สรุปข้อตกลงใน COP27 เราได้อะไรใหม่จากการประชุมครั้งนี้บ้าง?

ปิดฉากลงแล้ว สำหรับการประชุม COP27 หรือ การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ครั้งที่ 27 ที่จัดขึ้น ณ เมืองชาร์ม เอล ชีค (Sharm el-Sheikh) ซึ่งเป็นเมืองของอียิปต์ทางตอนใต้สุดของคาบสมุทรซีนาย (Sinia) ในวันที่ 6-18 พ.ย. 2565 ที่ผ่านมา รวมทั้งสิ้น 12 วัน

ในช่วงเวลา 12 วันที่ผ่านมา ผู้นำและตัวแทนแต่ละประเทศทั่วโลก ได้ออกมานำเสนอนโยบายของประเทศตนเองว่ามีนโยบายหรือโครงการอะไรบ้างที่กำลังดำเนินการอยู่เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขวิกฤตการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่กำลังทวีความรุนแรงขึ้น

นอกเหนือจากการนำเสนอนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมของแต่ละประเทศ ที่ออกมาโชว์ศักยภาพแผนการรับมือกันอย่างเต็มที่แล้ว สิ่งที่เราได้จากการประชุมนี้มีอะไรบ้าง นี่คือคำถามสำคัญจากงบประมาณและเวลาที่เสียไปทั้งหมด 12 วัน บทความนี้ Springnews จะสรุปให้ว่า เราได้อะไรจากการประชุม COP27 ครั้งนี้บ้าง และปิดฉากลงด้วยดีหรือเปล่า?

จากอินโฟกราฟฟิกดังกล่าว คือข้อตกลงหลัก ๆ ที่เราได้รับหลังจากการประชุม COP27 ได้เริ่มดำเนินการมา สิ่งที่การประชุมนี้ให้ความสำคัญมากที่สุดคือ การบรรลุข้อตกลงร่วมกันในการจัดตั้งกองทุนหรือองค์กรในการระดมทุนช่วยเหลือและชดเชยประเทศที่เปราะบางจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศสำหรับความสูญเสียและความเสียหายจากภัยพิบัติที่เกิดขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

เราได้อะไรบ้าง?

การเปิดตัวรายงานฉบับแรกของ High-Level Expert Group on the Net-Zero Emissions Commitments of Non-State Entities รายงานดังกล่าวโจมตีเรื่อง Greenwashing ที่ทำให้ประชาชนเข้าใจผิดว่าบริษัทหรือหน่วยงานหนึ่งกำลังดำเนินการเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมมากกว่าที่เป็นอยู่

อัล กอร์ อดีตรองประธานาธิบดีสหรัฐและนักเคลื่อนไหวด้านสภาพอากาศ โดยได้รับการสนับสนุนจากเลขาธิการสหประชาชาติ ได้นำเสนอบัญชีรายการอิสระใหม่ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่จัดทำโดย Climate TRACE Coalition

เครื่องมือนี้รวมข้อมูลจากดาวเทียมและปัญญาประดิษฐ์เพื่อแสดงระดับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของไซต์งานกว่า 70,000 แห่งทั่วโลก รวมถึงบริษัทต่างๆ ในจีน สหรัฐอเมริกา และอินเดีย สิ่งนี้จะช่วยให้ผู้นำสามารถระบุตำแหน่งและขอบเขตของการปล่อยคาร์บอนและมีเทนที่ปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ

อีกหนึ่งไฮไลท์ของการประชุมคือแผนแม่บทเพื่อเร่งการลดคาร์บอนของภาคส่วนหลัก 5 ภาค ได้แก่ พลังงาน การขนส่งทางถนน เหล็ก ไฮโดรเจน และเกษตรกรรม ซึ่งนำเสนอโดยประธานาธิบดีอียิปต์ COP27

ผู้นำอียิปต์ยังประกาศเปิดตัวโครงการริเริ่มด้านอาหารและการเกษตรเพื่อการเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืนหรือ FAST เพื่อปรับปรุงปริมาณและคุณภาพของการสนับสนุนทางการเงินด้านสภาพอากาศเพื่อเปลี่ยนแปลงระบบการเกษตรและอาหารภายในปี 2573

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เกรตา ธันเบิร์ก ปฏิเสธเข้าร่วม COP27 ย้ำชัดว่าคืองานฟอกเขียว ดีแต่พูด

• เวที COP27 จะบังคับประเทศร่ำรวยช่วยเหลือประเทศยากจนอย่างไร?

• เตรียมความพร้อมเพื่อโลก COP27 คืออะไร ทำไมถึงสำคัญ หารือเรื่องอะไรบ้าง?

• ภาวะโลกร้อนแอฟริกาที่ต้องมีผู้ชดใช้

• ก๊าซเรือนกระจกทั่วโลกพุ่งสูงสุดเป็นประวัติการณ์แล้ว ช่วยลดโลกร้อนทันไหม

หนึ่งเหตุผลสำคัญของการประชุมครั้งนี้คือ การเงินที่ประเทศร่ำรวยต้องชดใช้ให้กับประเทศยากจน ในฐานะผู้ก่อมลพิษมากที่สุดและส่งผลกระทบต่อประเทศเปราะบาง

António Guterres เลขาธิการสหประชาชาติ ได้กล่าวว่า เขายินดีต่อการตัดสินใจการจัดตั้งกองทุนเพื่อการสูญเสียและความเสียหายที่จะได้เริ่มดำเนินการต่อจากนี้ เพราะนี่เป็นสิ่งที่ประเทศกำลังพัฒนาเรียกร้องซ้ำแล้วซ้ำเล่ามาตลอดหลายปี เพื่อชดเชยความเสียหายที่เสี่ยงจากภัยพิบัติที่เกิดขึ้นอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง โดยที่ประเทศผู้ก่อมลพิษมีส่วนในการรับผิดชอบต่อเรื่องนี้เพียงน้อยนิดเท่านั้น

นอกจากนี้ ประธาน COP27 Sameh Shoukry ซึ่งเป็นรัฐมนตรีต่างประเทศของอียิปต์ยังได้กล่าวเพิ่มเติมอีกว่า เขาเรียกร้องให้ ทุกคนมองว่าการตัดสินใจครั้งนี้ไม่ใช่เป็นเพียงคำพูดบนหน้ากระดาษเท่านั้น แต่เป็นข้อความสำคัญที่ต้องการคนรับฟัง เพื่อให้คนรุ่นปัจจุบันและอนาคตสามารถกำหนดจังหวะและทิศทางในการบรรลุเป้าหมายตามข้อตกลงปารีสได้

โลกกำลังเฝ้าดูเราอยู่ ขอให้ทุกคนทำความความคาดหวังที่ประชาคมโลกมอบหมายให้เรา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการรับฟังผู้ที่อ่อนแอที่สุดในการจัดการกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ

เป้าหมายหลักยังคงดำเนินต่อไป แต่ COP27 เมื่อพลาดอะไรไปอย่าง?

เพื่อไม่ให้โลกมีอุณหภูมิไม่เกิน 1.5 องศาเซลเซียสตามคำแนะนำของนักวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศทั่วโลก COP27 จำเป็นที่จะต้องฉายบทบาทการลงมือทำให้เด่นชัดมากขึ้น เพื่อยกระดับความทะเยอทะยานในการต่อสู่กับวิกฤตการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ

แต่ถึงกระนั้น มีหลายความคิดเห็นได้ผุดขึ้นมาว่า การประชุม COP27 ในครั้งนี้มีประเด็นหลายอย่างที่น่าสนใจและดูเป็นก้าวที่น่ายินดี แต่เหมือนลืมเรื่องสำคัญไปอย่างนะ ซึ่งมันสำคัญมาก ๆ นั่นก็คือ การผลักดันการยกเลิกใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล

ผู้สังเกตการณ์เตือนว่าภาษาใหม่ซึ่งรวมถึงพลังงาน "ปล่อยมลพิษต่ำ" ควบคู่กับพลังงานหมุนเวียนเนื่องจากแหล่งพลังงานแห่งอนาคตเป็นช่องโหว่ที่สำคัญ เนื่องจากคำที่ไม่ได้นิยามอาจถูกนำมาใช้เพื่อพิสูจน์ว่าการพัฒนาเชื้อเพลิงฟอสซิลใหม่ขัดแย้งกับคำแนะนำที่ชัดเจนของคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลแห่งสหประชาชาติว่าด้วยสภาพอากาศ Change (IPCC) และ International Energy Agency (IEA)

นาย Guterres ย้ำเตือนโลกถึงสิ่งที่ยังคงมีความสำคัญเป็นอันดับแรกเกี่ยวกับการดำเนินการด้านสภาพอากาศ เราจำเป็นต้องลดการปล่อยก๊าซลงอย่างมากในตอนนี้ และนี่เป็นปัญหาที่ COP คนนี้ไม่ได้จัดการ โลกยังคงต้องก้าวกระโดดครั้งใหญ่ในความทะเยอทะยานด้านสภาพอากาศ และยุติการเสพติดเชื้อเพลิงฟอสซิลด้วยการลงทุน “ อย่างหนาแน่น” ในพลังงานหมุนเวียน

หัวหน้าสหประชาชาติยังเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการทำให้ดีตามคำสัญญาที่ล่าช้ามานานถึง 100,000 ล้านดอลลาร์ต่อปีสำหรับการเงินด้านสภาพอากาศสำหรับประเทศกำลังพัฒนา สร้างความชัดเจนและแผนงานที่น่าเชื่อถือในการเพิ่มเงินทุนเพื่อการปรับตัวเป็นสองเท่า

เพราะที่ผ่านมา ข้อตกลงเรื่องการชดเชยเงินทุนให้กับประเทศยากจนของประเทศร่ำรวยในจำนวนเงินประมาณ 100,000 ล้านดอลลาร์ต่อปีนั้น ไม่คืบหน้าเอาเสียเลย และมันควรลงมือทำได้แล้ว แต่ที่ผ่านมา ประเทศที่จำเป็นต้องชดเชยกลับลืมเลือนคำสัญญาและทำเป็นหูทวนลม โดยกล่าวอ้างถึงวิกฤตเศรษฐกิจที่ประเทศของตนกำลังเผชิญอยู่

โลกของเรายังอยู่ในห้องฉุกเฉิน

หัวหน้าสหประชาชาติกล่าวว่าในขณะที่กองทุนสำหรับการสูญเสียและความเสียหายเป็นสิ่งสำคัญ แต่ก็ไม่ใช่คำตอบหากวิกฤตสภาพภูมิอากาศได้เริ่มทำลายล้างรัฐเกาะเล็ก ๆ ออกจากแผนที่ หรือกำลังเปลี่ยนประเทศในแอฟริกาทั้งประเทศให้กลายเป็นทะเลทรายอยู่ในปัจจุบัน

นาย Guterres กล่าวว่าผู้สนับสนุนด้านสภาพอากาศ นำโดยเสียงของคนหนุ่มสาว ได้ทำให้วาระการประชุมดำเนินต่อไปในวันที่มืดมนที่สุดและพวกเขาต้องได้รับการปกป้อง

“แหล่งพลังงานที่สำคัญที่สุดในโลกคือพลังคน นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมการเข้าใจมิติด้านสิทธิมนุษยชนของการดำเนินการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจึงเป็นเรื่องสำคัญ” เขากล่าว พร้อมเสริมว่าการต่อสู้ข้างหน้าจะยากและ “เราจะต้องต่อสู้ในสนามรบกันทุกวัน… เราไม่สามารถรอปาฏิหาริย์ได้”

ท้ายที่สุด COP27 ยังมีการบ้านอีกมากมาย ที่ต้องแก้ไขให้เสร็จสักที ไม่สามารถรอช้าได้อีกต่อไปแล้ว  เรากำลังยืนอยู่บนเส้นตาย สงครามการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศสำคัญมากที่สุดแล้วในตอนนี้ เพราะมันไม่ใช่การสู้รบกับสิ่งอื่นใด แต่เป็นสงครามที่เรากำลังฆ่าตัวตายกันทุกคน โดยมีผู้ลงโทษเป็นธรรมชาติที่กำลังก่อให้เกิดการสูญพันธุ์และการทำลายล้างระบบนิเวศ

เราหวังว่า การประชุม COP27 ในครั้งนี้ จะสามารถหาทางออกให้กับการประชุมในครั้งต่อไปได้ว่า เรากำลังทำมันสำเร็จแล้ว หรือเราสามารถชะลอความเสียหายได้สำเร็จ ไม่ใช่ต้องมานั่งพูดนั่งบ่น นั่งแสดงศักยภาพไปเรื่อย ๆ ในขณะที่โลกย่ำแย่ลง

ที่มาข้อมูล

COP27 closes with deal on loss and damage: ‘A step towards justice’, says UN chief

COP27 Reaches Breakthrough Agreement on New “Loss and Damage” Fund for Vulnerable Countries

COP27: Climate costs deal struck but no fossil fuel progress