19 พฤศจิกายน วันส้วมโลก (World Toilet Day) ทำไมต้องเรียกว่า สุขา มีที่มาจากไหน

วันส้วมโลกเริ่มขึ้นครั้งแรกในปี 2001 โดยองค์กรที่ชื่อว่า World Toilet Organization ซึ่งก่อตั้งโดยคุณ แจ็ค ซิม (Jack Sim) นักกิจกรรมชาวสิงคโปร์ที่มุ่งเน้นการสร้างความตระหนักถึงปัญหาการขาดแคลนห้องน้ำทั่วโลก

แจ็ค ซิม ได้รับการยกย่องว่าเป็น "Mr. Toilet" เพราะเขามีบทบาทสำคัญในการรณรงค์เกี่ยวกับสุขอนามัยและห้องน้ำ

การรับรองโดยสหประชาชาติ

ต่อมาในปี 2013 องค์การสหประชาชาติ (United Nations) ได้ประกาศรับรองวันส้วมโลกอย่างเป็นทางการ เพื่อเป็นการส่งเสริมเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals - SDGs) โดยเฉพาะ เป้าหมายที่ 6 ซึ่งเกี่ยวกับการเข้าถึงน้ำสะอาดและสุขาภิบาลที่ดีสำหรับทุกคนภายในปี 2030

เหตุผลสำคัญของวันส้วมโลก

1. ปัญหาการขาดแคลนห้องน้ำ: มีประชากรกว่า 3.6 พันล้านคนทั่วโลก ที่ไม่มีการเข้าถึงห้องน้ำที่ถูกสุขลักษณะ ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพ เช่น การแพร่กระจายของโรคท้องร่วงและอหิวาตกโรค
2. ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม: การขาดระบบกำจัดของเสียที่เหมาะสมทำให้เกิดมลพิษในน้ำและดิน
3. ความเท่าเทียม: ห้องน้ำเป็นปัจจัยสำคัญในการสนับสนุนความเท่าเทียมทางเพศ โดยเฉพาะสำหรับผู้หญิงและเด็กผู้หญิงในประเทศที่กำลังพัฒนา

ปัญหาเรื่องสุขาภิบาลที่ไม่เพียงพอเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลกที่ยังคงส่งผลกระทบต่อผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนาและประเทศที่มีรายได้น้อย แม้ว่าจะมีความพยายามในการปรับปรุงสถานการณ์ แต่ก็ยังมีหลายประเทศที่เผชิญกับความท้าทายด้านสุขาภิบาลอย่างมาก

ประเทศที่ยังเผชิญปัญหาสุขาภิบาลรุนแรง

การระบุประเทศที่เฉพาะเจาะจงว่ามีปัญหาสุขาภิบาลรุนแรงที่สุดนั้นค่อนข้างยาก เนื่องจากสถานการณ์อาจเปลี่ยนแปลงไปได้ตลอดเวลา อย่างไรก็ตาม ประเทศในภูมิภาคต่อไปนี้มักถูกระบุว่ามีปัญหาสุขาภิบาลรุนแรง:

แอฟริกา: หลายประเทศในแอฟริกาใต้ทะเลทรายและแอฟริกากลางยังคงเผชิญกับปัญหาการขาดแคลนน้ำสะอาดและสุขาภิบาล

เอเชียใต้: ประเทศบางประเทศในเอเชียใต้ เช่น อินเดีย และเนปาล ยังมีประชากรจำนวนมากที่ไม่มีห้องส้วมใช้

ความหมายของคำว่า "สุขา"

คำว่า "สุขา" มาจากภาษา บาลี-สันสกฤต หมายถึง "ความสุข" หรือ "สถานที่ที่นำมาซึ่งความสุข"

การใช้คำนี้จึงสะท้อนถึงการมองห้องน้ำหรือสถานที่ขับถ่ายว่าเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยสร้างสุขอนามัยและความสะดวกสบาย ซึ่งเป็นความสุขขั้นพื้นฐานของมนุษย์

ความเหมาะสมทางภาษา

ในอดีตคำว่า "ส้วม" (ที่มาจากคำว่า "ซุ่ม" ซึ่งแปลว่า เพิงหรือที่หลบซ่อน) ใช้เรียกสถานที่ขับถ่ายแบบง่าย ๆ ที่มักสร้างอยู่นอกบ้าน เช่น ส้วมหลุม หรือส้วมเพิง

ต่อมาคำว่า "ส้วม" อาจถูกมองว่าไม่สุภาพในบางบริบท จึงมีการใช้คำว่า "ห้องสุขา" ซึ่งฟังดูสุภาพและเป็นทางการกว่า โดยเฉพาะในการเรียกสถานที่ขับถ่ายในพื้นที่สาธารณะ เช่น อาคารสำนักงาน โรงเรียน หรือโรงพยาบาล

การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม

เมื่อแนวคิดเรื่องสุขอนามัยและสิ่งแวดล้อมพัฒนาขึ้น ห้องน้ำหรือห้องสุขาไม่ได้เป็นเพียงที่ขับถ่าย แต่ยังถูกมองว่าเป็นสถานที่ที่ต้องรักษาความสะอาดและสุขลักษณะอย่างดี

คำว่า "ห้องสุขา" จึงช่วยสะท้อนถึงความสำคัญของสุขอนามัยและการพัฒนาไปสู่สังคมที่ทันสมัย

การใช้ในบริบทสากล

คำว่า "สุขา" เป็นคำที่มีความหมายกว้างในภาษาไทย และยังใกล้เคียงกับคำในภาษาอังกฤษที่เกี่ยวกับสุขอนามัย เช่น Sanitation หรือ Hygiene

การใช้คำนี้จึงสื่อถึงความเป็นระบบและมาตรฐานในเรื่องห้องน้ำ


ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• มนุษย์ใช้ห้องน้ำไม่แบ่งเพศมาตั้งแต่โบราณ แล้วเริ่มแบ่งหญิง-ชายตอนไหน
• "กลาโหม" ขู่ฟันปมหัก "ค่าดูดส้วมทหารเกณฑ์" จ่อแก้โดยจ่ายเงินตรงเข้าบัญชี
• รีไซเคิลน้ำเสียจากสุขาเป็นน้ำดื่ม ช่วยแก้ปัญหาภัยแล้ง ลดของเสียลงสู่ทะเล