หนทางคืนสู่อำนาจ "สุมาอี้" แกล้งป่วยจนศัตรูตายใจ ลูกหลานยิ่งใหญ่คับฟ้า

หากพูดถึงผู้ชนะในเกมการเมืองของวรรณกรรมสามก๊ก แน่นอนว่าต้องเป็น ‘ตระกูลสุมา’ ที่สุดท้ายได้คุมอำนาจเบ็ดเสร็จ สยบทั้งจ๊กก๊กของเล่าปี่ ง่อก๊กของซุนกวน และแม้กระทั่งวุยก๊กของโจโฉที่ตัวเองเคยรับใช้ เป็นการจบสงครามสามก๊กที่กินเวลากว่า 60 ปี

ชัยชนะนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้ ถ้าไม่มี ‘สุมาอี้’ นักปราชญ์ยอดขุนพล ที่นอกจากจะแสดงผลงานโดดเด่นในยุคสมัยของตัวเองแล้ว ยังวางรากฐานให้วงศ์ตระกูลมีอำนาจทางการเมือง คุมทั้งขุนนางฝ่ายบุ๋นและฝ่ายบู๊ จนแม้แต่ฮ่องเต้ของวุยก๊กที่เป็นลูกหลานของโจโฉ ก็เป็นได้แค่หุ่นเชิดของตระกูลสุมาเท่านั้น

กำเนิดสุมาอี้ จิ้งจอกเจ้าเล่ห์

‘สุมาอี้’ มีชื่อรองว่า ‘จ้งต๋า’ เกิดในปี พ.ศ. 722 เป็นชาวอำเภออุน เมืองเหอเน่ย (โห้ลาย) ) มณฑลเหอหนาน เขาเป็นคนเฉลียวฉลาด เพราะศึกษาตำราพิชัยสงครามสม่ำเสมอ จนได้รับขนานนามว่า เป็น นักปราชญ์สายดำ ซึ่งถ้าอยู่ในสมัยปัจจุบันก็เหมือนผู้ใช้ “จิตวิทยาสายดาร์ก” ที่ใช้สติปัญญาเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง มากกว่าคำนึงถึงเรื่องคุณธรรม ซึ่งตรงข้ามกับ ‘ขงเบ้ง’ คู่ปรับตลอดกาลของเขา

สุมาอี้เริ่มต้นจากการรับราชการตำแหน่งเล็ก แต่ด้วยความสามารถที่หาตัวจับได้ยาก จึงไต่เต้าขึ้นมาเรื่อยๆ และให้คำปรึกษาดีๆ ในเวทีการเมืองของโจโฉหลายครั้ง จนแม้แต่โจโฉเองก็ยังเกิดความระแวงในตัวสุมาอี้ แต่เพราะสุมาอี้เป็นคนหลบหลีกภัยเป็น จึงทำตัวขยันทำงาน และแสร้งทำเป็นฉลาดน้อยกว่าผู้เป็นนาย จึงอยู่รอดมาได้ ซึ่งต่างกับขุนนางคนอื่นที่ชอบแสดงตนว่าฉลาดเท่าทันนาย และมักจบที่โดนลงโทษ

โจโฉได้แต่งตั้งให้สุมาอี้เป็น “ผู้อภิบาลคอยให้คำแนะนำโจผี” และหลังโจโฉสิ้นใจ โจผีก็โค่นล้มราชวงศ์ฮั่น และสถาปนาตัวเองขึ้นเป็นฮ่องเต้ ซึ่งเป็นการเริ่มศักราชใหม่ของราชวงศ์เว่ย (วุยก๊ก) โดยสุมาอี้ก็ได้ดิบได้ดี ถูกแต่งตั้งเป็นเสนาธิการทหารอีกด้วย

หลังจากพระเจ้าโจผีสิ้นพระชนม์ลง พระเจ้าโจยอยขึ้นมาครองบัลลังก์แทน ครั้งนั้น ‘ขงเบ้ง’ เสนาบดี แห่งจ๊กก๊ก ได้ยกทัพมารุกรานวุยก๊ก แต่กลัวว่าสุมาอี้จะเข้าขัดขวาง จึงแต่งอุบายปล่อยข่าวลือว่าสุมาอี้เตรียมทำรัฐประหารยึดอำนาจพระเจ้าโจยอยไปทั่ววุยก๊ก ทำให้พระเจ้าโจยอยไม่ไว้ใจ ปลดสุมาอี้ออกจากตำแหน่ง

ทว่าเมื่อทัพวุยก๊กพ่ายแพ้แก่ขงเบ้งต่อเนื่อง พระเจ้าโจยอยจึงมีพระราชโองการคืนตำแหน่งให้สุมาอี้ ซึ่งสุมาอี้ก็ไม่ทำให้ผิดหวัง เพราะสามารถเอาชนะทัพของจ๊กก๊กที่ ‘เกเต๋ง’ ได้ ส่งผลให้ขงเบ้งต้องยกทัพกลับไปตั้งหลักใหม่

แกล้งป่วย พลิกเกมการเมือง

หลังจากนั้น ขงเบ้งกับสุมาอี้ก็ประมือกันอีกหลายสมรภูมิ ซึ่งสุมาอี้ก็สามารถสกัดทัพของขงเบ้งได้แทบทุกครั้ง ทำให้อำนาจทางการทหาร รวมถึงแม่ทัพที่ศรัทธาในตัวสุมาอี้ก็มีมากขึ้น ว่ากันว่าสุมาอี้ต้องการอำนาจอยู่แล้ว แต่ที่เขายังไม่ยึดอำนาจทั้งหมดภายในวุยก๊กไว้เอง อาจเป็นเพราะพระเจ้าโจยอยทรงเป็นฮ่องเต้ที่มีความสามารถไม่น้อย จึงยังไม่ควรลงมือตอนนั้น

เมื่อขงเบ้งเสียชีวิต สุมาอี้ก็แทบไร้คู่ปรับในแผ่นดิน แถมพระเจ้าโจยอยยังมาสิ้นพระชนม์ลงไปอีก พระเจ้าโจฮองราชบุตรที่อายุยังน้อยขึ้นมาเป็นฮ่องเต้แทน แต่โจซองผู้มีอำนาจของระกูลโจมีความต้องการยึดอำนาจทางทหารไว้เพียงผู้เดียว จึงแต่งตั้งให้สุมาอี้เป็นราชครูเพื่อขับเขาออกจากการคุมกองทัพ แต่โจซองก็ยังระแวงอยู่ดี จึงส่งคนไปดูที่บ้านสุมาอี้ ปรากฏว่าเห็นสุมาอี้ป่วยหนัก ต้องมีคนใช้ป้อนอาหารเหลวให้ตลอด แถมพูดจาก็ไม่ค่อยรู้เรื่อง ทำให้โจซองเชื่อว่าเขาป่วยจริงๆ เพราะตัวสุมาอี้ก็อายุมากแล้ว

ตระกูลสุมาก่อรัฐประหาร กลับสู่อำนาจ

หลังจากตระกูลโจมองว่าสุมาอี้ไม่เป็นภัย ก็ไม่มีการระวังตัว และไม่รู้เลยว่าทั้งหมดมันคือการแกล้งทำของสุมาอี้ สุดท้ายพระเจ้าโจฮองก็ถูกสุมาอี้และลูก 2 คน ได้แก่ สุมาสู และสุมาเจียว ร่วมกันทำรัฐประหารยึดอำนาจทางการเมืองเอาไว้ทั้งหมด โจซองโดนประหาร ส่วนพระเจ้าโจฮอง แม้จะยังเป็นฮ่องเต้ต่อไป แต่ก็เป็นแค่หุ่นเชิดของตระกูลสุมาเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม สุมาอี้ เสียชีวิตในวัย 73 ปี แม้ไม่เคยสถาปนาตัวเองเป็นฮ่องเต้ แต่ลูกหลานเขาก็มีอำนาจล้นฟ้าหลังจากนั้น โดยเฉพาะ 'สุมาเจียว' ที่เป็นถึงอัครมหาเสนาบดีแห่งวุยก๊ก และสามารถปราบ จ๊กก๊กลงได้เป็นก๊กแรก จากนั้นสุมาเอี๋ยน บุตรชายของสุมาเจียวก็บังคับให้พระเจ้าโจฮวน ฮ่องเต้วุยก๊กขณะนั้นสละราชบัลลังก์ และสถาปนาตัวเองขึ้นเป็นฮ่องเต้แห่งราชวงศ์จิ้นแทน ถือเป็นการล่มสลายของวุยก๊ก หลังจากนั้นพระเจ้าสุมาเอี๋ยนก็ยกทัพไปปราบง่อก๊กสำเร็จ ส่งผลให้ผู้ชนะในเกมการเมืองสามก๊ก คือตระกูลสุมาที่ก่อสร้างมาจากน้ำพักน้ำแรงของสุมาอี้

สุมาอี้ มังกรตัวจริงแห่งสามก๊ก?

ขงเบ้งมีฉายาว่า ‘มังกรหลับ’ ส่วนสุมาอี้มีฉายาว่า ‘จิ้งจอกเจ้าเล่ห์’ แต่ใน ซีรีส์สามก๊กปี 1994 ตอนที่ 14 โจโฉเคยกล่าวไว้ว่า ‘มังกรย่อมเปลี่ยนแปรตามสถานการณ์ ยามใหญ่ก็ฟ้อนเมฆเหินหาว ยามเล็กก็ซ่อนตัวตน ยามปรากฎก็ผงาดกลางฟ้า ยามเร้นกายก็แทรกบังอยู่ในคลื่น’

ซึ่งหลังจากได้อ่านเรื่องราวของสุมาอี้ในวรรณกรรมแล้ว ดูเหมือนเขานี่แหละคือมังกรแบบที่โจโฉว่าจริงๆ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง 

• ต้นฉบับประกาศอิสรภาพจากนาย ลิโป้ขุนศึกจากยุคสามก๊ก ที่โดนด่าว่ามีพ่อ 3 คน 
• ฟุตบอลเกิดขึ้นที่ “ประเทศจีน” แบบที่เขาเคลมจริงหรือเปล่า ? 
• ทำความรู้จักแนวคิด Neo-Conservative อนุรักษ์นิยมใหม่ คืออะไร ?