ประเมิน 3 เส้นทาง พา ‘ยิ่งลักษณ์’ กลับบ้าน เป็นไปได้แค่ไหนไม่ต้องรับโทษ?

“คิดว่าเธออาจจะได้กลับบ้านก่อนหน้านั้นเล็กน้อย ขึ้นอยู่กับจังหวะและโอกาส (ที่เหมาะสม)” ทักษิณให้สัมภาษณ์ในช่วงหนึ่ง 

SPRiNG พูดคุยกับ วันวิชิต บุญโปร่ง คณะรัฐศาสตร์ ม.รังสิตถึงความเป็นไปได้ที่อดีตนายกฯ​ หญิงผู้นี้จะกลับสู่เมืองไทย ภายใต้รัฐบาลเพื่อไทย 

สถานการณ์ยิ่งลักษณ์เป็นอย่างไร เหลือคดีอะไรบ้าง?

ย้อนไปก่อนหน้านี้ คดีความของยิ่งลักษณ์เริ่มคลายตัวมากขึ้น ศาลยกฟ้องคดีจัดจ้างโครงการ Roadshow Thailand 2022 และคดีโยกย้าย ถวิล เปลี่ยนศรี ออกจากตำแหน่งเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ (เลขาฯสมช.) เรียบร้อย ส่วนคดีความที่อยู่ในมือ ป.ป.ช.ไม่ว่าคดีซื้อขายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ (G2G), คดีเยียวยา นปช. หรือกรณีแผนบริหารจัดการน้ำ 3,500 ล้านบาทก็ล้วนยุติสอบและยกฟ้องไปแล้ว

ในตอนนี้ อดีตนายกฯ หญิงเหลือคดีติดตัวเพียงคดีปล่อยปะละเลยให้มีการทุจริตจำนำข้าว ซึ่งศาลตัดสินลงโทษจำคุก 5 ปี ไม่รอลงอาญา และเพราะเธอไม่มาฟังคำพิพากษาตามหมายนัดทำให้คดีไม่มีหมดอายุความ และจะนับหนึ่งอีกครั้งทันทีที่เธอกลับไทยเพื่อฟังคำพิพากษาจากศาล

เมื่อสถานการณ์เป็นเช่นนี้ ยิ่งลักษณ์เหลือวิธีไหนกลับเมืองไทยได้บ้าง และที่สำคัญ วิธีไหนที่จะทำให้พรรคเพื่อไทยและเครือข่ายเจ็บตัวน้อยที่สุด 

 

อยากกลับบ้าน ทางไหนเป็นไปได้บ้าง? 

“คุณยิ่งลักษณ์กลับบ้านได้เสมอนะครับ ยิ่งคุณยิ่งลักษณ์กลับมาแล้วเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม มันจะเป็นผลดีต่อพรรคเพื่อไทยด้วยซ้ำ” วันวิชิตกล่าว

“ผมไม่เชื่อว่าคุณทักษิณจะยอมให้คุณยิ่งลักษณ์เข้าสู่การถูกปฎิบัติตามเงื่อนไขปกติ เหมือนผู้ต้องหาหรือนักโทษทั่วไป” 

SPRiNG ชวนวันวิชิตวิเคราะห์เส้นทางกลับบ้านทั้ง 3 เส้นทางที่มีการพูดถึงในขณะนี้ ตั้งแต่การรื้อฟื้นคดีจำนำข้าว, การออก พ.ร.บ.นิรโทษกรรม และทางเดียวกับทักษิณ หรือการขอพระราชทานอภัยโทษ 

เส้นทางที่หนึ่ง รื้อฟื้นคดีจำนำข้าว นักวิเคราะห์หลายคนมองไปในทิศทางเดียวกันว่า การรื้อคดีจำนำข้าวคือหนึ่งในทางกลับบ้านของอดีตนายกฯ หญิง สัญญาณกรณีนี้มีให้เห็นตั้งแต่ ภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกฯ แสดงกินข้าวค้าง 10 ปีออกสื่อและเดินสายหาทางปล่อยข้าวล็อตดังกล่าว

“มันเป็นการโยนก้อนหินถามทางมากกว่าครับ” วันวิชิตเริ่มต้น

“คดีนี้ไม่น่าจะรื้อฟื้นอะไรได้นะครับเพราะว่าศาลตัดสินไปแล้ว และ ครม.คุณยิ่งลักษณ์ก็เข้าสู่คําตัดสินอย่างเด็ดขาดแล้ว ต้องจําคุกได้ชดใช้เสียกันไปเท่าไหร่”

ข้อความข้างต้นของวันวิชิตหมายถึง บุญทรง เตริยาภิรมย์ รมว.พานิชย์ และ ภูมิ สาระผล รมช.พานิชย์ ขณะนั้นที่ถูกศาลตัดสินคดีจำนำข้าว 48 ปี และ 36 ปีตามลำดับ ซึ่งว่ากันว่าทางบุญทรงเคยส่งสัญญาณไว้แล้วว่าจะไม่ยอมตายเดี่ยวในคดีนี้อย่างแน่นอน 

เส้นทางที่สอง การนิรโทษกรรม ในแง่นี้วันวิชิตก็มองว่าเป็นไปได้ยากเช่นกัน เพราะมีผู้ต้องหาทางการเมืองหลายคดีที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ รวมถึงคดี ม.112 เองเช่นกัน

เส้นทางที่สาม การขอพระราชทานอภัยโทษ เป็นเส้นทางที่วันวิชิตมองว่าเป็นไปได้มากที่สุด โดยน่าจะขอเข้ารับการพระราชทานอภัยโทษในฐานะผู้สร้างคุณงามความดีให้ประเทศ แต่จะเป็นไปในเส้นทางเดียวกับทักษิณทั้งหมดเลยไหม อาจไม่เป็นเช่นนั้น เนื่องด้วยอายุยังไม่เข้าเกณฑ์ชราภาพ

ในกรณีของทักษิณ ก่อนกลับสู่ไทยเขามีโทษจำคุกติดตัวเหลือ 8 ปี แต่ทางกรมราชทัณฑ์ได้เสนอชื่อของทักษิณเข้ารับการพระราชทานอภัยโทษจนเหลือโทษจำคุกเพียง 1 ปี ก่อนที่ต่อมาชื่อของทักษิณจะเข้าข่ายเกณฑ์พักโทษ เนื่องจากมีอายุเกิน 70 ปีและมีสุขภาพร่างกายไม่แข็งแรง 

อย่างไรก็ตาม วันวิชิตยังคงเชื่อว่ากรณีของยิ่งลักษณ์จะเหมือนกับทักษิณ กล่าวคือ

“ไม่ได้เข้าเรือนจําแม้แต่วันเดียว”

ทั้งนี้ วันวิชิตมีคำเตือนในเรื่องนี้ 3 ข้อคือ การลงทัณฑ์ทางการเมืองต่อพรรคเพื่อไทยและเครือข่าย การลุกฮือของกระแสต่อต้านทักษิณ และความผิดหวังต่อกระบวนการยุติธรรมอีกครั้ง

"ความผิดหวังต่อกระบวนการยุติธรรมมีมูลค่าสูงแน่ๆ ในขณะเดียวกัน ประชาชนจะไม่ลืมลงทัณฑ์คนที่ใช้กระบวนการยุติธรรมเพื่อประโยชน์ในทางการเมืองของตัวเอง แน่นอนครับ"

“รัฐบาลคุณแพทองธารจะสิ้นสุดหรืออะไรก็ตาม แต่ตราบใดที่คุณยิ่งลักษณ์กลับมาได้อย่างปลอดภัย ไม่มีมลทิน ผมว่ามันไม่มีอะไรจะเสีย แต่ผลพวงของความคับข้องใจความขัดแย้งแต่มันจะไปลงที่ ส.ส.หรือพรรคเพื่อไทยในอนาคต ซึ่งแน่นอนเขามีสิทธิ์จะปล่อยมือ (ออกจากพรรค) ได้” วันวิชิตทิ้งท้าย

หากจะเปรียบเทียบกรณีของยิ่งลักษณ์และทักษิณ เราต้องไม่ลืมมุมการเมืองที่สำคัญมากที่ซ่อนอยู่ในนั้น เพราะหากไล่เรียงไทม์ไลน์การกลับบ้านของคุณทักษิณจะพบว่า ความล้มเหลวในการจัดตั้งรัฐบาลของพรรคก้าวไกล การจับมือตั้งรัฐบาล ‘ข้ามขั้ว’ และการกลับบ้านของทักษิณล้วนเกิดขึ้นต่อกันราวถูกวางหมากไว้แล้ว และถูกประเมินจากนักวิเคราะห์ว่าเป็นเกมดึงทักษิณกลับมาเพื่อให้เกิดศึก แดง vs ส้ม 

แต่ในกรณีของยิ่งลักษณ์อาจมีคำถามต่อไปว่า ใครจะได้ประโยชน์จากการช่วยยิ่งลักษณ์กลับบ้านบ้าง นอกจากครอบครัวชินวัตร..