ถ้าเกิดเราผลิตพลังงานไฟฟ้าใช้เองได้ล่ะ แถมขายเองได้ด้วย

18 Oct 2021

Spring News ชวนรู้จัก mini RECs แพลตฟอร์มซื้อขายพลังงานและคาร์บอนเครดิตรายย่อย ที่เพิ่งคว้ารางวัลสตาร์ทอัพยอดเยี่ยมมาหมาดๆ ที่จะมาเปลี่ยนวงการการซื้อขายพลังงานไฟฟ้าจากการผูกขาดสู่ภาคครัวเรือนได้ง่ายขึ้น

ถ้าเกิดในอนาคตอันใกล้นี้ บุคคลทั่วไปตามบ้านเรือนสามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าใช้เองได้ โดยไม่ต้องผ่านตัวกลางอย่างโรงไฟฟ้า หรือหน่วยงานภาครัฐ แต่ผู้ประกอบการรายย่อยหรือบุคคลทั่วไปก็สามารถผลิตใช้เองได้ จะประหยัดค่าไฟรายเดือนได้เท่าไหร่กันนะ

พาไปรู้จักกับ mini RECs แพลตฟอร์มการซื้อขายพลังงานรายย่อยที่พัฒนาโดย บล็อคฟินท์ (Blockfint) คว้ารางวัลสตาร์ทอัพด้านดิจิทัลยอดเยี่ยมอันดับที่ 5 จากโครงการ Spark Ignite 2021 – Thailand Start-up Competition จัดขึ้นโดยบริษัท หัวเว่ย เทคโนโลยี (ประเทศไทย) จำกัด ร่วมมือกับ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล (ดีป้า) สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA)

ปัจจุบัน การซื้อขายพลังงานไฟฟ้าจะเป็นแบบ Peer to Peer Energy Trading ระบบการซื้อขายพลังงานผ่านเทคโนโลยี Blockchain ระหว่างโรงงานพลังงานทดแทนไฟฟ้ากับชุมชน โดยผู้ผลิตจะได้สิทธิ์ใน RECs (Renewable Energy Certificates) หรือใบรับรองการผลิตพลังงานหมุนเวียน

วงการซื้อขาย RECs มักประกอบไปด้วย ผู้ซื้อ (Participant) ผู้ขาย (Registrant) และผู้ให้การรับรอง (Issuer) ซี่งกระบวนการในบ้านเราผู้ผลิตคือ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) โดยปกติการซื้อขายพลังงานจะต้องขายที่ 1 MWh มีค่าเท่ากับ 1 REC เมื่อผู้ซื้อแจ้งความต้องการซื้อไปยังผู้ขายที่ได้รับการรับรองจาก กฟผ. จากนั้น กฟผ. จะต้องทำการตรวจสอบผู้ขายและส่งมอบ REC ที่ผ่านการรับรองแล้ว ให้ผู้ซื้อ โดยผู้ซื้อจะชำระค่า REC ตรงให้กับผู้ขาย ซึ่งในการซื้อขายจะมีค่าใช้จ่ายแฝงอื่น ๆ ที่ทั้งผู้ซื้อและผู้ขาย ต้องรับผิดชอบในหลักหมื่นปลาย ๆ ได้แก่ ค่าขึ้นทะเบียนโรงไฟฟ้า ค่าต่ออายุการขึ้นทะเบียนโรงไฟฟ้า ค่าธรรมเนียมการรับรอง REC ค่าเปิดบัญชีซื้อ-ขาย ค่าธรรมเนียมรายปี ค่าเปิดบัญชี Redemption และค่า Redemption

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

แต่หลังจากนี้การซื้อขายพลังงานจะไม่ได้มีเฉพาะหน่วยงานอีกต่อไป

จากการอธิบายกระบวนการส่งจ่ายพลังงานข้างต้น ทำให้เห็นว่าการซื้อขายพลังงานนั้นผูกขาดอยู่ไม่กี่แห่ง และดูจะซับซ้อนและมีค่าส่วนต่างในจำนวนที่มาก อีกทั้งยังห่างไกลจากการทำ SMEs หรือเข้าถึงภาคประชาชนทั่วไปที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมในการซื้อขาย RECs ได้ แม้ว่าจะผลิตได้เองก็ตาม

ข้อจำกัดอีกเรื่องคือปริมาณการผลิต ถ้าหากผลิตได้ไม่ถึง 1 MWh ก็ยังไม่สามารถเข้าระบบการซื้อขายได้ ตลอดจนค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับปริมาณไฟฟ้าที่คาดว่าจะผลิตและทำการซื้อขายกันได้ แล้วทำไมเราต้องสูญเสียมูลค่าของ RECs ในกลุ่มผู้ผลิตรายย่อยถึง 59% ของมูลค่า RECs ที่ผลิตในประเทศไทย

ทางบล็อคฟินท์ (Blockfint) ที่เชี่ยวชาญการนำบล็อคเชนมาใช้งานในการคิดสร้างระบบซอฟท์แวร์ ได้เล็งเห็นถึงข้อจำกัดดังกล่าว จึงได้พัฒนาแพลตฟอร์ม Gideon เพื่อตอบโจทย์การซื้อขาย RECs ให้กับผู้ซื้อขายรายย่อย ให้สามารถซื้อ RECs ได้ในหน่วยที่เล็กลงอย่าง mini RECs โดยมีหน่วย 100 KwH = 1 mini REC

กระบวนการผลิตและซื้อขายพลังงานผ่านแพลตฟอร์ม

สุทธิพงศ์ กนกากร ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท บล็อคฟินท์ จำกัด กล่าวว่า "สำหรับ mini REC เป็นมิติใหม่ในการซื้อขาย RECs สำหรับผู้ผลิตไฟฟ้ารายย่อย และประชาชนทั่วไป ที่สามารถผลิตพลังงานสะอาดที่ปกติจะต้องทิ้ง RECs จำนวนนี้ไปอย่างน่าเสียดาย เพราะมูลค่าไม่ถึง 1 MWh ถือเป็นการสร้างระบบนิเวศใหม่ที่จะเชื่อมโยงผู้บริโภค ผู้ขาย ผู้ซื้อ และพันธมิตร ให้เข้าถึงการซื้อขาย RECs ได้ง่ายขึ้น"

"เราใช้แพลตฟอร์ม Gideon เป็นเครื่องมือในการรวบรวม mini RECs เพื่อให้สามารถซื้อขายได้ทั้ง RECs และ mini RECs อีกทั้งเรายังมองว่า mini RECs ยังสามารถส่งเสริมให้หน่วยงานต่าง ๆ หรือคนทั่วไป หันมาใช้พลังงานหมุนเวียนเพิ่มได้อีก เช่น การใช้ mini RECs แลกรับส่วนลดสำหรับผลิตภัณฑ์ จากบริษัทพันธมิตรที่ต้องการส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดในสังคมไทย"

โอกาสที่ mini RECs จะเกิดขึ้นจริงได้นั้น ขึ้นอยู่กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการซื้อขาย รวมถึงพันธมิตร ที่ต้องการมุ่งผลักดันการใช้พลังงานสะอาดในประเทศไทยให้เกิดขึ้นจริงและพิจารณาโดยยึดประโยชน์สูงสุด ที่ผู้ผลิตรายย่อยและประชาชนจะได้รับการซื้อขาย mini RECs เพื่อเกิดการตระหนักรู้ หันมาใช้พลังงานสะอาดในภาคประชาชนมากขึ้น

การผลิตพลังงานไฟฟ้าจากกังหันลม

ซึ่งก่อนหน้านี้นายกรัฐมนตรี ประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็ได้กล่าวในงานประชุม GCNT Forum 2021 การหารือความร่วมมือระหว่างรัฐและภาคเอกชน โดยหนึ่งในเป้าหมายมีการพูดถึงการผลักดันการใช้รถยนต์ไฟฟ้าในประเทศไทยมากขึ้น ซึ่งก็เป็นเรื่องที่พอเข้าใจได้และอาจจะช่วยประหยัดเวลาและเงินในภาคเอกชนหากมีการผลิตและซื้อขายไฟฟ้าได้เองอย่างง่ายเกิดขึ้น