ภาคประชาชน ผนึกกำลังเสนอ”ข้อเรียกร้อง” จริยธรรมสื่อ อย่าตอกย้ำ “แผลเด็ก”

กรณีมีการวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของสื่อมวลชนต่อการปฏิบัติหน้าที่เสนอข่าวปฏิบัติการช่วยเหลือ 13 ชีวิตนักเตะเยาวชนและโค้ชทีมหมูป่า อะคาเดมี่หลายกรณีนั้น ทำให้เกิดความไม่สบายใจในภาคประชาชน ถึงการทำหน้าที่ที่ไม่เหมาะสม ในฐานะตนเป็นอาจารย์นิเทศศาสตร์ เห็นควรดำเนินการ เพื่อช่วยแนะแนวทางการทำงานของสื่อในสถานการณ์เช่นนี้ เพื่อไม่ให้มีการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลของเยาวชน ตามกฎหมายและอนุสัญญาของสหประชาชาติในการคุ้มครองเด็ก

โดยในข้อเรียกร้องดังกล่าว มีใจความว่า

“พวกเราในนาม “กลุ่มประชาชนเรียกร้องจริยธรรมสื่อ” ผู้มีรายชื่อต่อท้ายด้านล่างนี้ ขอเรียกร้องให้สื่อมวลชน สื่อออนไลน์ รวมทั้งผู้ใช้สื่อทุกคนยึดถือจริยธรรมในการทำข่าวกรณีถ้ำหลวง หลังจากที่ทีมหมูป่าออกมาจากถ้ำแล้ว ดังนี้

1. ขอเรียกร้องให้นักข่าว ทั้งนักข่าวที่สังกัดองค์กรสื่อ นักข่าวอิสระ และเพจ/นักข่าวออนไลน์ (“นักข่าว”) ใช้ความระมัดระวังในการรายงานข่าว ดังนี้

1.1 ไม่กีดขวาง หรือเป็นอุปสรรคใดๆต่อการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ ในการช่วยเหลือ นำส่งโรงพยาบาล และส่งกลับบ้าน โดยทางที่ดีที่สุด คือการไม่พยายามเข้าไปทำข่าวใดๆโดยตรงกับเด็กๆและโค้ช ในช่วงแรกที่เด็กๆออกมาได้ จนกว่าจะได้รับอนุญาตจากศูนย์อำนวยการร่วมค้นหาผู้สูญหายฯ (ศอร.)

1.2 เมื่อได้รับอนุญาตจากศอร. ขอให้นักข่าวทำข่าวด้วยความระมัดระวัง ไม่กระทำการใดที่อาจเป็นการหมิ่นเหม่ต่อการละเมิดสิทธิ หรือเพิ่มความเครียดต่อเด็กๆและโค้ช โดยเฉพาะกับเด็ก เช่น การใช้คำถามที่กดดัน คำถามเชิงลบ คำถามที่อาจทำให้ผู้ตอบรู้สึกผิด คำถามเชิงจับผิด คำถามที่ก่อให้เกิดความขัดแย้ง คำถามที่เน้นความสะเทือนใจ คำถามเกี่ยวกับเรื่องส่วนตัว คำถามที่ละเมิดสิทธิส่วนบุคคล คำถามเชิงอิทธิฤทธิ์หรืออาถรรพ์ แต่ควรใช้คำถามเชิงบวก คำพูดเชิงให้กำลังใจ และไม่ควรใช้เวลานานมากเกินไปจนเป็นการรบกวน

1.3 ขณะที่อยู่ที่โรงพยาบาล นักข่าวจะต้องไม่ทำข่าวโดยและเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติงานของบุคลากรทางการแพทย์ และไม่ละเมิดสิทธิผู้ป่วยคนอื่นๆ เช่นการกีดขวาง หรือใช้เสียง แสงสว่างทั้งภายในและภายนอกโรงพยาบาล

1.4 ในการติดตามรายงานข่าวหลังจากที่เด็กๆและโค้ชกลับสู่บ้าน นักข่าวจะต้องไม่ทำข่าวที่เป็นการรบกวนต่อการดำเนินชีวิตของทีมหมูป่า เช่นการจอดรถเฝ้าถ่ายภาพ ถ่ายวีดิโอหน้าบ้าน หน้าโรงเรียนเป็นระยะเวลานานเกินสมควร และไม่รบกวนในยามวิกาล

1.5 ในการติดตามสัมภาษณ์เด็กๆหลังจากกลับบ้าน นักข่าวจะต้องไม่ละเมิดสิทธิเด็ก ตาม พรบ. คุ้มครองเด็ก และปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิเด็ก และอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ขององค์การสหประชาชาติ โดยเด็กต้องได้รับความคุ้มครองจากการเผยแพร่ข้อมูลของเด็กหรือผู้ปกครองที่อาจเกิดความเสียหายใดๆได้ โดยหลีกเลี่ยงคำถามตามที่ได้ระบุไว้ในข้อ 1.2 และไม่ติดตามทำข่าวนี้ต่อเนื่องยาวนาน “เกินพอดี” จนเกิดผลกระทบต่อการปรับตัวในการใช้ชีวิตของเด็กๆและโค้ช

2. ขอเรียกร้องให้ “บรรณาธิการ” และ “ผู้บริหาร” องค์กรสื่อต่างๆ สั่งการเป็นลายลักษณ์อักษรหรือเป็นทางการ ให้นักข่าวในข้อ 1 ได้ปฏิบัติตามแนวทางในข้อ 1.1-1.5 โดยให้ความเชื่อมั่นว่า องค์กรสื่อจะให้การสนับสนุนในแนวทางดังกล่าว และมองเห็นความปลอดภัยและสวัสดิภาพของทีมหมูป่าสำคัญเหนือกว่าการได้ข่าวหรือภาพมาอย่างผิดจริยธรรม และหากมีการกระทำใดที่ผิดจริยธรรมในข้อดังกล่าวข้างต้น องค์กรสื่อจะมีการพิจารณาโทษทางวินัย และองค์กรสื่อจะรับผิดชอบหากเกิดความผิดพลาดขึ้น

3. ขอเรียกร้องให้องค์กรต่างๆ แสดงเจตนารมณ์และจุดยืนที่ต้องการที่จะเห็นการทำข่าวกรณีถ้ำหลวงอย่างเหมาะสมตามจริยธรรมสื่อตามแนวทางข้างต้น รวมทั้งบริษัทเอกชน แบรนด์ต่างๆ ที่จะพิจารณาไม่สนับสนุนสื่อที่กระทำการละเมิดจริยธรรมสื่อที่ดี

4. ขอเรียกร้องให้ผู้ใช้สื่อทุกคน แสดงจุดยืนที่จะไม่สนับสนุนสื่อที่กระทำการละเมิดจริยธรรมสื่อ ด้วยการไม่กดไลค์ ไม่แชร์โพสต์ของสื่อนั้น เลิกติดตาม (unsubscribe) และไม่สนับสนุนสินค้าที่ลงโฆษณากับสื่อที่ละเมิดจริยธรรมสื่อ

รวมทั้งขอเรียกร้องให้ผู้ใช้สื่อมีความระมัดระวังข้อมูลในโลกออนไลน์ ไม่แชร์ข่าวที่ไม่ยังไม่ได้รับการยืนยัน เนื่องจากอาจมีผลกระทบต่อการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ และไม่โพสต์ ไม่แชร์ข่าวที่ละเมิดสิทธิส่วนบุคคลของเด็กๆและโค้ช หรือเป็นการคุกคาม กลั่นแกล้งออนไลน์ (cyberbullying) ด้วย

(ท่านใดเห็นด้วยกับข้อเรียกร้องทั้ง 4 ข้อนี้ และอย่ากมีส่วนร่วมในการเรียกร้อง ขอเชิญลงชื่อจริงไว้ในคอมเมนต์ได้เลยครับ (จะเพิ่มตำแหน่งหรือสังกัดอะไรก็ได้เลยครับ) ผมจะมาเพิ่มเอง หรือจะไม่ลงชื่อ แต่ช่วยแชร์หรือไลค์หรือคอมเมนต์ให้สื่อเห็นก็ได้ครับ ขอบคุณมากครับ) (และหากท่านเห็นว่าชื่ออยู่ในรายชื่อแล้ว จะลบคอมเมนต์ของท่านเพื่อความเป็นส่วนตัวก็ได้นะครับ)

ขอบคุณทุกท่านมากนะครับ สื่อจะดีได้ ภาคประชาชนต้องเข้มแข้ง ต้องไม่อยู่เฉยครับ

"ถ้าเสียงเราดังพอ เค้าจะฟัง"