20 ปี 36 ครั้งยุบพรรคการเมืองในไทย และมีเพียง 1 พรรคที่รอด

SPRiNG  รวบรวมข้อมูลย้อนหลัง พรรคการเมืองที่ถูกยุบพรรค กระบวนการลงโทษตัดตอนสถาบันทางการเมืองที่เป็นตัวแทนของประชาชน ในรอบ 20 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ปี 2547-2567 โดยพบว่ามีพรรคการเมืองมากกว่า 36 พรรคที่ถูกสั่งให้ยุบพรรคด้วยเหตุผลต่างๆ เช่น การไม่จัดทำรายงานการเงินในรอบปี ใช้เงินจากกองทุนพัฒนาการเมืองอย่างผิดวัตถุประสงค์ กระทำการขัดต่อพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง (พรป.พรรคการเมือง) การถูกกล่าวหาว่ามีพฤติกรรมเป็นภัยต่อความมั่นคงของรัฐหรือขัดต่อกฎหมายหรือขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน

แต่มีเพียงพรรคเดียวที่ถูกร้องให้ยุบพรรคถึง 2 ครั้ง แต่สามารถรอดมาได้ คือพรรคการเมืองที่มีอายุมากที่สุดในประเทศไทย “พรรคประชาธิปัตย์” กรณีถูกกล่าวหาว่าปราศรัยใส่ร้ายพรรคไทยรักไทย เมื่อปี 2550 ที่ศาลยกฟ้องเพราะเป็นการโต้ตอบทางการเมือง รวมถึงการณรงค์โหวตโนก็ไม่เป็นการขัดขวางการเลือกตั้ง และกรณีที่ 2 พรรคประชาธิปัตย์ถูกร้องให้ยุบพรรค เมื่อปี 2553 ถูกกล่าวหาว่ารับเงินบริจาคจากเอกชนเป็นนิติกรรมอำพราง แต่รอดเพราะ กกต. ซึ่งเป็นนายทะเบียนพรรคการเมืองร้องผิดวิธีปฏิบัติ ศาลยกคำร้อง ทำให้ประชาธิปัตย์เป็นพรรคที่มีอายุ 78 ปี (2489-2567)

สถานการณ์ล่าสุด การยุบพรรคเกิดขึ้นอีกครั้งกับ “พรรคก้าวไกล” เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2567 ศาลตัดสินยุบพรรคเนื่องจากกระทำการล้มล้างการปกครอง ซึ่งจุดประเด็นคำถามในสังคมอีกครั้ง ถึงการพิพากษาตัดชีวิตพรรคการเมืองด้วยกระบวนการจากองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ

ทุกพรรคการเมืองที่ถูกยุบ โดยเฉพาะพรรคที่มีผู้สนับสนุนเป็นจำนวนมาก ไม่มีพรรคใดล้มหายตายจากไปจากการเมืองไทยได้ เช่นการยุบพรรคไทยรักไทย ก็ทำให้เกิดพรรคพลังประชาชน ยุบพรรคพลังประชาชนก็เกิดพรรคเพื่อไทย สุดท้ายแกนนำที่เคยถูกตัดสิทธิก็กลับมาทำงานการเมืองอีกครั้ง หรือการยุบพรรคอนาคตใหม่ก็ทำให้เกิดพรรคก้าวไกล ยุบพรรคก้าวไกลก็จะทำให้เกิดพรรคการเมืองใหม่ในที่สุดอยู่ดี