ชุดตรวจโควิด Rapid Antigen Test คืออะไร ตรวจยังไง จำเป็นแค่ไหนในวิกฤตนี้?

ได้ความรู้และมุมมองหลายด้านเกี่ยวกับ ชุดตรวจโควิด จากการฟัง #หนุ่ยทอล์ก ในหัวข้อ 'Rapid Test ว่าจำเป็นมากไหมในวิกฤตนี้?' ทางเพจ Beartai ซึ่ง SPRiNG เก็บประเด็นที่น่าสนใจออกมานำเสนอโดย

• หนุ่ย พงศ์สุข หิรัญพฤกษ์
  ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท โชว์ไร้ขีด จำกัด (SHOW NO LIMIT) และเจ้าของเว็บไซต์ beartai.com
• อ.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์
  อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ 
• อ.ดร.เอกวัฒน์ ผสมทรัพย์
  หัวหน้าหน่วยไวรัสวิทยา ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี

ชุดตรวจโควิด หรือ Rapid Antigen Test คืออะไร

เป็นชุดตรวจหาเชื้อไวรัสโควิดที่เน้นสะดวก รู้ผลเร็ว ลักษณะเป็นไม้พันสำลี คล้ายอุปกรณ์ตรวจการตั้งครรภ์ แต่ความแม่นยำของการตรวจหาเชื้อไม่สูงเท่าการตรวจแบบ RT-PCR

การตรวจแบบ RT-PCR กับ Rapid Antigen Test ต่างกันยังไง ตรวจยังไง

พูดถึงการตรวจหาเชื้อโควิด-19 แบบ RealTime -PCR (RT-PCR) คงมีหลายคนน้ำตาเล็ดตอนที่โดนแยงจมูกและคอเพื่อเก็บสิ่งส่งตรวจ แต่นี่แหละ เป็นวิธีที่ใช้กันทั่วไปเพราะเจอเชื้อโควิดได้ง่าย ตรวจเจอได้ไม่ว่าจะมีเชื้อมากหรือน้อย

อ.ดร.เอกวัฒน์อธิบายว่า วิธีตรวจหาเชื้อยังมี Rapid Antigen Test อีก 2 แบบ คือ การใช้ชุดตรวจหาเชื้อแบบ Nasal Swab คือ ใช้ไม้พันสำลีเก็บสารคัดหลั่งในจมูก (บริเวณที่มีขี้มูก) ซึ่งไม่ต้องแยงลงไปลึกเท่าวิธีแรก และการใช้ชุดตรวจหาเชื้อจากน้ำลายที่เรียกว่า Antigen Test ซึ่งจะมีแผ่น Stripe สำหรับเก็บตัวอย่างโดยเฉพาะ

อ.ดร.เอกวัฒน์อธิบายเพิ่มว่า อันที่จริง  Rapid Antigen Test นี้มีจำหน่ายในโรงพยาบาล แต่ติดด้วยข้อบังคับบางประการจึงไม่สามารถวางจำหน่ายได้ทั่วไป และหากใช้อุปกรณ์นี้ตรวจแล้วพบเชื้อ (Positive) ตามขั้นตอนก็ต้องให้ผู้ติดเชื้อไปตรวจด้วยวิธี RT-PCR ต่อ เพื่อยืนยันว่าติดเชื้อจริง

ตัวอย่างการดูผลตรวจ หากขึ้นสองขีดคือ ผล Positive (หมายถึงติดเชื้อ) จากคู่มือของสหราชอาณาจักร | ที่มา : https://assets.publishing.service.gov.uk

4 ข้อต้องรู้ถ้าจะใช้ Rapid Antigen Test

1. ต้องรู้ว่าชุดตรวจนี้เหมาะสำหรับการ 'คัดกรองเบื้องต้น' เท่านั้น
2. ต้องใช้กับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงและมีอาการ จึงจะตรวจเจอ
3. ต้องเรียนรู้วิธีใช้อย่างถูกต้องและระมัดระวัง เพราะมีโอกาสที่ผลจะออกมาผิดพลาด
4. ต้องการการแปลผลที่ถูกต้อง เพราะถ้าตรวจแล้วได้ผลเป็นลบ แต่จริงๆ เป็นบวก นั่นเท่ากับว่าได้ ผลลบปลอม นอกจากนี้ อาจเกิด ผลบวกปลอม ได้อีกด้วย

บทความเกี่ยวกับการแก้วิกฤตโควิดในช่วงนี้

• ฉีดวัคซีน On-site สถานีกลางบางซื่อ ขออย่าให้เป็น วัวหายแล้วล้อมคอก
• สปสช. ผนึกกำลัง สปคม. เพิ่มจุดตรวจโควิดเชิงรุก 10,000 ราย/วัน รู้ผลใน 30 นาที​

คุยกันเพื่อให้ผู้มีอำนาจหรือผู้เกี่ยวข้องได้ยิน

ภาพที่คนไปรอตรวจหาเชื้อด้วยการไปจองคิวล่วงหน้า นอนรอตามฟุธบาทเกิดขึ้นในช่วงที่มีผู้ติดเชื้อจำนวนมากและเกินกำลังที่จะตรวจ RT-PCR ไหว คนไทยจำนวนมากจึงหวังให้รัฐปลดล็อกการใช้ Rapid Antigen Test เพื่อตรวจหาเชื้อโควิดได้ แต่ต้องให้ความรู้ สอนการตีความชุดตรวจโควิดให้ถูกต้อง นำมาสู่คำแนะนำเพิ่มเติม

• สอนหรือเทรนด์ให้มีผู้ใช้งาน Rapid Antigen Test ได้อย่างถูกวิธี เช่น ผู้ที่มีความรู้กึ่งๆ การแพทย์ อย่างเจ้าหน้าที่พยาบาล แล้วให้สอนวิธีใช้แก่คนอื่นต่อเพื่อกระจายความรู้ออกไป
• ในพื้นที่ต่างจังหวัด อาจสอนให้ อสม.เรียนรู้การใช้ชุดตรวจโควิดอย่างถูกวิธี แล้วกระจายการตรวจในชุมชนต่างๆ
• 1 คน ควรมีชุดตรวจโควิดอย่างน้อย 2 ชุด เนื่องจากการตรวจมีโอกาสผิดพลาด ครั้งแรกตรวจอแล้วอาจไม่พบการติดเชื้อ ผ่านไป 4 วัน ให้ตรวจอีกครั้ง หากติดเชื้อจะเห็นผลชัดขึ้น 
• รัฐอาจจะซื้อแจก แต่ต้องเลือกแจก หรือปลดล็อกให้จำหน่ายได้ในราคาที่ถูกที่สุด โดยเรตราคาที่เป็นไปได้คือ 100 - 500 บาท ทั้งนี้ นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.สาธารณสุข จะพิจารณาปลดล็อก Rapid Antigen Test และเผยราคาคาดการณ์ว่าจะอยู่ที่ราว 200 บาท
• วางแผนการใช้ตรวจเชิงรุกในพื้นที่ต่างๆ เพื่อตรวจหาผู้ติดเชื้อแล้วแยกออกมาจากคนที่ยังตรวจไม่พบเชื้อให้เร็วที่สุด เช่น ในโรงงาน ในชุมชน เมื่อตรวจพบผู้ติดเชื้อจึงค่อยส่งไปตรวจรักษาในโรงพยาบาลต่อไป

ความรู้ต้องมาคู่กับชีวิตวิถีใหม่ โดยเฉพาะในช่วงที่มีการระบาดใหญ่

บริษัทที่ทำธุรกิจเกี่ยวกับชุดตรวจโควิด Rapid Antigen Test ในขณะนี้มี 24 บริษัทที่ อย.อนุมัติ ทั้งที่เป็นบริษัทผู้ผลิต บริษัทนำเข้า บริษัทที่นำเข้ามาให้ประชาชน ดังนั้น ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องจึงต้องพิจารณาให้ดีว่า ชุดตรวจโควิดจากบริษัทที่จะให้ใช้งานโดยทั่วไปเป็นชุดตรวจ Antigen หรือ Antibody เพราะถ้าเป็นแอนติบอดี้ จะเป็นการตรวจหาภูมิคุ้มกันในร่างกาย ไม่ใช่การตรวจหาเชื้อ

หนุ่ย พงศ์สุข โพสต์แสดงความคิดเห็นลงเฟซบุ๊กก่อนประกาศล็อกดาวน์ว่า ไม่เห็นด้วยกับการล็อกดาวน์ โดยมองว่าทุกคนควร ‘เรียนรู้การอยู่คู่กับเชื้อ ใช้ชีวิตแบบมีโควิดอย่างที่สิงคโปร์ทำ และต้องทำให้เป็นเรื่องปกติของชีวิตวิถีใหม่ให้ได้

และทิ้งท้ายว่า Beartai จะทำคลิปวิดีโอสอนการใช้ชุดตรวจโควิด และคลิปวิดีโอ New Normal ใช้ชีวิตอย่างไรให้ปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็นการเรียนหนังสือ การทำงาน การออกกำลังกาย เช่น ว่ายน้ำ

"ความรู้เป็นสิ่งจำเป็นมาก ไม่อย่างนั้น ผลลบเป็นทิพย์ ใช้ชีวิตลั้ลลา ไม่ระวังอะไรโควิดก็ระบาดต่อ" 

ดูรายการย้อนหลังผ่านยูทูบของ Beartai ได้ที่ลิงก์ https://www.youtube.com/watch?v=Q_gdWNFfzNw