ควันไฟจากไฟไหม้เป็นอันตรายต่อสุขภาพอย่างไร พร้อมวิธีรับมือกับเหตุไฟไหม้

นายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ ได้แนะนำสิ่งที่ควรทำเวลาไปเที่ยวสถานที่ใดก็ตาม เพื่อเป็นความรู้ในการป้องกันตัวจากเหตุการณ์ไฟไหม้

- ต้องหาทางหนีไฟว่าอยู่บริเวณใด

- ถ้าเกิดไฟไหม้ในอาคารปิด และเราอยู่ในห้องอย่าเปิดประตูเข้าไป ลองเอามืออังดูก่อนว่าประตูร้อนหรือไม่ ซึ่งแสดงว่ามีไฟไหม้หลังประตูนั้น ถ้ารู้สึกร้อนหาทางออกอื่น

- ถ้าไม่มีทางออกให้ปิดรูรอบๆ ประตูและทางระบายอากาศที่มีอยู่ ใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำเปียกมาอุดช่องใต้ประตูเพื่อไม่ให้ควันไฟเข้า

- ถ้ารู้สึกหายใจลำบาก ให้ก้มตัวต่ำลง เพราะบริเวณด้านล่างจะมีออกซิเจนมากกว่า

- อย่าตกใจ พยายามหายใจสั้นๆ เพราะจะเอาก๊าซพิษเข้าไปน้อยกว่า

ในเรื่องของควันไฟที่เกิดจากไปไหม้มีอันตรายและกระทบกับสุขภาพ 

ควันจากไฟไหม้ ประกอบด้วยคาร์บอนมอนออกไซด์ คาร์บอนไดออกไซด์ และอนุภาค (PM หรือเขม่า)  ซึ่งประกอบด้วยสารเคมีต่างๆ ควันไฟมีสารเคมีหลายชนิด เช่น อัลดีไฮด์ ก๊าซที่มีคุณสมบัติเป็นกรด ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไนโตรเจนออกไซด์ โพลีซัยคลิก อโรมาติก ไฮโดรคาร์บอน (PAHs) เบนซีน โทลูอีน สไตรีน โลหะ และไดออกซิน ซึ่งเกิดจาก โฟม สี หรือวัสดุต่างๆ ที่ถูกเผาไหม้

ถ้าหายใจควันไฟเป็นจำนวนมาก จะต้องไม่ออกแรงมาก โดยเฉพาะในคนที่ไม่แข็งแรงอยู่แล้ว เช่นคนที่มีโรคประจำตัว เป็นโรคหัวใจหรือทางเดินหายใจจะทำให้หัวใจและปอดทำงานมากขึ้น 

เนื้อหาที่น่าสนใจ :

• นอนน้อย นอนไม่หลับ เสี่ยงหัวใจโต พร้อมคำแนะนำวิธีการนอนที่ดี

• โปรตุเกสวิจัยพบ ‘สารต้านอนุมูลอิสระ’ ช่วยป้องกัน ‘ไขมันพอกตับ’

• นักวิจัยขอเตือน สายติดที่นอน "นอนมากเกินไป" เสี่ยงหัวใจวายเฉียบพลัน!

นายแพทย์เกรียงไกร นามไธสง ผู้อำนวยการโรงพยาบาลนพรัตนราชธานี เปิดเผยว่า คนส่วนใหญ่ที่ติดอยู่ในสถานที่ซึ่งเกิดไฟไหม้จะมีความตื่นตระหนก และพยายามวิ่งหนี โดยเฉพาะถ้าไฟดับก็จะทำให้ยิ่งตื่นตระหนก ทำให้หายใจเร็วขึ้น ทำให้ยิ่งหายใจก๊าซพิษเข้าไปมากขึ้น

การหายใจควันไฟในระยะแรกจะเกิดผลเฉียบพลันโดยควันจะระคายเคืองตา จมูก คอ และกลิ่นจะทำให้คลื่นไส้ ปอดทำงานลดลงทำให้ออกซิเจนในร่างกายน้อยลง มีสารสองชนิดในควันไฟที่มีผลต่อสุขภาพมาก คือ ก๊าซคาร์บอนมอนออกไซด์และอนุภาคขนาดเล็กๆ เช่น PM2.5 หรือ อนุภาคที่มีขนาดเล็กกว่า ซึ่งมองด้วยตาไม่เห็น

เมื่อหายใจคาร์บอนมอนออกไซด์ร่างกายจะใช้ออกซิเจนไม่ได้ ทำให้เกิดอาการขาดออกซิเจนได้แก่ปวดศีรษะ ลดความตื่นตัว และทำให้เกิดอาการของหลอดเลือดหัวใจ เช่น เจ็บหน้าอก

นอกจากนี้ อนุภาคยังเข้าไปยังทางเดินหายใจโดยตรง ทำให้เกิดไอ หายใจลำบาก และทำให้คนที่เป็นโรคมีอาการรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะคนที่ไปเที่ยวผับ บาร์ จะสูบบุหรี่ ทำให้สมรรถภาพปอดเลวลงอีก เมื่อหนีออกมาได้ อาการก็จะลดลงแต่จะยังคงอยู่อีก 2-3 วัน คนที่ติดอยู่ภายในและหายใจควันไฟมากๆ ก็จะทำให้ขาดออกซิเจน และอาจหมดสติ ถ้าช่วยออกมาไม่ได้ก็อาจมีอันตรายถึงชีวิตได้ 

ข้อปฏิบัติของคนที่หนีออกมาจากเหตุการณ์ไฟไหม้ผับได้

- ต้องเฝ้าระวังตนเองว่ามีอาการการหายใจผิดปกติหรือไม่ ถ้าไม่แน่ใจควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกาย

นอกจากผู้ที่อยู่ในเหตุการณ์ไฟไหม้จะได้รับผลกระทบจากควันไฟแล้ว ยังมีผู้ที่ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ไฟไหม้อีก ได้แก่ พนักงานดับเพลิงและหน่วยกู้ภัย ซึ่งต้องเข้าไปดับเพลิงบ่อยๆ ทำให้หายใจเข้าไปซ้ำๆ กัน ทั้งนี้ควันไฟที่เห็นก็อันตราย แต่ส่วนที่อันตรายกว่าคือ อนุภาค (PM) ที่มองไม่เห็น การเข้าไปดับเพลิงแม้ในระยะสั้นบ่อยๆ ก็จะทำให้เกิดผลต่อสุขภาพระยะยาวได้ เช่น ในพนักงานดับเพลิงอาจจะเกิดมะเร็ง โรคปอด และโรคของหัวใจและหลอดเลือด