มหากาพย์ "จำนำข้าว" ใครได้ ใครเสีย ใครติดคุก?
“จำนำข้าว” ฝันดีของชาวนา แต่ฝันร้ายของรัฐบาล โครงการเมกะโปรเจคที่ทำให้รากหญ้าลืมตาอ้าปาก แต่มีหลายคนต้องโทษจำคุก นโยบายอันเป็นหนึ่งในสาเหตุของความปั่นป่วนทางการเมือง สู่การรัฐประหารโดย คสช. ทั้งหมดเกิดขึ้นได้อย่างไร
โครงการรับจำนำข้าว เป็นโครงการที่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีจากพรรคเพื่อไทย ได้แถลงเป็น 1 ใน 16 นโยบายเร่งด่วนของรัฐบาลต่อที่ประชุมรัฐสภาในโอกาสการเข้ารับตำแหน่งเมื่อปี 2554 เพื่อรับซื้อข้าวจากชาวนาทั่วประเทศในราคาตันละ 15,000 บาท
โดยเป็นการรับจำนำข้าวทุกเมล็ด ไม่มีโควต้า และที่สำคัญคือราคา 15,000 ต่อตันในตอนนั้น สูงกว่าราคาตลาดประมาณ 50 เปอร์เซ็น ทำให้สั่นคลอนสถานะประเทศผู้นำส่งออกข้าวอย่างมาก มีข้าวค้างสต็อกรัฐบาลสูงถึง 18 ล้านตันตอนปี 2557 ใช้งบประมาณสูงถึง 9.85 แสนล้านบาท ตลอดโครงการ
จำนำข้าว เป็นประเด็นสำคัญที่กลุ่ม กปปส. นำโดยนายสุเทพ เทือกสุบรรณ นำออกมาโจมตีรัฐบาล ชี้ให้เห็นว่าเกิดการทุจริตอย่างมหาศาลในกระบวนการรับจำนำข้าว ทั้งส่วนภาครัฐและเอกชน และยังทำให้ไทยสูญเสียการเป็นผู้นำประเทศส่งออกข้าวของโลก
โครงการจำนำข้าว ยุติลงพร้อมรัฐบาล น.ส.ยิ่งลักษณ์ จากการรัฐประหารของ คสช. ในปี 2557 ก่อนที่โครงการจำนำข้าว กลายเป็น คดีจำนำข้าว ในเวลาต่อมา โดยมีคดีใหญ่สำคัญ คือ คดีทุจริตขายข้าวรัฐต่อรัฐ และ คดีฐานปล่อยปละละเลยให้เกิดการทุจริต
