“มิกกี้ เมาส์” จะกลายเป็นสมบัติของทุกคนในปี 2024

1 มกราคม 2567 จะเป็นวันที่ “มิกกี้ เมาส์” ตัวละครขวัญใจคนทั่วโลกมีอายุ ครบ 95 ปี ซึ่งถือเป็นระยะเวลาที่กฎหมายลิขสิทธิ์ของสหรัฐฯ สิ้นสุดลง เนื่องจากสหรัฐฯ มีกฎหมายคุ้มครองลิขสิทธิ์เพียง 95 ปี เท่านั้น โดยนับตั้งแต่วันแรกที่ผลงานนั้นถูกสรรค์สร้าง

ด้วยระยะเวลานี้ จะทำให้ “มิกกี้ เมาส์” จะกลายเป็น “สมบัติสาธารณะ (Public Domain) ” ซึ่งหมายถึง องค์ความรู้หรือนวัตกรรม (เช่น งานเขียน ศิลปะ ดนตรี สิ่งประดิษฐ์) ที่ไม่มีใครสามารถถือตัวเป็นเจ้าของได้ และไม่ว่าใครก็เอาไปดัดแปลง แก้ไข หรือเผยแพร่ได้อย่างอิสระ

ทั้งนี้ เวอร์ชันที่กำลังจะกลายเป็นสมบัติสาธารณะ คือมิกกี้ เมาส์ เวอร์ชันแรกสุด ที่ออกฉายในปี 2471 (ค.ศ.1928) ซึ่งเป็นภาพยนตร์สั้นเรื่อง ภาพยนตร์แอนิเมชันขนาดสั้นเรื่อง ‘Steamboat Willie’ หรือ ‘เรือกลไฟวิลลี่’ ซึ่งเป็นการปรากฏตัวของเจ้าหนู “มิกกี้ เมาส์” ครั้งแรก ก่อนจะกลายเป็นภาพจำตลอดกาลของวอลท์ดิสนีย์

ส่วน มิกกี้ เมาส์เวอร์ชัน อื่นๆ หลังจากปี 2471 ดิสนีย์ยังคงเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์อยู่ จนกว่าผลงานสร้างสรรค์เหล่านั้นจะมีอายุครบ 95 ปี ถึงจะกลายเป็น สมบัติสาธารณะให้ใช้งานได้อย่างอิสระต่อไป

อย่างไรก็ตาม นี่ไม่ใช่ครั้งแรกตัวละครที่มีเอกลักษณ์มาอย่างยาวนาน ต้องกลายเป็นสมบัติสาธารณะ เพราะก่อนหน้านี้ ตัวละครซึ่งเป็นที่จดจำไม่แพ้กันอย่าง วินนี่ เดอะพูห์ ก็มีอายุครบ 95 ปี และกลายเป็นสมบัติสาธารณะไปก่อนแล้วในปี 2565 ซึ่งส่งผลให้มีบริษัทอื่นๆ นำเจ้าหมีน้อยน่ารักตัวนั้นไปหาประโยชน์เชิงพาณิชย์ได้

ทั้งนี้ ผลของการเป็นสมบัติสาธารณะนั้นมีหลากหลาย เพราะขึ้นอยู่กับผู้ใช้ว่าจะนำตัวละครนั้นไปใช้ต่อในทิศทางไหน ซึ่งในกรณีของ วินนี่ เดอะพูห์ เราเห็นได้จากภาพยนตร์ Blood And Honey ที่ตัวละครหมีพูห์ถูกนำเปลี่ยนโฉมกลายเป็นฆาตกรที่ไล่ล่าเอาชีวิตเด็กอย่างโหดเหี้ยม จึงไม่แปลกเลยหากในปี 2567 จะมีค่ายหนังสักแห่งนำ มิกกี้ เมาส์ ไปแปลงโฉมใหม่จนแทบไม่เหลือภาพลักษณ์เดิมที่ดิสนีย์ สร้างมาตลอดหลาย 10 ปี

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการคุ้มครองลิขสิทธิ์จะหมดอายุ แต่เครื่องหมายการค้ายังคงอยู่ ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้าการแต่งตัว ประโยคดังจากตัวละคร หรืออะไรก็ตาม ที่สื่อมาถึงเครื่องหมายการค้าของดิสนีย์

ดังนั้นค่ายหนังหรือใครก็ตามที่จะเอามาใช้เชิงหารายได้ ควรดัดแปลงให้คนทั่วไปเข้าใจว่า วินนี่ เดอะพูห์ และ มิกกี้ เมาส์ ตัวนั้นไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับดิสนีย์แต่อย่างใด เพราะถ้าหมีพูห์หรือหนูมิกกี้ตัวนั้นยังคงใส่ชุดเหมือนในการ์ตูนดิสนีย์อยู่ ก็มีโอกาสถูกฟ้องได้เช่นกัน

เพราะฉะนั้นก่อนจะนำไปดัดแปลงใดๆ ควรศึกษาเงื่อนไขการใช้งานให้ดีเสียก่อน มิเช่นนั้น ซองจดหมายจากดิสนีย์อาจมาปรากฏอยู่ในกล่องจดหมายหน้าบ้านของคุณก็ได้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• "Steamboat Willie" ครบรอบ 95 ปี ปฐมบทแห่งจินตนาการไร้เขตแดนของ Walt Disney
• หมดยุคทอง Marvel คนดูมองเป็นหนังโบราณ
• รีวิว THE HUNGER GAMES : BALLAD OF SONGBIRDS AND SNAKES โลกที่เต็มไปด้วยชนชั้น !