สุดทึ่ง! พบภูเขาใต้ทะเลเป็น "แหล่งรวมฉลาม" ใหญ่กว่ามหาสมุทรเปิดถึง 41 เท่า

การศึกษาครั้งนี้เป็นแนวโน้มที่อาจบ่งชี้ว่า ภูเขาใต้ทะเลอาจเป็น “ศูนย์กลาง” สำคัญที่นักล่าเหล่านี้ใช้เป็นสถานที่ในการเข้าสังคม ผสมพันธุ์หรือพักผ่อนหย่อนใจได้

การศึกษาที่เน้นบริเวณภูเขาใต้ทะเลสามลูก นอกเกาะอัสเซสชัน (Ascension Island) นั้นพบว่า ภูเขาใต้ทะเลสองในสามลูกเป็นภูเขาใต้ทะเลน้ำตื้น โดยมียอดเขาอยู่ต่ำกว่าพื้นผิวมหาสมุทรไม่ถึง 100 เมตร และเป็นแหล่งชุมนุมของเหล่านักล่าชั้นนำ รวมถึง เต่ายักษ์กาลาปากอส ฉลามทราย ตลอดจน ปลาทูน่าครีบเหลืองและปลาทูน่าตาโต

อย่างไรก็ตาม ภูเขาใต้ทะเลที่สัตว์เลือกอาศัยนั้นขึ้นอยู่กับแต่ละตัว โดยบางตัวปักหลักอาศัยอยู่ประจำที่ภูเขาใต้ทะเลลูกใดลูกหนึ่ง ในขณะที่บางตัวแวะเวียนไปมาระหว่างภูเขาใต้ทะเลสองแห่งที่ตั้งอยู่ห่างกันประมาณ 80 กิโลเมตร แต่สิ่งที่น่าสนใจเป็นพิเศษคือการเติบโตของสิ่งมีชีวิตใต้ทะเลในพื้นที่นี้ไม่ได้เกิดจากการมีปริมาณ “ผลผลิตขั้นต้น” (Primary Productivity) หรือกระบวนการที่พืชหรือสิ่งมีชีวิตในทะเลสร้างอาหารจากแสงอาทิตย์หรือสารเคมี เพื่อเป็นแหล่งพลังงานให้กับระบบนิเวศทางทะเล ที่มากกว่าปกติที่ภูเขาใต้ทะเลของเกาะแอสเซนชัน แต่ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่ทำให้ซับซ้อนกว่านั้น

หากเป็นเช่นนั้น ก็จะเห็นปริมาณชีวมวลที่มากที่สุดในระดับต่ำสุดของห่วงโซ่อาหาร ซึ่งจะค่อย ๆ ลดลงในแต่ละระดับที่สูงขึ้น แต่ในความเป็นจริง ความอุดมสมบูรณ์ของสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลที่นี่กลับเพิ่มขึ้นในแต่ละระดับ ขณะเดียวกัน ยังพบแพลงก์ตอนสัตว์ (Zooplankton) ได้ทั่วไปบนภูเขาใต้ทะเลมากกว่า เมื่อเทียบกับทะเลเปิด โดยมีจำนวนมากกว่าที่บันทึกไว้ในงานวิจัยถึงสองเท่า และในทางกลับกัน ปริมาณชีวมวลของฉลามในพื้นที่นี้กลับสูงกว่าถึง 41 เท่า เมื่อเทียบกับมหาสมุทรเปิด

ดร.แซม เวเบอร์ (Dr Sam Weber) จากศูนย์นิเวศวิทยาและการอนุรักษ์ มหาวิทยาลัยเอกเซเตอร์ เปิดเผยว่า ผลการศึกษาของชี้ให้เห็นว่า มีปัจจัยหลายประการร่วมกันที่ทำให้ภูเขาใต้ทะเลอุดมไปด้วยสิ่งมีชีวิตทางทะเล โดยเฉพาะสัตว์นักล่า แม้ว่าผลผลิตขั้นต้น จะไม่สูงกว่าภูเขาใต้ทะเลลึกที่เคยศึกษามา แต่สัตว์กรองอาหารอาจได้รับประโยชน์จากเหยื่อที่ถูกพัดพาขึ้นไปบนยอดเขา และยอดเขาอาจช่วยหยุดยั้งเหยื่อไม่ให้หลบหนีไปยังน้ำลึกเพื่อหลีกเลี่ยงนักล่า สิ่งนี้จะช่วยรวมอาหารไว้ในจุดที่สามารถคาดเดาได้ในมหาสมุทร

นอกจากนี้ยังระบุด้วยว่า สัตว์นักล่าบางชนิดยังดูเหมือนจะใช้ภูเขาใต้ทะเลเป็น “ศูนย์กลาง” ในการรวมตัว สังสรรค์ ผสมพันธุ์หรือพักผ่อน และเป็นใช้เป็นฐานที่จะกลับมาหลังจากการล่าเหยื่อในมหาสมุทรเปิด สิ่งนี้อาจทำให้มีสัตว์นักล่าชั้นนำมากกว่าที่คาดการณ์ เมื่อพิจารณาจากปริมาณอาหารที่มีอยู่บนภูเขาใต้ทะเล

ผลการศึกษายังยืนยันแนวคิดที่ว่า ภูเขาใต้ทะเลเปรียบเสมือนโอเอซิสแห่งชีวิตในทะเลทรายของมหาสมุทรเปิด และส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพของทะเลในอาณาเขต ที่แผ่ขยายออกไปในรัศมีประมาณ 5 กิโลเมตร สู่มหาสมุทรที่อยู่โดยรอบ

ภูเขาใต้ทะเลที่ศึกษานั้น ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่คุ้มครองทางทะเลของเกาะอัสเซสชัน พื้นที่ขนาด 445,000 ตารางกิโลเมตร ซึ่งไม่อนุญาตให้ทำการประมงเชิงพาณิชย์ขนาดใหญ่หรือการขุดทรัพยากรใต้ก้นทะเล ถือเป็นการคุ้มครองที่สำคัญอย่างชัดเจน เมื่อคำนึงถึงความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในพื้นที่

ดร.เวเบอร์ ทิ้งท้ายว่า ผลการศึกษานี้ตอกย้ำความสำคัญในการอนุรักษ์ภูเขาใต้ทะเลน้ำตื้นสำหรับสัตว์นักล่าชั้นนำหลายชนิด และการวิจัยนี้ยังให้ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทบาทของภูเขาใต้ทะเล ในฐานะศูนย์กลางแหล่งกิจกรรมและยังเป็นโอเอซิสของสัตว์ทะเล ตลอดจน แสดงให้เห็นว่า แหล่งที่อยู่อาศัยอันน่าทึ่งเหล่านี้มีอิทธิพลต่อมหาสมุทร ที่ตั้งอยู่ล้อมรอบอย่างไรด้วย

ที่มา:

• IFL Science
• ExeterMarine
• Ascension Island Government Conservation & Fisheries Directorate