ชำแหละโครงสร้างราคาฯ 3 ปมซ้ำเติมวิกฤตน้ำมันแพง

วิกฤตน้ำมันแพงได้ส่งผลกระทบไปยังราคาสินค้าอื่นๆ ให้เพิ่มสูงขึ้นตามไปด้วย โดย สนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ เลขาธิการพรรคสร้างอนาคตไทย อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ได้ชำแหละโครงสร้างราคาน้ำมันไทย ในรายการสุดกับหมาแก่ ชี้ให้เห็นถึงปัญหาและหนทางแก้วิกฤต ดังต่อไปนี้

1. ราคาน้ำมันแพง + ส่วนผสมราคาแพง = ดับเบิ้ลแพง

โดยทั่วไปจะใช้ต้นทุนน้ำมันดิบเป็นหลักในการคำนวณราคาน้ำมัน แต่ในกรณีของประเทศไทย ซับซ้อนกว่านั้น เพราะนอกจากราคาน้ำมันดิบแล้ว ยังมีค่าวัตถุดิบที่นำมาผสม อาทิ ไบโอดีเซล ที่เกิดจากการผสมระหว่างน้ำมันดิบกับปาล์ม หรือแก๊สโซฮอล์ ที่เกิดจากการผสมระหว่างน้ำมันดิบ กับเอทานอล (มันสำปะหลัง อ้อย)    

ซึ่งการผสมกันในรูปแบบข้างต้น หากในกรณีที่วัตถุดิบที่นำมาผสมราคาถูก ก็จะช่วยให้ราคาน้ำมันถูกลง แต่หากทว่าสิ่งที่นำมาผสมกลับมีราคาแพง ก็จะยิ่งทำให้ราคาน้ำมันแพงขึ้นไปอีก

ยกตัวอย่างกรณีของปาล์ม ที่ตอนนี้มีราคาสูงมากในตลาดโลก อยู่ที่กิโลกรัมละ 12 บาท เมื่อนำมาผสมกับน้ำมันดิบที่ราคาสูงเช่นกัน ก็ยิ่งทำให้ราคาพุ่งกระฉูดขึ้นไปอีก

แต่การแก้ปัญหานี้ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ โดยสนธิรัตน์ชี้แจงว่า หากแก้ด้วยวิธีลดปริมาณสินค้าทางการเกษตรของไทย ที่นำมาผสมกับน้ำมันดิบ เช่น ปาล์ม เพื่อให้ราคาน้ำมันถูกลง ก็จะส่งผลกระทบกับเกษตรกร  

โดยในส่วนของเกษตรกร วันนี้ปาล์มราคา 12 บาทต่อกิโลกรัม ถือว่าดีมากๆ แต่ต้องยอมรับว่า เกินราคาที่คาดหมายไปเยอะ ซึ่งอาจแก้ปัญหาได้ด้วยการการลดปริมาณปาล์มที่นำมาผสมในน้ำมันดิบ เพื่อไม่ให้ราคาน้ำมันสูงจนเกินไปนัก

แต่สนธิรัตน์ก็ยอมรับว่า เรื่องนี้ถือว่ามีความละเอียดอ่อนสูง เพราะเกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ของหลายๆ ฝ่าย โดยเฉพาะเกษตรกร ดังนั้นรัฐจะต้องเป็นเจ้าภาพให้มีการสื่อสาร เพื่อสร้างความเข้าใจ ซึ่งปัญหาราคาน้ำมันแพง เป็นปัญหาวิกฤต ฉะนั้นรัฐจะใช้วิธีบริหารแบบปกติไม่ได้ แต่ต้องใช้วิธีบริหารในภาวะวิกฤต ที่ต้องอาศัยความกล้าหาญ

2. ราคาน้ำมันไทย อิงกับราคาน้ำมันโรงกลั่นสิงคโปร์

อีกรูปแบบเฉพาะในการคำนวณราคาน้ำมันของไทยก็คือ ไม่ว่าจะซื้อน้ำมันดิบมาเท่าไหร่ แต่ไม่ได้คิดคำนวณจากราคาที่ซื้อมา กลับไปอิงกับราคาหน้าโรงกลั่นสิงคโปร์ ซึ่ง สนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ ได้กล่าวถึงประเด็นนี้ว่า

เรื่องอิงราคาสิงคโปร์ คุยกันมาหลายยุคหลายสมัย ฝ่ายที่สนับสนุนและคัดค้านต่างมีเหตุผลกันทั้งคู่ ฝ่ายที่สนับสนุนก็บอกว่า มันเป็นราคามาตรฐานของภูมิภาคนี้ เนื่องจากราคาน้ำมันแกว่ง ต้องมีราคากลาง ส่วนฝั่งที่คัดค้านก็ถามว่า ทำไมต้องไปอิงสิงคโปร์ เพราะจะมีค่าขนส่ง ค่าประกัน ค่าใช้จ่ายต่างๆ เพิ่มขึ้นมาอีก ก็ถกเถียงกันมาตลอด

แต่ในช่วงวิกฤตอย่างนี้ เราต้องบริหารต้นทุนให้ต่ำที่สุด เพราะฉะนั้นอะไรที่เป็นสาเหตุให้ต้นทุนสูงโดยไม่จำเป็น ก็ต้องปรับเปลี่ยน เช่น ในวันนี้นำราคาที่อิงกับโรงกลั่นสิงคโปร์ (มีค่าขนส่ง ค่าประกัน ฯลฯ เพิ่มเข้ามา) มาเปรียบเทียบกับการอิงต้นทุนน้ำมันดิบ ค่าการกลั่น ฯลฯ มาเปรียบเทียกัน

ถ้าแบบแรก นั่นก็คืออิงกับหน้าโรงกลั่นสิงคโปร์ แล้วราคาน้ำมันถูกกว่า เราก็ดำเนินการอย่างนี้ต่อไป แต่ถ้าเป็นแบบที่ 2 อิงกับราคาน้ำมันดิบที่ซื้อมา บวกค่าการกลั่น ฯลฯ ถูกกว่า ก็ต้องใช้แบบที่ 2 เราต้องเลือกราคาที่ต่ำที่สุด นี่คือการแก้ปัญหาในช่วงวิกฤต ซึ่งเรื่องนี้รัฐบาลก็ต้องอาศัยความกล้าหาญในคุยกับผู้ประกอบการเช่นกัน

3. การลดภาษีน้ำมัน กลไกในการแก้ปัญหาที่ทั่วโลกใช้

อีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้ราคาน้ำมันแพงหนักขึ้นไปอีก นั่นก็คือภาษีน้ำมันที่สูง ยกตัวอย่าง B 5 (น้ำมันดีเซล) ขนาดลดภาษีแล้ว ยังอยู่ที่ 5.61 บาทต่อลิตร หรือแก๊สโซฮอล์ 95 ภาษีตกลิตรละกว่า 9 บาท

โดย สนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ กล่าวในประเด็นนี้ว่า ประเทศอื่นๆ ทั่วโลก ถ้าเกิดวิกฤตราคาน้ำมัน วิธีแรกที่เขาใช้ก็คือ การลดภาษีในช่วงเวลาที่มีปัญหา ดังนั้นเรื่องภาษีเป็นนโยบายที่รัฐต้องหยิบมาใช้ในภาวะวิกฤต รัฐต้องนำมาพิจารณาในการแก้ปัญหาน้ำมันแพง

4. ข้อเสนอแนะสนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์

สุดท้ายนี้ สนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ ได้ให้ข้อเสนอแนะนำว่า “เมื่อเกิดสถานการณ์วิกฤต รัฐบาลต้องทำแคปเปญให้ประชาชนรับทราบ ไม่เช่นนั้น ประชาชนก็จะไม่รู้ว่าชีวิตข้างหน้าจะเป็นอย่างไร

เช่น วันนี้เรามีปัญหาน้ำมันแพง ก็ต้องมีแคมเปญให้ประชาชนลดการใช้รถส่วนตัว แล้วมาใช้รถสาธารณะ เพื่อลดการใช้น้ำมันในภาวะที่กำลังมีปัญหาด้านพลังงาน รัฐบาลต้องส่งสัญญาณให้ประชาชนรู้ว่า ถ้าเราไม่ช่วยกัน ราคาน้ำมันจะไปเท่าไหร่ ให้ประชาชนรู้ล่วงหน้า แล้วต้องให้รางวัลตอบแทนแก่ประชาชนที่ประหยัด เป็นต้น