ชวนรู้จัก ลานคนเมือง สถานที่จัด กรุงเทพฯ กลางแปลง ตามนโยบาย ชัชชาติ

สร้างความตื่นเต้นให้กับชาวกรุงเทพฯ ได้อีกครั้งกับการเปิดตัวเทศกาล กรุงเทพฯ กลางแปลง ตลอดเดือนกรกฎาคม ซึ่งเป็นหนึ่งในนโยบาย 12 เดือน 12 เทศกาล ของผู้ว่าฯ กทม. ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ที่จะจัดฉาย เทศกาลภาพยนตร์ กลางแปลง ทั่วกรุงเทพฯ ซึ่งจะจัดในสถานที่ รวม 10 สถานที่ ตลอด 4 สุดสัปดาห์ รวมฉายหนังทังหมด 25 เรื่อง

ด้วยความร่วมมือกับภาคส่วนต่างๆ ในวงการภาพยนตร์ทั้ง สมาคมผู้กำกับฯ หอภาพยนตร์ฯ และธุรกิจฉายหนังกลางแปลง ในครั้งนี้ได้คัดสรรภาพยนตร์ คลาสสิก ตั้งแต่ปี 2502 จนถึงปี 2565 มาให้ชาวกทมฯ และผู้ที่สนใจรับชม กันโดยไม่มีค่าใช้จ่าย 

โดยวันที่ 7 กรกฎาคม 65 จะเป็นวันแรก ที่จะเปิดเทศกาล กรุงเทพฯ กลางแปลง จัดฉายภาพยนตร์ เรื่อง 2499 อันธพาลครองเมือง (2540) สถานที่ ลานคนเมือง ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร เขตพระนคร 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เตรียมย้อนยุคไปดูหนัง “กรุงเทพฯ กลางแปลง”

• รวมฉากกรุงเทพฯ ในภาพยนตร์ฮอลลีวู้ด 7 เรื่องดัง ดันให้ กทม. เป็นเมืองภาพยนตร์

• ตามรอย 36 ครบ 10 ปี หนังเรื่องแรกในฐานะผู้กำกับภาพยนตร์เต็มตัวของ เต๋อ นวพล

ลานคนเมือง และ ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร มีบันทึกเรื่องราวและความสำคัญทางประวัติศาสตร์สืบมาตั้งแต่สมัยก่อนรัชกาลที่ 5 ในเว็บบอร์ดของ reurnthai ภายใต้ วิชาการ.คอม แหล่งรวมภาพถ่ายประวัติศาสตร์ของประเทศไทยและแลกเปลี่ยนข้อมูลวิชาการ ได้อ้างอิงถึงประวัติที่มาของ ลานคนเมือง หน้าลาน ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร โดยหยิบยกบางส่วนของ นิราศของพระอยู่ (ฉบับพิมพ์ ร.ศ. 112 ตรงกับ พ.ศ. 2436) มีช่วงที่กล่าวถึงตลาดเสาชิงช้า (ที่เป็นที่ตั้งของลานคนเมืองปัจจุบัน) ซึ่งปรากฎตอนหนึ่งไว้ว่า

"แล้วคิดไปถึงเดือนยี่พิธีไสย..........   มีงานใหญ่แห่ชิงช้าเมื่อหน้าหนาว
พวกหญิงชายมาดูกันกรูกราว.........   ทั้งเจ๊กลาวแขกฝรั่งทั้งญวนมอญ
เราคิดพาพวกเหล่าเมียสาวสวย........ทั้งรูปรวยเดินหลามตามสลอน
ไปดูแห่ตามระหว่างหนทางจร..........กรรมกรตามหลังออกพรั่งพรู
เราจะออกเดินหน้าวางท่าใหญ่..........มิให้ใครลดเลี้ยวเกี้ยวแม่หนู
คอยระวังดูเหล่าพวกเจ้าชู้..............   เกี้ยวเมียกูเตะให้คว่ำขะมำดิน
พาเมียหยุดดูชิงช้าหน้าตลาด...........ใครไม่อาจเข้ามาขวางกลัวคางบิ่น
แสนสบายมิได้มีที่ราคิน..................   เลิกงานลินลาศมาบ้านเบิกบานใจ"

ในรัชกาลที่ 1 เสาชิงช้าเดิมไม่ได้ตั้งอยู่ในบริเวณปัจจุบัน โดยย้ายมาอยู่ที่บริเวณหน้าวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร ในรัชกาลที่ 5 ช่วงประมาณปี  พ.ศ. 2444 

ในบันทึกของหมอบรัดเลย์กล่าวว่า นาย ร.ศ. สกอตต์ เจ้าของห้างสกอตต์แอนด์โก ได้นำไฟแกสเข้ามาใช้ในกรุงเทพฯ เป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. 2409 โดยตั้งโรงที่ในพระบรมมหาราชวัง 

ถึงรัชกาลที่ 5 พ.ศ. 2417 เกิดโรงแกสระเบิด จึงมาสร้างโรงแกสที่บริเวณเสาชิงช้า มีกำแพงทึบ 4 ด้าน ด้านหน้าตรงกับวัดสุทัศน์เป็นประตูใหญ่ ข้างในขุดเป็นสระใหญ่เลี้ยงจรเข้ให้คนเข้าไปดูได้ ต่อมามีบริษัทไฟฟ้าเกิดขึ้นจึงรื้อโรงแกสลงหมด แล้วย้ายเสาชิงช้าออกมาตั้งตรงที่ตั้งอยู่ปัจจุบันนี้ ตรงโรงแกสที่รื้อสร้างเป็นตลาด แล้วย้ายตลาดเสาชิงช้าเดิมมาตั้งที่สร้างใหม่นี้ ตามจดหมายเหตุกล่าวว่าผู้สร้างตึกชื่อ มิสเตอร์ สุวาราโต และคาดว่าตลาดเสาชิงช้าเปิดขายเมื่อปี ร.ศ. 119 (พ.ศ. 2444)

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2497-2498 ทางเทศบาลนครกรุงเทพได้รื้อตึกตลาดเสาชิงช้านี้ทั้งหมดแล้วทำเป็นลานกว้างใหญ่สำหรับเล่นกีฬา สระจรเข้ที่กล่าวถึงข้างต้นนั้นก็มีอยู่กลางลานนี้

ในพระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ลงวันที่ 25 มีนาคม ร.ศ. 119 ถึงกรมหลวงนเรศวรฤทธิ์และเจ้าพระยาเทเวศน์วงษ์วิว้ฒน์ ความตอนหนึ่งว่า "ด้วยตลาดเสาชิงช้าตอนข้างในแล้วเสร็จพอที่จะเปิดให้เข้าไปขายของในนั้น รื้อร้านที่โสโครกเสียได้สักคราวหนึ่ง ฉันได้กำหนดว่าจะเปิดในวันที่ 18 คือเดือน 6  ขึ้นค่ำหนึ่ง เพราะเหตุว่าถ้าจะเปิดในเวลาสงกรานต์ จะเป็นการชุลมุนกับเรื่องก่อพระทราย แลกระทุ้งรากที่วัดเบญจมบพิตร แต่มีเรื่องที่จะต้องพูดกับเธอ แลกรมศุขาภิบาล 2-3 เรื่อง คือ

1. ในตลาดนั้นอยากจะให้ติดไฟฟ้า คิดประมาณดูว่าจะต้องติดกิ่งฟากโรงตลอดฟากเดียวไม่ติดตามตึกโดยรอบริมขอบถนนนี้ด้านละ 5 ดวง ด้านสกัดด้านละ 1 ดวง รวมเป็น 12 ดวง ในตลาดเพียงสัก 3 ดวงก็พอ เพราะเหตุว่าของเหล่านั้นย่อมขายในเวลากลางวัน ติดไฟไว้พอให้สว่างในการที่จะรักษาของอันเก็บไว้ในตลาด รวมเป็นไฟข้างใน 15 ดวง ไฟที่ถนนในระหว่างตึกที่จะไปเว็จแลไปบ่อน้ำ ถ้าจะมีแต่มุมละดวงก็เกือบจะพอดอกกระมัง ถ้าเช่นนั้นก็จะเป็นไฟเพียง 19 ดวง ๆ หนึ่ง 20 แรงเทียน ถ้ากรมศุขาภิบาลจะให้ได้จะเป็นที่ยินดีมาก หรือจะเกี่ยงอยู่ว่าในตลาดไม่ใช่เป็นท้องถนน จะให้เจ้าของตลาดใช้ค่าไฟฟ้า ๓ ดวงข้างในนั้นก็ได้ การที่จะติดเหล่านี้ถ้าเธอมีความสงสัยให้หารือเจ้าหมื่นเสมอใจ แต่ถ้าติดไฟให้ได้จุดทันวันกำหนดเปิดตลาดจึงจะเป็นการดี
2. ที่เสาชิงช้าซึ่งจะยกพื้นขึ้นรอบแลจะปักเสาโคนสี่มุมนั้น ถ้าสำเร็จได้ด้วยในเวลานั้นจะเป็นการงดงามมาก
3. เมื่อตลาดได้ย้ายไปในที่ใหม่แล้ว ตลาดเก่านั้นจะได้ให้รื้อทันที เมื่อรื้อลงแล้วขอให้กรมศุขาภิบาลได้ทำพื้นที่นั้นให้สิ้นความโสโครก ให้เป็นลานใหญ่สำหรับรถเดินไปมาได้โดยสดวกโดยเร็วด้วย"

นับแต่นั้น ลานคนเมือง ก็เปิดเป็นพื้นที่สำหรับให้ประชาชนได้เข้ามาใช้บริการ เล่นกีฬา พักผ่อนยามเย็นชมพระอาทิตย์ตกดิน คู่กับ ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร นับตั้งแต่ วางศิลาฤกษ์อาคาร ศาลาเทศบาลนครกรุงเทพ (ศาลาว่ากากรุงเทพมหานครเสาชิงช้า ปัจจุบัน) เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2499 ในสมัยนายกรัฐมนตรีฯพณฯ จอมพลแปลก พิบูลสงคราม

จนเทศบาลนครกรุงเทพได้รวมกับเทศบาลนครธนบุรีเป็น “เทศบาลนครหลวง” และประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 335 จัดรูปการบริหารนครหลวงเป็น “กรุงเทพมหานคร” ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม 2515 และกลายเป็น“ศาลาว่าการกรุงเทพมหานครในปัจจุบัน” ก็ได้ทำหน้าที่เป็นศูนย์บัญชาการบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้ประชาชนชาวกรุงเทพฯตลอดมา

ที่มา
1 2