เปิดประวัติผู้วาดภาพฝาผนังวัดสุวรรณาราม The White Lotus 3

ครูคงแป๊ะเป็นจิตรกรยอดฝีมือในยุค รัชกาลที่ 3 มีชื่อเสียงจากผลงานจิตรกรรมฝาผนังที่วัดสุวรรณาราม, วัดบางยี่ขัน และวัดดาวดึงษ์ (เดิมมีผลงานที่วัดอรุณราชวราราม แต่ถูกไฟไหม้) ถึงแม้ว่าประวัติส่วนตัวของคงแป๊ะ เช่น วันเกิด วันตาย และที่มาของชื่อ "แป๊ะ" จะไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่ผลงานของท่านยังคงเป็นที่จดจำและชื่นชมในวงการศิลปะไทย

 

เหตุการณ์สำคัญในชีวิตคงแป๊ะ

คงแป๊ะเคยฆ่าคนตายและถูกคณะลูกขุนพิพากษาให้จำคุกตลอดชีวิต แต่รัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้ายกโทษให้ เนื่องจากทรงเห็นว่าคงแป๊ะไม่ได้เป็นฆาตกรโดยสันดาน และทรงเสียดายฝีมือช่าง

คงแป๊ะมีความถนัดในการวาดภาพมโหสถชาดก ซึ่งเป็นชาติที่ 5 ในสิบชาติที่แสดงถึงปัญญาบารมีของพระโพธิสัตว์

 

ลักษณะเด่นของผลงานและสิ่งที่แตกต่าง

ผลงานของคงแป๊ะโดดเด่นด้วยอารมณ์ขัน พลัง และความรู้สึกที่แสดงออกผ่านภาพ ตัวอย่างเช่น ภาพพระมโหสถล่อให้พราหมณ์ก้มเก็บแก้วมณี

ถึงแม้ตัวหลักจะวาดตามแบบนาฏลักษณ์ แต่บรรดาภาพกากตัวประกอบต่างๆ นั้นกลับน่าดูอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเป็นคนที่กำลังป้องปากหัวเราะ หรือภาพม้าที่พุ่งทะยานคล้ายจะพุ่งออกไปด้วยความเร็วสูง หรือภาพชาวต่างชาติทั้งอาหรับทั้งตะวันตกที่แต่งกายหรูหราสมฐานะอย่างยิ่ง

เส้นสายลายไทยของคงแป๊ะอาจเทียบครูทองอยู่ไม่ได้ แต่ก็แทนที่ด้วยอารมณ์ขันและภาพที่เต็มไปด้วยพลังและอารมณ์ความรู้สึก คงแป๊ะแสดงอารมณ์และความรู้สึกออกมาในผลงาน ซึ่งอาจเป็นลักษณะที่ไม่ค่อยพบในงานจิตรกรรมไทยแบบดั้งเดิม ที่เน้นความสงบและความเป็นอุดมคติ

ผลงานที่วัดสุวรรณาราม

ภาพมโหสถชาดก: แสดงเรื่องราวของมโหสถที่เอาชนะอุบายชิงเมืองของพระเจ้าจุลนีพรหมทัต คงแป๊ะวาดภาพการยกทัพมาประชิดเมืองและการต่อสู้อันวุ่นวาย

ฉากใหญ่คือตอนมโหสถทำอุโมงค์ไปลักตัวพระธิดา พระมเหสี พระเจ้าพรหมทัต มาเป็นตัวประกัน

รายละเอียดที่น่าสนใจ ภาพเต็มไปด้วยรายละเอียดที่น่าสนใจ เช่น คนที่กำลังป้องปากหัวเราะ ม้าที่พุ่งทะยาน และชาวต่างชาติที่แต่งกายหรูหรา

ความสัมพันธ์กับครูทองอยู่

คงแป๊ะและครูทองอยู่เป็นจิตรกรที่มีฝีมือสูสีกัน และมักมีผลงานปรากฏคู่กันในวัดต่างๆ ครูทองอยู่เขียนภาพเนมิราชชาดก ลูกศิษย์ของแต่ละครูไม่กินเส้นกันและไม่ยอมไหว้ครูของอีกฝ่าย

การค้นพบผลงาน

เอนก นาวิกมูล ได้ติดตามรอยผลงานของคงแป๊ะจากหนังสืองานศิลป์ของ น. ณ ปากน้ำ และได้ถ่ายรูปผลงานที่ยังเหลืออยู่ตามวัดต่างๆ

วัดสุวรรณาราม

หลักฐานสำคัญ คือเป็นวัดเดียวที่ยังเหลือหลักฐานชัดเจนของผลงานของคงแป๊ะและครูทองอยู่ โดยครูทองอยู่เขียนภาพเนมิราชชาดก และคงแป๊ะเขียนภาพมโหสถชาดก

ถึงแม้ว่าชื่อของคงแป๊ะจะไม่ปรากฏในคำไหว้ครูช่าง อาจเป็นเพราะอุปนิสัยส่วนตัวที่ฉุนเฉียวและเคยฆ่าคนตาย แต่ผลงานของท่านยังคงเป็นที่จดจำและชื่นชมในวงการศิลปะไทย

อ้างอิง

The Cloud / คงแป๊ะ /