ปี 2532 สืบ นาคะเสถียร ปฏิเสธทุนเรียนต่อปริญญาเอกที่ประเทศอังกฤษ เพื่อเข้ารับตำแหน่ง "หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง" อุดมสมบูรณ์รายล้อมด้วย แม่น้ำ น้ำตก ภูเขา บนเนื้อที่กว่า 2,780 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัด คือ อุทัยธานี กาญจนบุรี และตาก มีความสำคัญต่อการศึกษาความรู้ทางธรณีวิทยา ชีววิทยา และที่สำคัญคือการได้ดูแลปกป้องเหล่าสัตว์ป่ามากมายที่เขารัก
ตลอดขวบปีในการทำงานที่ห้วยขาแข้ง สืบ นาคะเสถียร ต้องเจอกับปัญหามากมายที่เขาพยามต่อสู้แบบไม่หวั่นเกรงอำนาจผู้มีอิทธิพล โดยเฉพาะการตัดไม้ทำลายป่า, การล่าสัตว์ หรือแม้แต่การที่เจ้าหน้าที่ป่าไม้ถูกยิงเสียชีวิต สืบ นาคะเสถียร ไม่ย่อท้อ เขาทำการเขียนรายงานนำเสนอหน่วยงานสากลจน "ยูเนสโก" อนุมัติให้ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้งเป็นมรดกโลก นั่นทำให้ผืนป่าใหญ่ของไทยเป็นที่รู้จักในวงกว้าง และยังเป็นการการันตีว่าพื้นที่แห่งนี้จะได้รับการคุ้มครองเต็มที่ตามกฎยูเนสโก นี่คือแนวทางการแก้ปัญหาที่ยั่งยืน ช่วยกระตุ้นให้ผู้คนฉุกคิดถึงความสำคัญของผืนป่า
แน่นอนว่าภารกิจดังกล่าวลุล่วงไปอย่างงดงาม แต่ยังมีปัญหาอีกมากมายที่ สืบ นาคะเสถียร ต้องต่อสู้อย่างยากลำบากจนในที่สุด เช้าวันที่วันที่ 1 กันยายน 2533 "เสียงปืนดังสนั่นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง" เขาตัดสินใจทำอัตวิบาตรกรรม หรือฆ่าตัวตาย โดยทิ้งจดหมายสะสางงานที่ติดค้าง พร้อมแสดงเจตจำนงค์หนักแน่นเรียกร้องให้สังคม หรือหน่วยงานราชการหันมาสนใจปัญหาการทำลายทรัพยากรธรรมชาติอย่างจริงจัง
และนี่คือทั้งหมดของ ประวัติ สืบ นาคะเสถียร ปูชนียบุคคลแห่งผืนป่า ต้นแบบข้าราชการที่ยึดประโยชน์ส่วนรวมเป็นที่ 1 ในการปฏิบัติหน้าที่ หวังว่าเรื่องราวดังกล่าวจะสร้างแรงบันดาลใจ และกระตุ้นในสำนึกคุณค่าของป่า และสัตว์ป่า ส่งต่อรุ่นต่อรุ่นไปอีกนาน
ขอไว้อาลัย 31 ปี การจากไป 1 กันยายน 2564 "วันสืบ นาคะเสถียร "
Cr. ภาพ และเนื้อหา www.seub.or.th , wikipedia
