอาดไทย ที่จะเข้ามาช่วยเพิ่มสัดส่วนของพลังงานสะอาดให้ถึง 50 % ได้เร็วขึ้น เพราะจะพึ่งพาพลังงานสะอาดที่มาจากสายลม แสงแดด เห็นทีจะยาก เพราะไม่มีความเสถียรจากหลายปัจจัยเช่น การเปลี่ยนของสภาพภูมิกาศ ดังนั้น โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ขนาดเล็ก หรือ SMR คือ อีกหนึ่งทางเลือกที่ดี และรวดเร็ว จึงทำให้ไทยเริ่มมีการพูดถึงเรื่องนี้มากขึ้น และเดินหน้าผลักดันกันแล้ว

 

ทั้งนี้หากมองดูโลกใบนี้ยังมี 2 ประเทศ คือ จีน กับรัสเซีย ที่ไม่เคยจะหยุดพัฒนาในเรื่องนี้ ส่วนบทเรียนที่ทำให้หลายประเทศเกิดภาพจำที่ไม่ค่อยจะดีนัก คือ ปี 2554 เกิดอุบัติเหตุที่ญี่ปุ่น ในช่วงนั้นนิวเคลียร์ถือว่าทันสมัย มีระบบป้องกันดีมีการสร้างกำแพงกันคลื่นสูงถึง 10 เมตร แต่ด้วยสึนามิคลื่นสูงถึง 14 เมตร ระบบแบล็กอัปไม่สามารถป้องกันได้ทำให้หลายประเทศทั่วโลกหยุดพัฒนา แม้ว่าข้อดีของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์จะมีมากกว่าข้อเสีย

 

ในส่วนของประเทศไทย กฟผ. ศึกษา ความเหมาะสมสถานที่ตั้ง ปี 2510 ไทยมีแผนพลังงานนิวเคลียร์ ซึ่งปี 2519 กฟผ. เริ่มประมูลโรงแรก เกิดการคัดค้านมากมาย เพราะไม่มีการยอมรับ ทั้งนี้ได้มีการพัฒนา และมีแนวคิดจะออกแบบโรงไฟฟ้าขนาดเล็กเพื่อมาลดความซ้ำซ้อนของอุปกรณ์เป็นข้อดีที่จะควบคุมคุณภาพการผลิตได้ 100% เมื่อต่ำกว่า 300 เมกะวัตต์ จะทำให้เชื้อเพลิงขนาดเล็ก และประเมินเชื้อเพลิงปริมาณน้ำที่จะใช้รวมถึงเมื่อเกิดอุบัติเหตุจะสามารถบริหารจัดการปริมาณน้ำ และความปลอดภัยได้ทันที

โดยเวทีเสวนาโต๊ะกลมหัวข้อ “SMR ทางเลือก หรือ ทางรอด GREEN ENERGY” จัดโดยกรุงเทพธุรกิจ มีการเทียบพื้นที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในการอพยพอยู่ที่ 16-17 กิโลเมตร แต่ SMR ใช้พื้นที่ไม่เกิน 1 กิโลเมตร ถือเป็นหัวใจสำคัญของ SMR นอกจากความปลอดภัยแล้วด้านราคาวันนี้หากคิดค่าก่อสร้างสูงกว่าโรงไฟฟ้าก๊าซ ที่ 2-3 เท่า แต่โรงไฟฟ้าก๊าซ จะมีอายุ 25 ปี ส่วน SMR มีอายุ 60-80 ปี เมื่อคำนวณต้นทุนค่าไฟตลอดอายุใช้งาน จะคุ้มค่ากว่าโรงไฟฟ้าก๊าซ

ขณะที่ น.ส.เพ็ญนภา กัญชนะ รองเลขาธิการสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ (ปส.) กล่าวว่า เทคโนโลยี SMR แบ่งเป็น S คือ ขนาดกำลังผลิตไม่เกิน 300 เมกะวัตต์ หรือขนาด 1/3 ของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ปกติ, M มีลักษณะเป็นโมดูลาร์ ที่นำชิ้นส่วนจากโรงงานมาประกอบ และ R เป็นเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์แบบฟิชชันที่ปลอดภัยแบบ Passive

ส่วนข้อจำกัดในเรื่องของการจัดการกากกัมมันตรังสีที่ใช้แล้ว อาจจะต้องออกแบบตั้งแต่ต้น เมื่อมี SMR จะจัดการกากอย่างไร ซึ่งข้อดีอาจจะมีจำนวนน้อยกว่าโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ ซึ่งแร่เรเดียมที่มีอายุนานเป็น 100 ปี ปัจจุบันแปรรูป และนำกลับมาใช้ทางการแพทย์

อย่างไรก็ตามสป. ได้มีการยกร่าง พ.ร.บ.ความรับผิดทางแพ่งต่อความเสียหายทางนิวเคลียร์และรังสี พ.ศ. ... เพื่อเป็นไปตามมาตรฐานสากลในเรื่อง Civil liability on nuclear damage และให้ไทยเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาอีก 4 ฉบับ เช่น การลงนามตราสารระหว่างประเทศด้านความรับผิดชอบต่อความเสียหายทางนิวเคลียร์ โดยเมื่อมีกัมมันตรังสีจะแจ้งเตือน และส่งผู้เชี่ยวชาญมา

สำหรับความคืบหน้าในเรื่องนี้ไทยอยู่ช่วงเตรียมความพร้อมสำหรับ SMR อาทิ 1.กรอบกฎหมาย และกฎระเบียบที่ชัดเจน 2.ด้านบุคลากร 3.การสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศ และ 4.การสร้างความมั่นใจแก่สาธารณะ ซึ่งการให้ข้อมูลที่โปร่งใสเกี่ยวกับข้อดี และข้อเสียของ SMR มีความสำคัญต่อการยอมรับจากประชาชน

 

ด้าน นายวัฒนพงษ์ คุโรวาท ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) กล่าวว่า ทิศทางพลังงานต้องหาเทคโนโลยีเพื่อการเปลี่ยนผ่านด้านพลังงาน โดย SMR จะเป็นอีกโจทย์ที่เป็นทางเลือก โดยเชื่อว่า SMR จะเป็นทางออก และทางรอดเพื่อมาตอบโจทย์กรีน ซึ่งต้องการคาร์บอนต่ำ และเสถียรสามารถผลิตไฟได้ตลอด 24 ชั่วโมง ใน 7 วัน ช่วยผสมผสานโรงไฟฟ้าปัจจุบันให้ไทยไปสู่เป้าหมาย Net Zero

สำหรับร่างแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศ (PDP) จากการบรรจุ SMR จำนวน 600 เมกะวัตต์ ในปี 2580 โดยรับฟังความเห็นในปีที่ผ่านมา ซึ่งภาคเอกชนตอบรับดีมาก และไทยยังมีเวลาที่จะเลือกเทคโนโลยี ซึ่งแผน PDP ส่งสัญญาณการลงทุน การเตรียมความพร้อมเป็นอีกทางรอดที่ตอบโจทย์ความมั่นคง ราคา และมาตรฐานของกระทรวงพลังงาน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• อนาคต! “โรงไฟฟ้านิวเคลียร์เล็ก” จะเกิดขึ้นได้ ประชาชนต้องเข้าใจ

• โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ขนาดเล็ก “พลังงานสะอาด” ที่เสถียรมาก แถมไม่ได้น่ากลัว!

• “พลังงานทางเลือก” บทบาทสำคัญแก้โลกรวน ไทยเร่งศึกษาโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เล็ก