โรงรับจำนำ "ปูม้า" เพื่อการอนุรักษ์

คุณลุงนรงค์ ม่วงทองคำ วัย 68 ปี ชาวบ้าน ต.สะพลี อ.ปะทิว จ.ชุมพร คือผู้ริเริ่มโครงการวิสาหกิจชุมชน “โรงรับจำนำปู” เปิดมา 2 ปี มีผู้คนเยี่ยมชมตลอด เป็นแหล่งเรียนรู้แก่ผู้สนใจเข้ามาศึกษาดูงานเพื่ออนุรักษ์พันธุ์ปูม้า หลังเจอวิกฤตปูม้าลดลงจนเกือบจะสูญพันธุ์ไปจากทะเลอ่าวสะพลี ล่าสุดสามารถปล่อยลูกปูม้าคืนสู่ธรรมชาติได้ถึง 2 ล้านตัวต่อวัน

หลักการก็คือ โรงรับจำนำปูม้า จะรับจำนำปูม้าที่มีไข่เต็มท้องตัวละ 20 บาท แล้วนำไปไว้ในถังเพื่อให้ปูม้าได้สลัดไข่ ซึ่งก็ใช่เวลาประมาณไม่ถึงอาทิตย์ และหากว่าชาวประมงที่มาจำนำจะมาไถ่ปูกลับก็จะคิดดอก 1 บาท เพื่อเข้ากองทุน แต่ส่วนใหญ่ก็จะจำนำขาดเลยคือไม่มาเอาคืน

ทางโรงรับจำนำก็จะจับแม่ปูม้าไปส่งขายต่อตามตลาด ร้านค้า ในราคา 230-250 บาทต่อกิโลกรัมๆ ละประมาณ 7-8 ตัว ซึ่งก็จะได้กำไรจากจำนวนปูม้าอีกต่อ ส่วนลูกปูม้าก็จะอนุบาลอีก 2-3 วัน แล้วจะนำไปปล่อยคืนสู่ท้องทะเลเพื่อเป็นการอนุรักษ์และเพาะพันธุ์ปูม้าไม่ให้หมดไปจากท้องทะเลไทย

หลังจากเปิดรับจำนำและปล่อยพันธุ์ลูกปูม้าสู่ทะเลได้ไม่ถึง 8 เดือน พบว่าชาวประมงสามารถออกจับปูม้าได้มากขึ้น มีรายได้เพิ่มขึ้นจากวันละ 800 บาท เป็น 1000 กว่าบาท ทำให้ชาวประมงที่จับปูม้าที่มีไข่ แห่กันนำปูมาส่ง จากจำนำ 20 บาท มาเป็น 10 บาท ไปจนถึงไม่ขอรับเงิน เพราะชาวประมงเห็นความสำคัญของโรงรับจำนำปูม้าแห่งนี้ ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการอนุรักษ์พันธุ์ปูม้าและเพื่อให้ชาวประมงทำประมงได้อย่างยั่งยืน