'วัณโรค' ตรวจได้ ตรวจง่าย ตัดวงจรความเสี่ยงในผู้ที่มีเชื้อ 'HIV'

ปัจจุบัน HIV สามารถควบคุมได้ด้วยยาต้านไวรัส และหากรับการรักษาอย่างต่อเนื่องผู้ที่ได้รับการรักษาจะสามารถใช้ชีวิตได้เหมือนคนทั่วไปแต่ที่น่ากังวลกลับเป็น 'วัณโรค' ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของผู้ที่มีเชื้อ HIV และวัณโรคแพร่กระจายผ่านอากาศ ใครๆ ก็มีโอกาสติดได้… แต่จะอันตรายเป็นพิเศษสำหรับผู้ที่มีเชื้อ HIV

ซึ่งภูมิคุ้มกัน คือ เม็ดเลือดขาวที่ช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคเปรียบเหมือนกองทัพที่คอยปกป้องเรา แต่ HIV จะเข้าไปโจมตีเซลล์ภูมิคุ้มกันทำให้กองทัพนี้อ่อนแอลง ถ้าภูมิคุ้มกันต่ำมาก ผู้ที่มีเชื้อ HIV มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นวัณโรคได้

เรามีโอกาสได้พูดคุยกับ นายแพทย์ภาณุมาศ ญาณเวทย์สกุล อธิบดีกรมควบคุมโรค ถึงความสำคัญของการตรวจคัดกรองวัณโรคในกลุ่มผู้ที่มีเชื้อ HIV โดยชุดตรวจ Urine LAM กล่าวว่า ผู้ที่มีเชื้อ HIV กลุ่มที่ประเทศไทยเราทำมาอย่างต่อเนื่องยาวนานในการเข้าระบบการรักษากินยาต้านไวรัส ชีวิตจะยืนยาวเหมือนคนปกติสิ่งหนึ่งที่เราต้องตรวจก็ คือ มีโรคติดเชื้อฉวยโอกาส และวัณโรคเป็นโรคหนึ่งที่อาจจะมีเชื้อวัณโรคแฝงอยู่ในร่างกาย เพราะฉะนั้นในกลุ่มที่ภูมิคุ้มกันต่ำนี้เป็นกลุ่มสำคัญที่เราอยากให้ตรวจ Urine LAM ซึ่งเป็นการตรวจที่สะดวกรวดเร็วและตรวจง่ายสามารถรู้ผล ภายในครึ่งชั่วโมง เป็นแนวทางที่เราให้กับทางแพทย์ และทีมงานที่ปฏิบัติงานต่างๆ ในทุกโรงพยาบาล เราสามารถตัดวงจรของวัณโรคได้โดยการตรวจด้วย Urine LAM

และนี้เป็นอีกหนึ่ง เรื่องราวดีๆ ที่ทางกรมควบคุมโรค กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ สำนักบริหารโครงการกองทุนโลก ได้ร่วมมือกับ บริษัท ฟูจิฟิล์ม (ประเทศไทย) จำกัด ส่งเสริมการตรวจคัดกรองวัณโรคในกลุ่มผู้ที่มีเชื้อ HIV ด้วยการใช้ชุดตรวจ Urine LAM ในการเพิ่มประสิทธิภาพการคัดกรองเป็นไปได้โดยง่าย รวดเร็ว แม่นยำ และทันท่วงที 

นายแพทย์สุทัศน์ โชตนะพันธ์ กล่าวว่า ในผู้ที่มีเชื้อ HIV ในบางครั้งมีปริมาณเม็ดเลือดขาวที่ต่ำทำให้ร่างกาย ไม่มีปฏิกิริยาการตรวจวินิจฉัยตามปกติ เช่น ภาพรังสีทรวงอก หรือ การตรวจทางเสมหะอาจจะไม่พบเชื้อ การใช้เทคโนโลยีใหม่ หรือ การตรวจด้วย TB Urine LAM จะสามารถตรวจพบเชื้อโรคในกลุ่มนี้ได้มากขึ้น การตรวจวัณโรคในผู้ที่มีเชื้อ HIV ปกติใช้วิธีเดียวกันเพียงแต่ว่าในบางครั้ง กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ การตรวจวินิจฉัยตามสภาพปกติอาจจะตรวจพบเชื้อได้น้อย การใช้เทคโนโลยีใหม่ ที่เป็นการตรวจปัสสาวะ จะช่วยให้การตรวจแม่นยำมากขึ้น ข้อจำกัดของ Urine LAM ต้องเป็นผู้ป่วยกลุ่มพิเศษภูมิต้านทานค่อนข้างต่ำมีการกระจายเชื้อวัณโรคในร่างกาย และมีชิ้นส่วนบางส่วนที่ขับมาจากปัสสาวะทำให้เราตรวจพบในปัสสาวะ จึงเน้นในผู้ป่วยโรคเอดส์ การตรวจด้วยปัสสาวะเป็นการตรวจที่ง่ายและให้ผลได้ที่รวดเร็ว ราคาไม่แพงจะทำให้ผู้ป่วยสามารถเข้ากระบวนการในการรักษาอย่างรวดเร็ว

ซึ่งเป็นการนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีเข้ามาเป็นสะพานทลายกำแพงทางสังคม เพื่อให้ผู้ที่มีเชื้อ HIV ได้รับ สิทธิ์ในการคัดกรองและเข้าถึงการการรักษาอย่างเท่าเทียมกัน หลายคนมักมีอคติกับผู้ที่มีเชื้อ HIV จนลืมไปว่าวันนี้หากเราตรวจพบเชื้อและได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ และมีความสุขเหมือนคนทั่วไป การทลายกำแพงแห่งอคติและความเข้าใจผิดไม่ใช่เพียงแต่เป็นการเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีเชื้อ มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แต่ยังเป็นการสร้างสังคมที่โอบรับและให้โอกาสทุกคนอย่างเท่าเทียม คนไทยมีสิทธิ์ตรวจ HIV ฟรีปีละ 2 ครั้ง ที่โรงพยาบาลภายใต้หลักประกันสุขภาพแห่งชาติทั่วประเทศ เพราะเมื่อตรวจพบก็สามารถเข้ารับการรักษา และหายขาดจากวัณโรค และกลับมาใช้ชีวิตปกติได้