งานวิจัยล่าสุดชี้ ติดโควิด-19 อาจเป็นอัลเซอร์เมอร์ สมองเสื่อมเร็วขึ้น

byNatt W.

09 Mar 2022

งานวิจัยล่าสุดชี้ ติดโควิด-19 อาจเป็นอัลเซอร์เมอร์ สมองเสื่อมเร็วขึ้น

งานวิจัยล่าสุดชี้ ผู้ป่วยติดเชื้อโควิด-19 จะได้รับผลกระทบต่อการทำงานของสมอง ผู้ป่วยอาจจะสมองเสื่อมเร็วมากยิ่งขึ้น

ผลการศึกษาซึ่งถูกตีพิมพ์ในวารสาร Nature เกี่ยวกับโควิด-19 ล่าสุด และเชื่อได้ว่าเป็นงานวิจัยที่ใหญ่ที่สุด พบว่า สมองของผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 มีการสูญเสียสสารสีเทาและความผิดปกติในเนื้อเยื่อสมองมากกว่าเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่เคยติดโควิด-19 การเปลี่ยนแปลงหลายอย่างเกิดขึ้นบริเวณสมองที่เกี่ยวข้องกับการรับกลิ่น

เกวนนาเอล ดูโอด์ (Gwenaëlle Douaud) หัวหน้าทีมวิจัย รองศาสตราจารย์ด้านประสาทวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยอ็อกซ์ฟอร์ด ระบุว่า "เราค่อนข้างแปลกใจที่เห็นความแตกต่างอย่างชัดเจนในสมอง แม้ว่าจะมีการติดเชื้อเพียงเล็กน้อย"

ดูโอด์และเพื่อนร่วมงานของเธอประเมินภาพสมองจากผู้ป่วยโควิด-19 จำนวน 401 ราย ตั้งแต่ช่วงระหว่างเดือนมีนาคม 2020 ถึงเมษายน 2021 ทั้งก่อนการติดเชื้อและหลังการติดเชื้อไปแล้วโดยเฉลี่ยที่ 4 เดือนครึ่ง รวมถึงมีผู้ป่วยโควิด-19 จำนวน 15 รายจาก 401 รายนี้ได้รับการรักษาในโรงพยาบาล และนำมาเปรียบเทียบกับถ่ายภาพสมองของผู้ที่ไม่ได้ติดเชื้อจำนวน 384 คน ซึ่งมีอายุ สถานภาพ เศรษฐกิจ สังคม และปัจจัยเสี่ยง เช่น ความดันโลหิตและโรคอ้วน ที่คล้ายคลึงกัน

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง :

โดยผู้เข้าร่วมการศึกษานี้กว่า 785 คนมีอายุระหว่าง 51-81 ปี และทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของยูเคไบโอแบงค์ (UK Biobank) ซึ่งเป็นฐานข้อมูลด้านสุขภาพของรัฐบาลต่อเนื่องที่มีประชากร 500,000 คนเริ่มขึ้นในปี 2012

ดูโอด์ อธิบายว่า เป็นเรื่องปกติที่ผู้คนจะสูญเสียสสารสีเทา 0.2-0.3% ในทุกปี ซึ่งเป็นพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยความจำของสมองตามอายุ แต่ในการประเมินการศึกษาผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 มีการสูญเสียสสารสีเทาเพิ่มขึ้น 0.2-2% เมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ติดเชื้อ

นอกเหนือจากการถ่ายภาพสมองแล้ว ผู้เข้าร่วมยังได้รับการทดสอบสำหรับการทำงานของสมอง โดยใช้แบบทดสอบเส้นทาง (Trail Making Test) เครื่องมือที่ใช้ในการตรวจหาความบกพร่องทางสติปัญญาที่เกี่ยวข้องกับภาวะสมองเสื่อม และทดสอบความเร็วและการทำงานของสมองในการประมวลผลของแต่ละบุคคล นักวิจัยพบว่าผู้ที่มีการสูญเสียเนื้อเยื่อสมองมากที่สุดจะทำผลงานได้แย่ที่สุดในการสอบครั้งนี้

แม้ว่าพื้นที่ของสมองที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับระบบการดมกลิ่น ดูโอด์ กล่าวว่า "ยังไม่ชัดเจนว่าทำไมถึงเป็นอย่างนั้น"

"เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติที่เราเห็นในสมองของผู้เข้าร่วมที่ติดเชื้อ ส่วนหนึ่งอาจเกี่ยวข้องกับการสูญเสียการได้รับกลิ่นจึงเป็นไปได้ที่การฟื้นตัวอาจทำให้ความผิดปกติของสมองลดลงเมื่อเวลาผ่านไป ในทำนองเดียวกันก็มีแนวโน้มว่าผลร้ายของโควิด-19 (ไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อมผ่านการอักเสบหรือปฏิกิริยาภูมิคุ้มกัน) ลดลงเมื่อเวลาผ่านไปหลังการติดเชื้อ วิธีที่ดีที่สุดที่จะค้นหาคือการสแกนผู้เข้าร่วมเหล่านี้อีกครั้งภายในเวลาหนึ่งหรือสองปี" ดูโอด์ กล่าว

ดูโอด์ กล่าวเสริมว่า นักวิจัยคาดว่าจะทำสร้างการวิจัยใหม่โดยทดสอบผู้เข้าร่วมอีกครั้งในหนึ่งหรือสองปี

และในขณะที่การศึกษาล่าสุดพบว่ามีความเกี่ยวข้องกันระหว่างการติดเชื้อโควิด-19 และการทำงานของสมอง แต่ยังไม่ชัดเจนว่าทำไมการศึกษาก่อนหน้านี้ทั้งหลายแสดงให้เห็นว่าผู้ที่สูญเสียการได้รับกลิ่นต่างสูญเสียสสารสีเทาอย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตาม การศึกษาใหม่นี้ไม่ได้ประเมินว่าผู้คนสูญเสียการได้กลิ่นจริงหรือไม่

ดูโอด์ เตือนว่าการค้นพบนี้เป็นเพียงการศึกษาช่วงระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น และตั้งข้อสังเกตว่า "มีความเป็นไปได้ที่ระยะการติดเชื้อโควิด-19 ที่ยาวนานขึ้น อาจมีส่วนช่วยทำให้ผู้ป่วยสามารถเป็นโรคอัลไซเมอร์หรือภาวะสมองเสื่อมในรูปแบบอื่น ๆ ได้ง่ายมากยิ่งขึ้น"

ดร.ริชาร์ด ไอแซคสัน (Dr.Richard Isaacson) นักประสาทวิทยาและผู้อำนวยการศูนย์สุขภาพสมองแห่งมหาวิทยาลัยฟลอริดาแอตแลนติก (Florida Atlantic University) ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในการศึกษานี้ กล่าวว่า ผลการวิจัยนั้นสังเกตได้ชัดเจน แต่ยังไม่เพียงพอที่จะทำให้เกิดความตื่นตระหนก

ไอแซคสัน กล่าวว่า การค้นพบนี้สังเกตเห็นได้ชัดเจนสำหรับแพทย์ แต่เขาเสริมว่าผลกระทบโดยรวมต่อบุคคลนั้นยากที่จะระบุและอาจมีขนาดเล็ก "เป็นเรื่องยากมากที่จะทราบผลกระทบทางคลินิกในระยะยาวและผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตในสถานการณ์เช่นนี้"

ดร.อลัน คาร์สัน (Dr.Alan Carson) ศาสตราจารย์ด้านประสาทวิทยาจากศูนย์วิทยาศาสตร์สมองคลินิกแห่งมหาวิทยาลัยเอดินบะระ (University of Edinburgh) ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในการศึกษาเช่นกัน กล่าวว่า "สมองอาจได้รับผลกระทบจากกลไกอื่นๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงของภูมิคุ้มกัน การอักเสบ หลอดเลือดหรือทางจิตใจ/พฤติกรรม แต่ไม่ใช่การติดเชื้อโดยตรง"

ดร.คาร์สัน ยังกล่าวเสริมด้วยว่า "สิ่งที่การศึกษานี้แสดงให้เห็นเกือบแน่นอนคือผลกระทบในแง่ของการเปลี่ยนแปลงของระบบประสาท แต่ผมไม่คิดว่ามันช่วยให้เราเข้าใจกลไกที่สนับสนุนการเปลี่ยนแปลงทางปัญญาหลังการติดเชื้อโควิด-19"