Q&A กับนายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน วัคซีนทางเลือก มาแน่ แต่ไม่แนะนำให้รอ
คนไทยจำนวนหนึ่งไม่เชื่อมั่นในประสิทธิภาพของวัคซีน Sinovac, AstraZeneca เมื่อมีข่าวว่า รพ.เอกชนสามารถนำเข้าวัคซีน Moderna ได้ SPRiNG จึงสอบถามไปยัง ศ.ดร.นพ.เฉลิม หาญพาณิชย์ นายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน เกี่ยวกับขั้นตอนนำ วัคซีนทางเลือก และคำแนะนำสำหรับคนที่รอ
ประเด็น ‘วัคซีนทางเลือก’ ความล่าช้าเกี่ยวกับการจัดหาและนำเข้า การจองรับวัคซีน ทำได้หรือไม่ได้ ฯลฯ ที่เกิดการถกเถียงในสังคมไทย เรื่องไหนเป็นอย่างไร มาอ่านที่ ศ.ดร.นพ.เฉลิม หาญพาณิชย์ นายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน และประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท บางกอก เชน ฮอสปิทอล จำกัด (มหาชน) ตอบคำถามเพื่อเคลียร์ความสงสัย
Moderna วัคซีนทางเลือก ที่รัฐส่งไม้ต่อให้เอกชน แต่เอกชนยังเปิดให้จองฉีดไม่ได้
Q : หลายวันมานี้ ข่าวที่ รพ.เอกชนเปิดให้จองวัคซีนทางเลือกแล้วมีประเด็นตามมาว่า ‘การเปิดให้จองวัคซีนโดยยังไม่มีวัคซีนเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย’ ต่อด้วยข่าวการทำแบบสอบถามเพื่อจองวัคซีน ความจริงเป็นอย่างไร สรุปแล้วจองได้หรือไม่ อยากให้คุณหมอช่วยชี้แจงค่ะ
A : ข่าวที่ออกสื่อไปนั้นเกิดในขณะที่ยังไม่มีวัคซีนเข้ามา การให้จองฉีดวัคซีนโดยยังไม่มีของ ผิดกฎของกระทรวง DE ในเรื่องข้อมูลข่าวสาร และตอบประชาชนไม่ได้ด้วยว่าจะได้ฉีดวัคซีนอะไร เมื่อไหร่ ราคาเท่าไหร่ ตรงนี้ผิด พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ซึ่งโรงพยาบาลที่เคยประกาศก็ยกเลิกไปแล้ว
แต่อย่างโรงพยาบาลเอกชนของหมอจะมีคนมาติดต่อโดยตรง เพื่อขอสำรวจความต้องการวัคซีนภายในองค์กร จะกี่คนก็ว่าไป ให้เป็นเรื่องภายในองค์กรก่อน แต่เมื่อเรื่องนี้ปรากฏสู่สาธารณะ ประชาชนก็อยากจองบ้าง แล้วคราวนี้ก็ไม่ลงทะเบียนหมอพร้อม ประเดี๋ยวก็ไม่ได้ฉีดกันพอดี
Q : แล้วเรื่องการซื้อวัคซีนที่ รพ.เอกชนต้องสั่งซื้อผ่าน องค์การเภสัชกรรม (GPO) เป็นเพียงช่องทางเดียวที่ รพ.เอกชนจะได้วัคซีนมา?
A : ที่บริษัทใหญ่ๆ ของโลกเขาขายวัคซีนให้หน่วยงานของรัฐเพราะกลัวผลแทรกซ้อนที่อาจตามมา เนื่องจากการพัฒนาวัคซีนยังอยู่ในเฟส 3 คืออยู่ระหว่างการทดสอบ เช่น Moderna จึงต้องมี Emergency Licence อนุญาตให้นำมาใช้ในกรณีฉุกเฉิน และเมื่อบริษัทผู้ผลิตจำหน่ายให้แก่หน่วยงานของรัฐ ในที่นี้ก็คือ GPO ผู้เดียว สมาคมโรงพยาบาลเอกชนจึงค่อยติดต่อขอซื้อ แต่เราจะต้องกลับไปสำรวจความต้องการวัคซีนของโรงพยาบาลเอกชนทั้งหมด 386 แห่งทั่วประเทศก่อน
Q : คาดการณ์คร่าวๆ ได้ไหมคะ ว่าเมื่อไหร่
A : คงอีกสักสองอาทิตย์เป็นอย่างน้อย เพราะ Moderna เป็นบริษัท Global ไม่มีบริษัทโดยตรงในไทย ต้องทำเรื่องผ่าน Zuellig Pharma ที่เป็นบริษัทตัวแทน เราต้องรอข้อมูลก่อนว่า ราคาวัคซีนอยู่ที่เท่าไหร่ แต่ละโรงต้องการจองเท่าไหร่ มาเมื่อไหร่ แล้วรวบรวมความต้องการเพื่อจะได้สั่งซื้อผ่านทาง GPO ต่อ
Q : แต่ตอนนี้คนไทยจำนวนหนึ่งไม่กล้าลงทะเบียนรับวัคซีน คุณหมอคิดเห็นอย่างไรเกี่ยวกับเรื่องนี้
A : ข่าวในโซเชียลมาเยอะแยะ กดดูในมือถือได้เลย มันเยอะก็เลยมีผล ประเทศนั้นห้ามฉีดวัคซีนตัวนี้ ยิ่งมีข่าวฉีดแล้วเป็น Coindence ข่าวออกทุกวัน คนยิ่งกลัวหนักเข้าไปอีก จริงๆ แล้วการสื่อสารเรื่องคุณภาพวัคซีนต้องตอกย้ำให้เห็นความจำเป็น หรือต้องมีเซเลปมาฉีด ฉีดแล้วไม่เกิดอะไรเพื่อสร้างความมั่นใจ
Q : ถ้าพูดตรงๆ ก็คือ ถ้าจะสร้างความเชื่อมั่นให้คนไทยไปฉีดวัคซีนกันมากขึ้น ต้องแก้ที่วิธีสื่อสารของรัฐบาลก่อน?
A : รัฐควรให้คนที่มีความรู้ น่าเชื่อถือ เป็นนักวิชาการหรือคนจากกระทรวงเองมาสื่อสาร ไม่ใช่สื่อสารในเชิงทะเลาะกันนะ ไปฉีดที่นั่นได้ ที่นี่ได้ ไม่มีประโยชน์ การสื่อสารเรื่องคุณภาพวัคซีนต้องชัดเจน ตรงไปตรงมากว่านี้
Q : มีปัจจัยอื่นที่จะช่วยแก้ปัญหาการนำเข้าวัคซีนล่าช้าไหมคะ
A : ตอนนี้ดีขึ้นแล้ว หลังจากตั้ง ‘คณะกรรมการจัดหาวัคซีนเพิ่มเติม’ แล้วนายกฯ ก็ประกาศว่า ติดขัดตรงไหนให้หาข้อสนับสนุน เพื่อนำเข้าวัคซีนให้ได้มากที่สุด คือตอนนี้จากกรอบ 70 ล้านโดส นายกฯ ก็ขยายเป็น 150 - 200 ล้านโดส เพราะว่าต้องมี Booster หรือเตรียมวัคซีนเข็มที่ 3 ด้วย ซึ่งตอนนี้รัฐบาลก็มีวัคซีนอยู่ 5 ชนิด Sinovac, AstraZeneca, Pfizer, Sputnik V, Johnson & Johnson ที่เขาเร่งขวนขวายหาเข้ามา
Q : วัคซีนที่จะตามมาละคะ มีของฝั่งเอกชนมากน้อยแค่ไหน
A : มีครับ กำลังพัฒนาเฟส 2 เช่น Novavax, อย่างตอนนี้ก็มี Sputnik Light เพิ่มมา อันนี้ฉีดเข็มเดียว ถ้ารัฐบาลไม่ได้เลือก เอกชนก็ขึ้นทะเบียนได้
Q : แล้ววัคซีน Sinopharm ที่ WHO เพิ่งอนุมัติให้ใช้ในกรณีฉุกเฉิน มีโอกาสนำเข้าไหมคะ เผื่อเป็นอีกตัวเลือก
A : วัคซีน Sinopharm มีผลวิจัยเรื่องประสิทธิภาพสูงว่า Sinovac คนจีนฉีดกันทั้งประเทศ ก็มีโอกาสนำเข้าครับ แต่ต้องรอดูว่า รัฐบาลจีนจะแต่งตั้งใครให้นำเข้ามา
Q : ในด้านประกันสำหรับการฉีดวัคซีนทางเลือกละคะ
A : คปภ.ประกาศออกมาเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม แล้วว่า ถ้าเป็น Corporate คนแพ้วัคซีนจนต้องนอนโรงพยาบาลมีค่าชดเชยให้ 100,000 บาท กรณีเสียชีวิต 1,000,000 บาท ส่วนค่าเบี้ยก็อยู่ระหว่าง 50-100 บาท
ในกรณีของสมาคมฯ ไม่ได้ต้องการจะหวังเรื่องวัคซีนในมุมธุรกิจ แต่เราต้องการร่วมด้วยช่วยกันให้คนไทยได้ฉีดวัคซีนมากที่สุด ประเทศไทยฟื้นโดยเร็ว ซึ่งของโรงพยาบาลเอกชนเองก็จะเก็บ
- ค่าบริการจากต้นทุนวัคซีน
- ค่าสังเกตอาการหลังฉีด
- ค่าประกัน
ส่วนเรื่องความชอบ ทางเลือก การจะฉีดหรือไม่ฉีด เป็นสิทธิส่วนบุคคลนะ แต่เราก็ต้องร่วมด้วยช่วยกัน ไม่อย่างนั้น อาจมีผู้เสียชีวิตมากขึ้น เศรษฐกิจก็ไม่ฟื้น GDP เราก็จะต่ำลงอีก เห็นไหม...ตอนนี้ธุรกิจง่อกแง่กเต็มไปหมดเลย
Q : อย่างที่คุณหมอหลายท่านกล่าวไว้ คือ “ฉีดดีกว่าไม่ฉีด”
A : ดีกว่าเยอะครับ การฉีดมันไม่ได้บอกว่าฉีดครบสองโดสแล้วจะไม่ติดเชื้อ แต่หากโชคร้ายไปติดเชื้อ อาการจะไม่หนัก แล้วข้อมูลก็จะส่งไปที่ หมอพร้อม แบบรวมศูนย์
ในกรณีของวัคซีน มีโอกาสฉีดก็ฉีดเถอะครับ อย่างน้อยเวลาติดเชื้อ มันก็จะไม่มีอาการหนัก ทั่วโลกพิสูจน์แล้ว และตอนนี้สายพันธุ์อังกฤษ UK Covid-19 Variant ก็ตรวจเจอช้า ลงปอดเร็ว ดูจากอัตราผู้เสียชีวิตตอนนี้สิ เยอะมาก และยังไม่จบเร็วๆ นี้ เพราะยังต้อง Active Case Finding คือค้นหาผู้ป่วยเชิงรุกกันอยู่
Q : สมมตินะคะ หากเราไปรับวัคซีนเข็มแรกที่รัฐจัดหาให้ แล้วเข็มที่ 2 ไปฉีดวัคซีนทางเลือกกับโรงพยาบาลเอกชน แบบนี้ได้ไหม
A : หมอแนะนำว่า ฉีดให้ครบ 2 เข็มก่อน ตามเกณฑ์ของมันครับ แล้วค่อยไปวัดภูมิคุ้มกัน หรือ Antibody Level ที่ขึ้นมา จากนั้นอีก 6 เดือน ค่อยมา Booster ฉีดกระตุ้นเข็มที่ 3 ก็เปลี่ยนค่ายได้
ประเด็นสำคัญก็คือ บ้านเราไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่อง ‘ความมั่นคงทางสุขภาพ’ อันที่จริง เราต้องเตรียมทุกอย่างให้เกิน ดีกว่าขาด ในกรณีของวัคซีน ย้ำคำเดิมนะ มีโอกาสฉีดก็ฉีดที่รัฐจัดให้ก่อนเถอะครับ แล้วค่อยมองหาวัคซีนทางเลือกทีหลัง
Q : มีคนปล่อย Fake news และทำให้เข้าใจผิดเกี่ยวกับโควิด 19 มากมาย เช่น ควรกินอาหารชนิดนี้เพื่อต้านโควิด หลอกขายชุดตรวจโควิดปลอม กระแส Anti-Vaccine ควรรอวัคซีนทางเลือกเท่านั้น และอีกสารพัด อยากให้คุณหมอฝากถึงประชาชนคนไทยที่กำลังติดตามข้อมูลเกี่ยวกับวัคซีนในสถานการณ์วิกฤต
A : ต้องบอกว่ามันเป็น Politics of Vaccination ค่ายประเทศนั้นก็ตีค่ายวัคซีนประเทศนี้ ค่ายวัคซีนประเทศนี้ก็ไปตีค่ายวัคซีนประเทศนั้น ส่วนค่ายที่ผลิตเองได้ ก็ไม่เอา ข่าวที่ออกมาก็ไม่รู้จริงรู้เท็จ Information เยอะเกินไปจนปวดหัว ตรงนี้แก้ได้โดยให้บุคลากรทางการแพทย์ที่มีความรู้เรื่องวัคซีนมาพูดเพียงคนเดียว อย่าแข่งกันพูด แล้วอธิบายเป็นแพลตฟอร์ม สมมติว่าให้หมอยงนำผลวิจัยมาพูด ไม่มีความเห็นส่วนตัว ไม่มีการแย่งซีน ก็จะช่วยลดความสับสนและความเข้าใจผิดได้มาก
นอกเหนือประเด็นวัคซีนทางเลือกในบทสัมภาษณ์นี้ SPRiNG ยังนำสิ่งที่ Moderna คาดการณ์เกี่ยวกับการระบาดในอนาคตมาบอกต่อ เผื่อว่าใครอ่านแล้วจะตั้งรับล่วงหน้า เพื่อไม่ให้ทุกอย่างสายเกินไป ในอินโฟกราฟิก 4 สิ่งที่ Moderna คาดการณ์ เพื่อเตรียมสู้ศึกโควิด 19 ในปีหน้า
