ดราม่า Thailand Pavilion World Expo 2025 กับงบประมาณ 900 ล้าน
ดราม่า "ไทยแลนด์พาวิลเลี่ยน" หลายฝ่ายออกมาวิจารณ์ถึงการจัดทำนิทรรศการไทยในงาน World Expo 2025 ไม่สมศักดิ์ศรีกับงบประมาณเกือบ 900 ล้านบาท
งานแสดงนิทรรศการระดับโลก EXPO 2025 OSAKA, KANSAI, JAPAN จัดขึ้นที่นครโอซากา ประเทศญี่ปุ่น โดยมีประเทศต่างๆ เข้าร่วมงานจำนวน 158 ประเทศ สำหรับอาคารนิทรรศการไทย (Thailand Pavilion) ตั้งอยู่ในพื้นที่ A13 โซน Connecting Lives เป็นหนึ่งในอาคาร Self-Build Pavilion มีการออกแบบและดำเนินการก่อสร้างเอง โดยนำศิลปะและสถาปัตยกรรมไทยโบราณผสานเข้ากับวิธีก่อสร้างสมัยใหม่ที่งามสง่า โดดเด่นด้วยการออกแบบหลังคาที่เป็นลักษณะ "ทรงจอมแห" ให้เป็นทรงครึ่งจั่วประกอบกับการใช้ผนังกระจกขนาดใหญ่ขนาบข้างอาคารยาวตลอดแนวเป็นการสร้างเทคนิคภาพสะท้อน ทำให้เห็นความเป็นสถาปัตยกรรมของไทย อันสมบูรณ์และงดงามแตกต่างจากทุกครั้งที่ผ่านมา ถือเป็น 1 ในพาวิลเลี่ยนที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก
งาน World Expo เป็นงานแสดงนิทรรศการระดับโลกที่จัดขึ้นประจำทุก 5 ปี ภายใต้การกำกับ ดูแลขององค์การนิทรรศการนานาชาติ (Bureau of International des Exposition : BIE) อันถือเป็นพันธกิจ ของประเทศไทยในฐานะประเทศสมาชิกของการเข้าร่วมงานทุกครั้งที่ผ่านมา
งาน World Expo เป็นงาน ที่ประเทศไทยจะได้เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้เห็นถึงความพร้อมและศักยภาพ ตลอดจนภาพลักษณ์อันดีงาม ของประเทศไทยต่อประชาคมโลกตามสาระสำคัญที่นำเสนอ และเป็นการเสริมสร้างภาพลักษณ์ของประเทศไทย ในแง่มุมต่างๆ บนเวทีระดับโลก
Thailand Pavilion แทนที่จะเป็นความภาคภูมิใจ กลับเกิดข้อสงสัยและความกังวลจากหลายฝ่าย ประเด็นที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การออกแบบและเนื้อหาของ Thailand Pavilion ที่ถูกมองว่าเป็น "ดีไซน์เอกชน คอนเท้นท์ข้าราชการ" แต่ยังรวมไปถึงความโปร่งใสในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กรณีของผู้ชนะการประมูลงานด้วยงบประมาณกว่า 867.8 ล้านบาท ที่มีชื่อคล้ายคลึงกับบริษัทที่ได้จดทะเบียนจัดตั้งและเลิกกิจการไปแล้ว
โครงการ Thailand Pavilion สำหรับงาน World Expo 2025 เริ่มต้นจากการที่คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติอนุมัติหลักการให้ประเทศไทยเข้าร่วมงานเมื่อวันที่ 27 เม.ย. 2564 โดยมอบหมายให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินงาน ต่อมา ครม. ได้เห็นชอบแผนการดำเนินงานและกรอบงบประมาณในปี 2565 และอนุมัติให้กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (สบส.) เป็นผู้ดำเนินการหลักในการจัดนิทรรศการ ครม. ยังได้อนุมัติให้กระทรวงสาธารณสุขก่อหนี้ผูกพันข้ามปีงบประมาณ 2566-2569 ในวงเงิน 867,881,611 บาท สำหรับการดำเนินการ โดยมีกรอบงบประมาณรวมสำหรับการบริหารและจัดงาน Expo 2025 Osaka Kansai ทั้งสิ้น 973.48 ล้านบาท ซึ่งในส่วนของการดำเนินการจัดงานนิทรรศการมีงบประมาณ 867.88 ล้านบาท
กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างเพื่อหาผู้ดำเนินการ Thailand Pavilion มีความน่าสนใจเนื่องจากการยกเลิกและประกาศใหม่หลายครั้ง เริ่มจากการกำหนดราคากลางครั้งแรกในวันที่ 27 เมษายน 2566 ที่ 867,880,000 บาท ต่อมามีการยกเลิกการจ้างโดยวิธีคัดเลือกเนื่องจากไม่มีผู้ผ่านเกณฑ์ และกำหนดราคากลางใหม่ในวงเงินเดิม ในเดือนกรกฎาคม 2566 มีการประกาศผู้ชนะการเสนอราคาโดยวิธีคัดเลือกครั้งที่ 2 คือ "กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ" ด้วยวงเงิน 862,000,000 บาท อย่างไรก็ตาม การจัดจ้างครั้งนี้ก็ถูกยกเลิกในเดือนตุลาคม 2566 เนื่องจากเกินกำหนดการยืนราคา ในที่สุด กรมสนับสนุนบริการสุขภาพได้ประกาศให้ "กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ" เป็นผู้ชนะการเสนอราคาโดย วิธีเฉพาะเจาะจง ในวันที่ 20 ตุลาคม 2566 ด้วยวงเงิน 867,800,000 บาท ที่น่าสังเกตคือ การกำหนดราคากลางครั้งสุดท้ายอ้างอิงราคาจากบริษัทที่เป็นผู้ชนะการประมูลเพียงรายเดียว
นอกจากนี้ยังมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับเนื้อหาและการออกแบบของ Thailand Pavilion ที่ถูกมองว่าไม่สอดคล้องกับแนวคิดหลักของงาน Expo คือ “Future Society for Our Lives” โดยเนื้อหาส่วนใหญ่เน้นไปที่อดีต ธรรมชาติ อาหาร และสาธารณสุข ซึ่งขัดแย้งกับธีมหลักที่มุ่งเน้นไปที่อนาคต
วานนี้ (21 เม.ย. 68) นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข พร้อมด้วย นพ.กรกฤช ลิ้มสมมุติ รองอธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (สบส.) และ นายอุปถัมภ์ นิสิตสุขเจริญ กรรมการบริหารบริษัท ไร้ท์แมน จำกัด และกิจการค้าร่วม RMA110 แถลงข่าวประเด็นการจัดทำนิทรรศการไทย (Thailand Pavilion) ในงาน World Expo 2025 Osaka, Kansai ณ นครโอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น
นพ.โอภาส เปิดเผยว่า ตนเชื่อว่าทุกข้อมูลที่มีการตั้งคำถามทาง สธ. และ สบส. ยินดีเปิดเผยด้วยความโปร่งใสและมีการเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์อยู่แล้ว แต่อาจด้วยเอกสารราชการ ทำให้เกิดความไม่เข้าใจได้ แม้จะเป็นการจัดในประเทศญี่ปุ่นที่มีค่าใช้จ่ายสูง แต่ยืนยันว่าเป็นไปตามระเบียบราชการของประเทศไทย ส่วนความยุ่งยากอีกเรื่องคือ ต้องเป็นไปตามระเบียบและกฎหมายของประเทศญี่ปุ่นและเมืองโอซาก้าด้วย ที่มีกฎหมายแรงงานเข้มงวด
สำหรับการจัดงานเริ่มขึ้นตั้งแต่ช่วงวันที่ 13 เมษายน มีผู้เข้าชมนิทรรศการเฉลี่ยวันละ 10,000 คน เป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนด ซึ่งจะมีทีมประเมินการเข้าชม ทั้งด้านเนื้อหา ความสนใจ และ Business Matching ซึ่งมีทีมวิชาการในระดับมหาวิทยาลัยที่จะพูดคุยในรายละเอียดต่อไป
ด้าน นพ.กรกฤช ลิ้มสมมุติ รองอธิบดี สบส. กล่าวถึงประเด็นข้อสงสัยเรื่องการจัดซื้อจัดจ้าง ว่า ไทม์ไลน์ตั้งแต่ครม.อนุมัติงบประมาณ 867,881,611 บาทเมื่อวันที่ 14 มี.ค.2566 จากนั้น 27 เม.ย.2566 มีการกำหนดราคากลางครั้งแรกที่ 867,880,000 บาท โดยใช้วิธีการคัดเลือกแต่ครั้งแรกเอกสารไม่ครบถ้วนทั้ง 3 บริษัทที่เข้ามา โดยเอกสารที่ขาดคือ การแสดงผลงานในส่วนนานาชาติ จึงยกเลิกการจ้างครั้งที่ 1 เพราะไม่มีผู้ผ่านเกณฑ์เมื่อวันที่ 16 พ.ค.2566 หลังจากนั้นวันที่ 18 พ.ค. 2566 กำหนดราคากลางใหม่วงเงินเท่าเดิม
ต่อมาวันที่ 29 มิ.ย. 2566 มีบริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด ( RMA110) จดทะเบียนตั้งบริษัท และกรมฯ ประกาศผู้ชนะการเสนอราคา (วิธีการคัดเลือกครั้งที่ 2) คือ บริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ ด้วยวงเงิน 862 ล้านบาทเมื่อวันที่ 4 ก.ค.2566 แต่ขณะนั้นมีการร้องเรียนจากบริษัทที่ไม่ได้รับการคัดเลือก และมีการยื่นอุทธรณ์ แต่ทางกรมบัญชีกลางได้ตอบข้อวินิจฉัยว่า กรมสนับสนุนฯ สามารถดำเนินการจัดซื้อจัดจ้างต่อไปได้
ทั้งนี้ ตามระเบียบสามารถทำได้ตามระเบียบพัสดุ และจำเป็นต้องใช้ราคาของบริษัทนั้นด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง คือวงเงิน 867,800,000บาท เพิ่มขึ้นจากเดิมไม่ถึง 1% และจากนั้นก็ประกาศให้ทางบริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด เป็นผู้ผ่านการคัดเลือก และขอยืนยันว่า ทางกรมสนับสนุนฯไม่ได้รับธุรกรรมใดๆจากบริษัท กิจการร่วมค้า แม้แต่เรื่องเดียว
ผู้จัด แจงละเอียดปมงบประมาณ-ขั้นตอนดำเนินการ
นายอุปถัมป์ นิสิตสุขเจริญ กรรมการบริหารบริษัท ไร้ทแมน จำกัด และกิจการร่วมค้า RMA110 กล่าวว่า มีข้อสงสัยว่า บริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด เพิ่งเปิด แต่พอได้งานกลับปิด ไม่มีผลงานนั้น ขอชี้แจงว่า งานนี้เป็นงานต่างประเทศ ต้องใช้ผลงานประสบการณ์ที่เคยทำมา ซึ่งบริษัท ไร้ทแมน มีผลงานในต่างประเทศ ที่มิลาน ประเทศอิตาลี 2015 จึงมีการร่วมกันทำกับบริษัท สถาปนิก 110 จึงร่วมกันทำในรูปแบบ “บริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด”
หากดูไทม์ไลน์การประมูลครั้งที่ 1 วันที่ 22 เม.ย.2566 ที่มีจดหมายเชิญ และในวันที่ 16 ก.พ.2567 ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการยื่นงานทั้ง 3 ครั้ง ส่วนที่ว่าจดทำไม และต้องใช้ชื่อเดียวกัน ก็ต้องเรียนว่า การทำงานต่างประเทศต้องใช้นิติบุคคล และการจัดนิทรรศการในต่างประเทศ บางส่วนเอากลับมาได้ต้องเอากลับมา แต่จะทำได้จะมีระเบียบของกรมศุลกากร ซึ่งกิจการร่วมค้าไม่สามารถทำได้ เป็นเรื่องการบริหารภายใน ด้วยข้อจำกัดของกิจการร่วมค้าจะทำลักษณะข้างต้นไม่ได้ ต้องทำในรูปบริษัท เราจึงจัดตั้งขึ้น แต่ทางบัญชีให้คำปรึกษาว่า จะซ้ำซ้อนหลายขั้นตอน มีเรื่องภาษี จึงให้ใช้บริษัทใดบริษัทหนึ่งดำเนินการแทน ทำให้เรายกเลิกบริษัท กิจการร่วมค้าฯ
สบส.ย้ำไม่มีเงินทอน
จากกรณีที่สส.พรรคประชาชนออกมาเผยข้อมูลว่าโครงการนี้อาจจะมีเรื่องของเงินทอน ระหว่างบริษัทเอกชนกับทางกรมหรือไม่ นพ.กรกฤช กล่าวว่าทางกรมขอยืนยัน เอกสารทุกอย่างเราดำเนินการตามระเบียบอย่างเคร่งครัด และสามารถตรวจสอบได้ ถ้าช่องทางหลักๆ เลยก็คือเว็บไซต์ซึ่งสามารถดาวน์โหลดได้
ในส่วนของเงินทอนนั้น ผมในฐานะเป็นผู้บริหารกรม เป็นรองอธิบดีขอยืนยันตรงนี้ว่าทางกรม ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการแอบอ้างใดๆ ในเรื่องของเงินทอน ผมยืนยันทุกวันนี้ แม้กระทั่ง การเดินทางยังไม่ให้เขามารับจากสนามบินเราไปเอง นั่งรถไฟไปและก็มีหลักฐานว่าผมนั่ง รถไฟจากสถานีคันไซมาที่บ้านพักด้วยตัวเอง ไม่มีการรับส่งใดๆ
ทีมไทยแลนด์ร่วมปรับปรุง-แก้ไข
ส่วนการปรับปรุงการจัดแสดงนั้น นพ.กรกฤช กล่าวว่า กรมจะเรียกว่าทีมไทยแลนด์ ในการปรับเนื้อหา ซึ่งตามกำหนดการก็จะมีการปรับปรุงทุกเดือนอยู่แล้วเพราะจัดแสดงตั้งแต่ 13 เม.ย. - 13 ต.ค. 2568 ก็จะมีการนำเอาความคิดเห็นทั้งทางโซเชียลมีเดีย ซึ่งมองว่าเป็นความคิดเห็นเชิงสร้างสรรค์ทั้งสิ้น นำมาพัฒนาการจัดงานให้ดีขึ้น
ทีมไทยแลนด์ ที่จะตั้งขึ้นมานี้เป็นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) กรมประชาสัมพันธ์ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา กระทรวงการต่างประเทศ ทุกคนช่วยงานกันอยู่แล้ว ส่วนภาคเอกชนจะมีการเชิญเหล่านักคิด ที่มีชื่อเสียงระดับประเทศเข้ามาให้ความคิดเห็น ซึ่งในฐานะผู้ดำเนินการหลักก็พร้อมที่จะปรับ ให้ดียิ่งขึ้นเรื่อยๆ เพื่อประโยชน์ของประเทศไทย
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
