ชำแหละความล้มเหลวระบบเตือนภัย แม้เทคโนโลยีไทยไม่แพ้ชาติอื่น

มือถืออยู่ในมือ อินเทอร์เน็ต 5G มีครบ แต่พอเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันอย่างแผ่นดินไหว กราดยิง น้ำท่วม หรือภัยพิบัติอื่นๆ หลายคนก็ยังต้องพึ่ง “การแจ้งเตือนจากเพื่อนในไลน์และโซเชี่ยล” มากกว่าระบบของรัฐ

ทำไมประเทศที่ไม่ล้าหลังด้านเทคโนโลยีอย่างเรา ถึงยังไม่มีระบบเตือนภัยที่ทันสมัยและน่าเชื่อถือ?

หลายประเทศพัฒนาระบบเตือนภัยผ่านมือถือ เช่น SMS หรือ Cell Broadcast อย่างจริงจัง ก็เพราะเคยเผชิญภัยใหญ่ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น แผ่นดินไหวในญี่ปุ่น หรือไฟป่าในออสเตรเลีย แต่ในไทยแม้จะมีน้ำท่วม พายุ หรือแผ่นดินไหวเล็ก ๆ เป็นระยะ "แต่ความเสียหายมักไม่ถึงขั้นเขย่านโยบายระดับชาติ"

อีกเหตุผลสำคัญคือ “ระบบราชการไทยยังกลัวผิดมากกว่ากลัวพลาด” ถ้าแจ้งเตือนแล้วผิดจะโดนตำหนิ หรือหนักกว่าคือถูกลงโทษ หน่วยงานจึงมักรอการอนุมัติหลายชั้น แทนที่จะให้ระบบอัตโนมัติช่วยตัดสินใจเบื้องต้น

มีหลายหน่วย หลายอำนาจ แต่ไม่เป็นหนึ่ง

เราไม่มี “เจ้าภาพหลัก” ที่มีอำนาจและงบประมาณในการประสานทุกหน่วย แม้จะมีหลายหน่วยงานและกำลังคนจำนวนมากที่ดูแลเรื่องนี้ ทุกวันนี้แต่ละหน่วยทำหน้าที่ของตัวเอง แต่ไม่มีใคร “คุมภาพรวม” อย่างแท้จริง

ข้อเสนอเพื่อให้ระบบเตือนภัยของไทย “ใช้งานได้จริง”

• กสทช. >มีอำนาจ มีกฎหมาย บังคับให้ทุกเครือข่ายมือถือให้ปฏิบัติ!
• กรมอุตุนิยมวิทยา >คาดการณ์และรายงานข้อมูลวิชาการ ไปสู่การแจ้งเตือน
• ปภ. >สร้างและตัดสินใจเนื้อหาการแจ้งเตือน
• กระทรวงมหาดไทย >สั่งการ เผยแพร่และประสานในพื้นที่
• รัฐบาล >ต้องออกนโยบายและตั้ง “คณะทำงานถาวร” ไม่ใช่แค่โครงการชั่วคราว

ปัญหาไม่ใช่เพราะเราไม่มีเทคโนโลยี แต่เพราะเรายังขาด “ระบบ” และ “เจตจำนง” ที่ชัดเจน

สุดท้าย ระบบเตือนภัยที่ดี ไม่ใช่เรื่องไกลตัวแต่คือ “สวัสดิการความปลอดภัย” ที่ประชาชนควรได้รับ คือ “สิทธิในการรู้ล่วงหน้า” เพื่อปกป้องชีวิตตัวเอง เพราะสุดท้าย ระบบเตือนภัยที่ดีคือการลงทุนเพื่อชีวิต ไม่ใช่แค่ระบบไอทีล้ำๆ