ต้นลาน ออกดอกบานนับหมื่นและกำลังจะตาย สัญญาณจากธรรมชาติ ผลพวงจากเอลนีโญ?
นักวิจัยเผย "ต้นลาน" ออกดอกบานสะพรั่งนับหมื่นต้นที่เขตอุทยานแห่งชาติทับลาน เป็นปรากฎการณ์ธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับเอลนีโญ ซึ่งทำให้ต้นลานแคระแกร็นและมีอายุสั้นลง ทางแก้คือควรเก็บเมล็ดมาเพาะหรือกระจายออกไกลจากต้นแม่ เพื่อช่วยลดการตายจากต้นกล้าที่ขึ้นเบียดกัน
จากกรณีที่ "ต้นลาน" ในเขตอุทยานแห่งชาติทับลานกำลังออกดอกสะพรั่งกว่าหมื่นต้นและกำลังจะตายนั้น หลายคนสงสัยว่าเป็นเพราะปรากฎการณ์เอลนีโญหรือไม่? เรามีคำตอบจากนายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง รักษาราชการแทนอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบายให้ฟังว่าปรากฎการณ์ที่ต้นลานออกดอกพร้อมกันนับ 10,000 ต้น นั้น บอกให้รู้ว่าพวกต้นลานเหล่านั้น เป็นพี่น้องจากต้นแม่เดียวกัน หรือจากต้นเครือญาติที่เคยออกดอกและติดผลพร้อมกันเมื่อประมาณ 60 ปีก่อนนั่นเอง เช่นเดียวกับ ”ปรากฎการณ์ไผ่ทั่วทั้งป่าตายขุย” ถือว่าเป็นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติอย่างหนึ่ง ซึ่งปรากฎการณ์เอลนีโญที่ทำให้สภาพภูมิอากาศแห้งแล้ง ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งในการทำให้ต้นลาน มีสภาพแคระแกร็นต้นขนาดเล็กกว่าปกติ และมีอายุที่สั้นลง บางต้นออกดอกแล้วตายเร็วขึ้น เพราะทนต่อสภาพภูมิอากาศหรือความแห้งแล้งไม่ไหว
เนื้อหาที่น่าสนใจ :
ทั้งนี้สาเหตุหลักการตายหมู่ของต้นลานในพื้นที่เกิดขึ้นจากการหมดอายุขัยและลักษณะการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติของต้นลานเอง ประกอบกับการเกิดปรากฎการณ์ช่วงปีเอลนีโญ ที่แห้งแล้งผิดปกติ ทำให้ต้นลานที่มีอายุมากใกล้หมดอายุขัยและไม่สมบูรณ์เร่งการออกดอกมากยิ่งขึ้นนั่นเอง
แนวทางในการแก้ไขคือ ควรเก็บเมล็ดของต้นลานมาเพาะต้นกล้าหรือนำเมล็ดบางส่วนเข้าไปหว่านในป่าที่ต้นลานเคยขึ้นอยู่ให้กระจายออกไปไกลจากต้นแม่เก่า เพื่อช่วยลดการตายจากต้นกล้าที่ขึ้นเบียดเสียดกันมากเกินไปที่ใต้ต้นแม่ นอกจากนี้ทุกปีที่มีต้นลานติดผล ควรจะช่วยกระจายเมล็ดให้ไกลออกไปจากต้นแม่เดิม ให้ไปขึ้นผสมกับหมู่ต้นลานครอบครัวอื่นๆ เพื่อลดโอกาสการผสมพันธุ์แบบพันธุกรรมใกล้ชิดและป้องกันการยืนต้นตายหมู่เป็นผืนใหญ่ต่อเนื่องกัน
อย่างไรก็ตามทางอุทยานแห่งชาติทับลานได้ประสานไปยังภาควิชาชีววิทยา คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพื่อขอให้ร่วมตรวจสอบและวิเคราะห์ผลกระทบต่างๆ โดยทางมหาวิทยาลัยกำลังส่งบุคลากรมาร่วมตรวจสอบ และในสัปดาห์หน้าจะมีการบินโดยเครื่องบินไร้คนขับ เพื่อถ่ายภาพสำรวจปริมาณต้นลานป่าที่แทงช่อออกดอก เพื่อให้ได้เห็นภาพที่ชัดเจนขึ้น
สำหรับป่าลาน ที่อุทยานแห่งชาติทับลาน สภาพจะเป็นป่าโปร่ง มีลานขึ้นอย่างหนาแน่นทั่วพื้นที่ ป่าลานนี้มีเนื้อที่ 200 ไร่ บริเวณที่ราบบนเขาละมั่ง ด้านตำบลบุพราหมณ์ อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี บริเวณป่าลานนับเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าอีกหลายชนิด "ต้นลาน" นับเป็นต้นไม้โบราณ ที่มีประโยชน์หลายอย่าง ในอดีตใบลานจะถูกนำมาใช้ในการเขียนบันทึกต่างๆ รวมทั้งเขียนเป็นคัมภีร์ และใช้ทำเป็นเครื่องจักรสาน ส่วนเมล็ดลานก่อนหน้านี้จะนำมาทำเป็นขนมหวาน เรียกว่า ลูกชิด แต่ภายหลังเลิกใช้เปลี่ยนไปใช้ลูกจากแทน
นอกจากนี้ต้นลานยังมีประโยชน์ในระบบนิเวศแสดงถึงความสมบูรณ์ของป่าอีกด้วย ดังนั้นการที่ดอกลานออกดอกมากในปีนี้ จึงเป็นโอกาสดีที่ประชาชนจะได้เรียนรู้ และร่วมกันอนุรักษ์ต่อไป สำหรับนักท่องเที่ยว หรือประชาชนที่สนใจอยากจะเข้ามาดูดอกลานบานในปีนี้ สามารถเดินทางเข้ามาเยี่ยมชมได้ตลอดเวลา โดยในระยะช่วงเดือน ส.ค.- ก.ย. จะเป็นช่วงที่ดอกลานบานอย่างเต็มที่และมองเห็นได้ง่ายตลอดริมข้างทาง
