ก้าวหน้าเกิน เลยเดินไม่ถึงฝั่ง? “สุราก้าวหน้า” ไม่ไปต่อกับร่างรัฐบาล

วันที่ 2 ตุลาคม 2567 ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร คว่ำ "ร่างกฎหมายสุราก้าวหน้า" ของพรรคประชาชน แต่รับหลักการ “ร่างกฎหมายสุรารวมไทย” ของพรรครวมไทยสร้างชาติและ “ร่างกฎหมายสุราชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานราก” ของพรรคเพื่อไทย ตั้งคณะกรรมาธิการแปรญัตติโดยยึดร่างของพรรคเพื่อไทยเป็นหลักในการตราเป็นกฎหมาย 

ทลายข้อจำกัดเดิมเพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ผลิตสุรารายเล็กได้ผลิตสุราได้ถูกต้องตามกฎหมาย สามารถแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรเป็นเครื่องดื่มที่มีมูลค่ามากขึ้น โดยจะต้องได้รับใบอนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเสียก่อนด้วย

 

ฟังเหตุผลฝั่งรัฐบาล ทำไมคว่ำ “สุราก้าวหน้า” 

 

“ร่างของพรรคประชาชนเขียนในหลักการที่เรารับไม่ได้ จะเกิดปัญหาทางกฎหมายภายหลัง แม้เห็นใจก็ไม่สามารถรับได้ เป็นเรื่องที่ลำบากใจ” วิสุทธิ์ ไชยณรุณ ประธานวิปรัฐบาลให้เหตุผลหลังพรรคร่วมรัฐบาลมีมตินี้ออกมา เพราะมองว่าการให้ผลิตสุราได้โดยไม่ต้องขออนุญาต เป็นเรื่องใหญ่ หากทุกครัวเรือนต้มสุราได้แล้วเกิดความเสียหายล้มตายมาจะเป็นปัญหา พร้อมยืนยันว่าร่างของพรรคเพื่อไทยมีเนื้อหาใกล้เคียงกับร่างของพรรคประชาชนในสาระสำคัญ ต่างกันแค่เรื่องการขออนุญาตผลิต

 

“ร่างของฝ่ายค้านมีหลักการให้การผลิตที่ไม่ใช่เพื่อการค้าไม่ต้องขออนุญาตทุกกรณี  ย่อมเกิดการลักลอบผลิตโดยไม่ขออนุญาตและนำมาจำหน่ายให้ประชาชน” ศาสตรา ศรีปาน สส.สงขลา พรรครวมไทยสร้างชาติ ระบุถึงเหตุผลในการโหวตกฎหมายนี้ และพร้อมจะผลักดันกฎหมายทลายทุนผูกขาด เพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตร

ร่างของพรรคประชาชนแตกต่างยังไง ทำไมเพื่อนไม่เอา?

สาระสำคัญของร่างกฎหมายเกี่ยวกับสุราทั้ง 3 ร่าง มีสาระสำคัญใกล้เคียงกันมาก คือการแก้ไขข้อความในมาตรา 153 ของ พรบ.ภาษีสรรพสามิต (ฉบับที่…) พ.ศ. … แต่สิ่งที่ร่างของพรรคประชาชนระบุคือ “การให้เสรีภาพการผลิตสุราเพื่อบริโภคเองในครัวเรือน” แต่การผลิตเพื่อการจำหน่ายให้ผู้ผลิตยื่นขอใบอนุญาตต่ออธิบดีและต้องปฏิบัติตามที่อธิบดีกำหนด 

 

ซึ่งแตกต่างจากร่างของฝั่งรัฐบาลที่ระบุชัดเจนเลยว่า  “ผู้ใดประสงค์จะผลิตสุรา หรือมีเครื่องกลั่นสุราสำหรับผลิตสุราไว้ในครอบครอง ให้ยื่นคำขอต่ออธิบดี” คือจะต้องได้รับอนุญาตไม่ว่าการผลิตนั้นจะทำเพื่อบริโภคเองในบ้าน หรือผลิตเพื่อจำหน่าย

 

 

สรุปคือ รัฐบาลคิดว่าต้องขออนุญาตในการผลิตทุกระดับ แต่พรรคประชาชนเห็นว่า ประชาชนมีเสรีภาพในการต้มเหล้า

 

“ผู้ใดจะผลิตสุราต้องได้รับอนุญาตจากอธิบดีตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดเสียก่อน และกฎกระทรวงต้องส่งเสริมให้ผู้ประกอบการรายย่อยประกอบอาชีพตัวเอง ไม่สร้างเงื่อนไขหรือภาระให้แก่ผู้ขออนุญาตเกินความจำเป็น โดยไม่กำหนดกำลังการผลิตและทุนจดทะเบียนขั้นต่ำ แต่คำนึงถึงคุณภาพและความปลอดภัยของผู้บริโภคเป็นสำคัญ” คือบทสรุปให้ง่ายต่อการเข้าใจต่อร่างของพรรคเพื่อไทย 

 

ส่วนร่างของพรรครวมไทยสร้างชาติ เขียนกว้างออกมากว่านี้อีก โดยระบุให้ผู้ผลิตต้องได้รับอนุญาตเช่นกัน แต่แตกต่างจากร่างเพื่อไทย เพราะไม่มีข้อความว่า “ต้องไม่สร้างเงื่อนไขหรือภาระเกินความจำเป็น ไม่กำหนดกำลังการผลิตและทุนจดทะเบียนขั้นต่ำ”

 

ซึ่งแตกต่างจากพรรคประชาชนเพียงวรรคแรกที่เกี่ยวกับการอนุญาตเท่านั้น เพราะพรรคประชาชนระบุว่า ขอใบอนุญาตเฉพาะการผลิตเพื่อจำหน่าย ส่วนหลักการอื่น เช่น กำลังการผลิต ทุนจดทะเบียนขั้นต่ำ หรือการคำนึงถึงความปลอดภัยของผู้บริโภค ก็ถูกเขียนไว้ในร่าง พ.ร.บ. ไม่ต่างกัน

ทำไม “เท่าพิภพ” ไม่ยอมถอย? ยืนยันให้เสรีระดับครัวเรือน ไม่ต้องขออนุญาตผลิต

 

“เวลาผัดกระเพราในบ้านต้องขออนุญาตใครไหม เรื่องนี้มันเป็นวัฒนธรรมของผู้คนอยู่แล้วในการต้มเหล้ากินกัน มีมานานมาก เรื่องนี้เหมือนกับเราเอารัฐมาอยู่ในบ้าน” 

เท่าพิภพ ลิ้มจิตรกร สส.พรรคประชาชน เปิดเผยกับ SPRiNG หลังแถลงข่าวบอกว่าความรู้สึกของตัวเองเหมือนถูกถีบให้ตกเรือเป็นรอบที่สอง ที่รัฐบาลใช้เงื่อนไขเพียงเล็กน้อยมาอ้างเพื่อปัดตกร่างกฎหมายของฝ่ายค้าน และพูดแบบผิดฝาผิดตัว

 

“เราต้มกินเอง เราไม่ทำจนมันอันตรายต่อสุขภาพของตัวเองหรอกถูกไหม แต่การตีกรอบด้วยกฎว่าแค่จะลองทำยังต้องขออนุญาต คนที่เขาไม่เคยทำเลยจะเริ่มยังไง ไม่เคยทำกินเอง แล้วจะทำขาย จะทำได้หรือ”

 

สิ่งที่ร่างของพรรคประชาชนให้เสรี คือการผลิตเพื่อบริโภคกันเองในบ้านในครอบครัวเท่านั้นที่ไม่ต้องขออนุญาต แต่หากจะผลิตเพื่อจำหน่าย ก็ต้องมีหลักเกณฑ์เหมือนกับร่างของรัฐบาลเลย หากจะมีการลักลอบไปขายคนซื้อและเจ้าหน้าที่ก็ต้องแยกออกอยู่แล้ว เราเหล้าเถื่อน(ที่ผลิตในบ้าน) จะไม่มีแสตมป์อากร เราจะต้องแยกแยะออกมาให้ดีๆ

 

หรือเรื่องเหล้าเถื่อนผสมเมทิลแอลกอฮอล์ทำให้คนตาบอด ก็ต้องไปเคร่งครัดเรื่องการซื้อขายเมทิลแอลกอฮอล์ ไม่ใช่เอามาเหมารวมกับเรื่องนี้ และที่สำคัญที่สุดคือร่างของพรรคประชาชนเกิดจากการรับฟังความเห็นของประชาชนในอุตสาหกรรมคราฟเบียร์และสุรากลั่นท้องถิ่นต่างๆ จึงจะต้องยืนยันตามข้อเสนอของประชาชนด้วย

 

มองเป็นเกมการเมือง ถ้ารัฐบาลจะทำจริงๆ แค่ออกกฎกระทรวงก็ปลดล็อคได้ทันที?

 

เท่าพิภพ บอกว่า นโยบายสุราก้าวหน้า เคยเป็นหนึ่งในนโยบายระยะสั้นของ (ว่าที่)รัฐบาลก้าวไกลหลังการเลือกตั้งด้วยซ้ำ เพราะเรื่องนี้สามารถทำได้ด้วยการแก้ไขกฎกระทรวงการคลัง ถอนเกณฑ์กำลังการผลิตขั้นต่ำ แต่พรรคประชาชนไม่มีอำนาจรัฐจึงเสนอเรื่องนี้เป็น พ.ร.บ. เพื่อไปเปลี่ยนแปลงรายละเอียดในกฎกระทรวง

 

หากพรรคเพื่อไทยหรือรัฐบาลต้องการให้เกิดขึ้นก็ทำได้เลย จึงมองว่าเรื่องนี้เป็นเกมการเมืองที่จะสกัดร่างกฎหมายของพรรคประชาชนไม่ให้ผ่านมากกว่า เพราะโครงสร้างกฎหมายก็ตรงกันหลายจุด

 

แต่ท้ายที่สุดก็ดีใจที่ร่างกฎหมายนี้ผ่านเข้าสู่กระบวนการพิจารณาแม้จะไม่ได้สำเร็จในมือของตน แต่ก็ค่อนข้างเป็นไปอย่างที่ต้องการ

 

จากหนุ่มนิติศาสตร์ที่ถูกจับเพราะต้มเบียร์กินเองในปี 2560 สู่ สส.ที่ผลักดันเรื่องสุราก้าวหน้าตั้งแต่ปี 2562 เป็นต้นมา “เท่าพิภพ” บอกว่าตนยินดีที่ทุกคนมีเป้าหมายเดียวกันคือ “เสรีภาพ” ในการทำสุรา ทำลายทุนผูกขาด มีคนพูดภาษาเดียวกับตนมากขึ้น และแม้ความฝันจะไม่ได้ทำสำเร็จด้วยมือตัวเอง “แต่เมื่อเรารณรงค์มากพอ ทุกคนก็หันมาทำให้เรา”