วันที่ 23 ตุลาคมของทุกปีเป็น วันปิยมหาราช วันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ได้รับการยกย่องว่าทรงมีพระปรีชาสามารถยิ่ง
วันปิยมหาราช เป็นวันสำคัญอย่างยิ่ง ที่มาของวันนี้มาจากความสำนึกในพระมหากรุณธิคุณของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่พัฒนาบ้านเมืองให้มีความทันสมัย ก้าวสู่ความเจริญรุ่งเรืองทัดเทียมอารยประเทศ ด้วยการปฏิรูปในด้านต่างๆ รวมถึงการประกาศเลิกทาส พระองค์ท่านเป็นที่รักใคร่อย่างล้นเหลือของพสกนิกรทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ จึงได้รับการถวายพระราชสมัญญานามว่า สมเด็จพระปิยมหาราช
พระราชสมัญญานาม สมเด็จพระปิยมหาราช มีความหมายว่า พระมหากษัตริย์ที่ทรงเป็นที่รักยิ่งของปวงชน และเป็นที่เชื่อกันว่าการสักการะบูชาพระองค์ จะส่งผลให้ผู้ประกอบพิธีเป็นที่รักของคนทั่วไป และมีความเจริญรุ่งเรืองในทุกด้านของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องโชคลาภในการประกอบอาชีพ งานที่ทำสะดวกสำเร็จลุล่วง ปลดหนี้ หรือให้ค้าขายรุ่งเรือง เราจึงได้ยินคนทั่วไปมักเรียกพระองค์ท่านติดปากว่า เสด็จพ่อ ร.5 หรือ เสด็จพ่อรัชกาลที่ 5
สำหรับผู้ที่บูชาพระองค์ท่านครั้งแรกให้จุดธูป 16 ดอก ส่วนครั้งต่อไปให้จุด 9 ดอก โดยว่าคาถาดังนี้
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (3 จบ)
พระสะยามะมินโท วะโร อิติ พุทธะสังมิ อิติ อะระหัง สะหัสสะกายัง วะรัง พุทโธ นะโม พุทธายะ ปิยะ มะมะ นะโม พุทธายะ" (กล่าว 3 ครั้ง)
อีก บทสวด หนึ่งที่ใช้ได้เช่นกัน ก็คือ
พระสะยามะมินโท วะโร อิติ พุทธะสังมิ อิติ อะระหัง สะหัสสะกายัง วะรัง พุทโธ นะโม พุทธายะ" หรือแบบเต็ม "นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (3 จบ)
อิติปิโส วิเสเสอิอิเสเส พุทธะนาเมอิอิเมนา พุทธะตังโสอิอิโสตัง พุทธะปิติอิ พระสะยามะมินโท วะโร อิติ พุทธะสังมิ อิติ อะระหัง สะหัสสะกายัง วะรัง พุทโธ นะโม พุทธายะ มาสีสะมานัง
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (3 จบ)
พระสยามะมินโท วะโร อัตตัง พุทธะสังมิ อิติ อะระหัง วะรัง พุทโธ นะโม พุทธายะ ปิโย เทวามนุสสานังจงเป็นที่รักของมนุษย์และเทวดาทั้งหลาย ปิโย นาคะสัมปันนานัง จงบังเกิดความรักที่มีอนุภาคสูงสุด ปิโย พรหมานะมุตตะโม จงบังเกิดความรักกับผู้มีอำนาจท่านท้าวมหาพรหม เจ้าจอม อินทรา นาค ครุฑ และคนธรรพ์ ปินันทิยัง นะมามินัง ความรัก ความยินดี ความเมตตาจงบังเกิดในเรือนร่างข้าพเจ้าทุกส่วนแม้ปลายเส้นผม
ปิยะ มะมะ นะโม พุทธายะ (5 จบ)
ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพระบาท ข้าพระพุทธเจ้า (นาย นาง นางสาว) ชื่อ...นามสกุล... ต้องการให้พระองค์ท่านช่วยเรื่อง... อิติปิโส วิเสเสอิอิเสเส พุทธะ นาเมอิอิเมนา พุทธะตังโสอิอิโสตัง พุทธะปิติอิปิยะ มะมะ นะโม พุทธายะ (3 จบ)
พระพุทธเจ้าขอรับด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะขอให้บุญบารมีขององค์เสด็จพ่อ ร.5 สูงยิ่งๆ ขึ้น และแกร่งกล้ายิ่งๆ ขึ้น
ดอกกุหลาบสีชมพู เพราะ ดอกกุหลาบนั้นมีหนามที่แหลมคมและความงดงาม เปรียบดั่งพระปรีชาสามารถและอำนาจในการปกครองประเทศของพระองค์ และยังมีความเมตตากรุณายิ่งอันเป็นความงดงามแก่แผ่นดินไทย ส่วนสีชมพูนั้นเป็นสีประจำวันอังคารอันเป็นสีของวันพระราชสมภพของพระองค์ท่าน นอกจากนี้ยังนิยมนำ บายศรี หมากพลู บุหรี่ สุรา บรั่นดี หรือไวน์ มาสักการะ รวมถึงนำหญ้าสดใหม่มาให้แก่ม้าพระที่นั่งอีกด้วย
วันที่ควรบูชาคือวันที่ 23 ตุลาคม วันปิยมหาราช และยังเลือกบูชาประจำทุกสัปดาห์ได้ในทุกวันอังคาร อันเป็นวันพระราชสมภพ หรือวันพฤหัสบดีอันเป็นวันครู หรือบูชาในวันพระก็ได้เช่นกันแต่ต้องยกเว้นเครื่องสักการะที่เป็นอบายมุข จำพวก บุหรี่ และเหล้า