ประธานทีดีอาร์ไอ ยกกทม.เป็นต้นแบบกระจายอำนาจฟื้นเศรษฐกิจ
นักวิชาการ ให้ดูกทม.เป็นตัวอย่างของการฟื้นเศรษฐกิจระดับรากหญ้า จัดกิจกรรมสร้างรายได้ให้คนตัวเล็ก จุดเริ่มต้นของการฟื้นเศรษฐกิจ จากการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น
การเลือกตั้งผู้ว่าฯ กทม. ที่เพิ่งผ่านพ้นไปและได้นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ มานั่งเก้าอี้พ่อเมืองกทม.คนใหม่ เป็นจุดเริ่มต้นของการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น ที่ประธานทีดีอาร์ไอ มองว่า เป็นจุดสำคัญที่จะช่วยฟื้นฟูเมือง และ ฟื้นฟูเศรษฐกิจของประเทศ เพราะการเริ่มต้นกิจกรรมต่างๆ อย่างเช่น กรุงเทพกลางแปลง ช่วยสร้างรายได้ให้คนตัวเล็ก ช่วยให้คนมีรายได้ และกระตุ้นการจับจ่าย
เวทีสัมมนา “การกระจายอำนาจกับการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจ” ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวาณิชย์ ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาเศรษฐกิจด้วยการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น โดยหยิบยกกรณีตัวอย่างของหลายประเทศทั่วโลก ที่เศรษฐกิจถูกขับเคลื่อนจากท้องถิ่นสู่ระดับประเทศ
เมืองตัวอย่างพัฒนาเศรษฐกิจจากการกระจายอำนาจ
ดร.สมเกียรติ ยกตัวอย่างเมืองต่างๆ ทั่วโลก ที่ให้ท้องถิ่นเป็นศูนย์กลางของการพัฒนาและฟื้นฟูเศรษฐกิจ เพื่อนำไปสู่การพัฒนาประเทศ เช่น
การพัฒนาเมืองด้วย OTOP ของเมืองโออิตะ ในเกาะคิวชู ประเทศญี่ปุ่น ที่อยู่ได้ด้วยความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เมืองมองหาเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทำให้มีสินค้าท้องถิ่น นำไปสู่การฟื้นฟูเศรษฐกิจ
พัฒนาเมืองด้วยพิพิธภัณฑ์ ประเทศสเปนฟื้นฟูเมืองจากการท่องเที่ยวด้วยการสร้างหอศิลปะ ที่มีชื่อเสียงดึงดูดนักท่องเที่ยว
พัฒนาเมืองด้วยคลอง ยกตัวอย่างคลองชองเกชอน ของเกาหลีใต้ ที่พัฒนาขึ้นมาจากคลองน้ำเสีย ทำให้เมืองมีชีวิตชีวา มีความปลอดภัย มีที่พักผ่อนหย่อนใจ แล้วต่อยอดสุ่การท่องเที่ยว
พัฒนาเมืองต้องพัฒนาคน ตัวอย่างของมหานครลอนดอน นายกเทศมนตรีของเมือง พัฒนาคน โดยการเปิดอคาเดมีขึ้นมา ฝึกทักษะที่ตลาดต้องการ เช่น พัฒนาทักษะการควบคุมโดรน ทักษะการประกอบและบำรุงรักษาแผงโซลาร์เซล โดยรัฐสนับสนุนทางด้านการเงินให้ประชาชน ไปต่อยอดการฝึกฝนทักษะอาชีพ
นอกจากนี้ ยังให้ความเห็นว่า เศรษฐกิจไทยอาจจะฟื้นตัวได้ด้วยการกระจายอำนาจ เพราะการเลือกตั้งในกรุงเทพมหานครที่เพิ่งผ่านพ้นไป เมื่อมีผู้ว่ากทม.เข้ามาบริหาร กิจกรรมต่างๆ ที่เริ่มกลับคืนมาจะช่วยให้เศรษฐกิจฟื้นตัวอย่างเห็นได้ชัด
"การแก้ปัญหาถ้าไปถึงเศรษฐกิจรากหญ้าได้ จะทำให้เศรษฐกิจเติบโตค่อนข้างดี ตอนนี้ปัญหาของไทย ก็คือ การกระตุ้นการบริโภค ที่ฟื้นตัวค่อนข้างช้า และ การฟื้นตัวอยู่ในวงจำกัดแม้ว่ารัฐบาลจะมีโครงการคนละครึ่ง ถือว่า ยังทำให้เศรษฐกิจหมุนเวียนได้ดีก็ยังอยู่ในวงจำกัด"
ดร.สมเกียรติ มองว่า ถ้าพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากโดยการกระจายอำนาจ ทำให้ประชาชนทำมาหากินได้ดี แทนที่การเติบโตทางเศรษฐกิจจะขยายตัวเฉพาะเมืองใหญ่ แต่เศรษฐกิจฐานรากค่อนข้างอ่อนแอ การกระจายอำนาจจะเป็นคำตอบที่ช่วยทำให้เกิดการพัฒนารูปแบบการทำมาหากินที่ตรงกับคนในท้องถิ่น และ การฟื้นตัวเศรษฐกิจฐานรากแม้ว่า ช่วงแรกจะไม่เร็ว แต่ทำให้การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทยมีความมั่นคงในระยะยาวได้
ยก "ชัชชาติ" ตัวอย่างฟื้นเศรษฐกิจที่น่าสนใจ
ประธานทีดีอาร์ หยิบยกนโยบาย ของนายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่ากทมฯ ว่า เป็นตัวอย่างที่น่าสนใจ เพราะนายชัชชาติ ให้ความสนใจ คนตัวเล็กตัวน้อย สนใจคนที่ปกติรายได้น้อย พร้อมวิเคราะห์ว่า การจัดกิจกรรม เช่น หนังกลางแปลง ก็คือ จุดประสงค์ เพื่อให้คนชั้นกลางมีที่พักผ่อน นอกจากประชาชนออกจากบ้านไปสังสรรกัน แต่วัตถุประสงค์ที่คนทั่วไปอาจจะไม่ค่อยทราบ คือ กระตุ้นให้เกิดการค้าขาย ของประชาชนในรูปของหาบเร่ แผงลอย
"เมื่อมีการจัดระเบียบในกรุงเทพ ก็หวังว่าทีมของคุณชัชชาติ จะเป็นตัวอย่างหนึ่ง ให้กับทีมเทศบาล หรือ ว่า อบจ. อบต. ต่างๆ ในประเทศไทย ที่หารูปแบบใหม่ๆ ในการพัฒนาเศรษฐกิจที่จะยั่งยืนในระยะยาว ก็คือ การสร้างให้คนในพื้นที่ที่มีอาชีพมีรายได้ มีงานค่อนข้างมั่นคง ถ้าเศรษฐกิจฐานรากมั่นคง คนทำงานมีรายได้ดี มีความมั่นคง ก็จะทำให้เศรษฐกิจเติบโตไปได้ กำลังซื้อหมุนเวียนในระบบได้ดีด้วย"
หนุนเลือกตั้ง ผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจังหวัด
ดร.สมเกียรติ ยังมองว่า การเลือกตั้งมีผลต่อเศรษฐกิจหลายรูปแบบ กิจกรรมในช่วงการหาเสียงเลือกตั้งก็ก่อให้เกิดการกระตุ้นเศรษฐกิจแบบหนึ่ง สิ่งสำคัญที่สุด คือ การทำให้ประชาธิปไตยกลับมาและทำให้การดำเนินนโยบายของประเทศมาจากประชาชนการแก้ปัญหาตอบสนองต่อประชาชน ซึ่งแปลว่าเลือกตั้งส่วนกลางอย่างเดียวไม่พอ
"ผมเชียร์ให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัดทั่วประเทศ จะเป็นโอกาสให้ประเทศไทยก้าวข้ามกับดักที่มันยาก ที่ทำโดยรัฐบาลส่วนกลางที่ทำไม่สำเร็จ แต่ถ้าท้องถิ่นทำแล้วมีนวัตกรรม คนละวิธี 2 วิธี สุดท้ายจะพบวิธีที่ตอบโจทย์ประเทศไทยได้"
แนะใช้ท้องถิ่นเป็นฐานพัฒนาประเทศ
ขณะเดียวกัน ดร.สมเกียรติ ยังให้มุมมองว่า ท้องถิ่นเป็นศูนย์กลางในการพัฒนา เพราะในหลายประเทศ ผู้นำหลายคนเป็นผู้นำท้องถิ่นก่อนที่จะขึ้นมาเป็นผู้นำประเทศ เนื่องจากท้องถิ่นสามารถตอบสนองความต้องการที่หลากหลายได้ดีกว่าประเทศ จึงไม่น่าแปลกใจที่ท้องถิ่นจะพลิกโฉมเศรษฐกิจไทยได้
แม้ที่ผ่านมาการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นจะค่อนข้างหยุดชะงัก แต่การเลือกตั้งที่กำลังจะกลับมา จะทำให้โอกาสในการฟื้นเศรษฐกิจกลับมาด้วย
ทีดีอาร์ไอ ศึกษาร่วมกับสันนิบาตเทศบาล เรื่องแนวทางการสร้างรายได้ใหม่ของอปท. มองว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สามารถหารายได้จาก ภาษีที่ดิน จะมาทดแทนภาษีโรงเรือนในปัจจุบัน หารายได้จากส่วนแบ่งค่าธรรมเนียมแรงงานต่าวด้าว รายได้จากการจัดการขยะ รายได้จากการเก็บที่จอดรถ และ การเก็บภาษีนักท่องเที่ยว
ดังนั้นเมื่อท้องถิ่นได้รับอำนาจและบริหารจัดการตัวเอง รวมทั้งหารายได้เองได้ "การกระ จายอำนาจ คือ ทางออกของประเทศ"
