นางแบบจีนถูกต่อว่าไม่รักชาติ เพราะตาตี่ ไม่ตากลมโตเหมือนกระแสความงาม

ในขณะที่ประเทศไทยเราเรียกร้อง Beauty standard หรือมาตรฐานความงามตามธรรมชาติสังสรรค์มาให้ ไม่จำเป็นต้องสวยตามสายตาของคนอื่น แต่พี่จีนดันคัดค้านการแสดงออกของนางแบบตาตี่คนจีนว่าเธอดูถูกประเทศจีนไม่ต่างจากพวกตะวันตก ทั้งๆที่สมัยนี้ความงามของสาวๆจีนคือ ดวงตากลมโต อืม...ก็แอบงงเขานะ? อ่ะไปดูดราม่ากันดีกว่า

“ฉันไม่คู่ควรที่จะเป็นคนจีนเพียงเพราะฉันตาเล็กเหรอ?”

นี่คือสิ่งที่นางแบบชาวจีน Cai Niangniang เขียนโพสต์ในโซเชียลมีเดียที่กำลังเป็นกระแสเมื่อเร็วๆนี้ในประเทศจีน หลังจากภาพถ่ายเก่าของเธอกลายเป็นไวรัลด้วยเหตุผลที่ไม่ถูกใจเอาซะเลย

นางแบบซึ่งใช้ชื่อ Cài Niángniáng (@菜孃孃) บน Weibo กลายเป็นหัวข้อที่กำลังได้รับความนิยมบนอินเทอร์เน็ตของจีนในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา หลังจากภาพของเธอในแคมเปญโฆษณาปี 2019 ถูกแชร์อย่างแพร่หลายบนโซเชียลมีเดีย ในชุดภาพถ่ายโปรโมต Three Squirrels ร้านขายขนมออนไลน์ของจีน นางแบบโพสต์ท่ากับผลิตภัณฑ์ของแบรนด์ขณะเขียนอายไลเนอร์ที่ทำให้ดวงตาของเธอดูลาดเอียงมากกว่าที่เป็นจริงและการโฆษณาชวนเชื่อด้วยข้อความที่ว่า ‘ตะวันตกจะไม่มีคำพูดแบบนี้อีกต่อไป’ แต่มันผิดเหรอที่เธอมีดวงตาเล็ก?

หลังจากที่ผู้ใช้โซเชียลมีเดียโพสต์ภาพถ่ายแคมเปญโฆษณาเก่า ฝูงชนที่โกรธแค้นก็เข้าไปถล่มแอคเคาท์ของเธอ ซึ่งพวกเขาอ้างว่าเธอเล่นกับทัศนคติแบบตะวันตกที่น่ารังเกียจเกี่ยวกับคนจีน เป็นเวลาหลายวันที่เธอถูกโจมตีบนโลกออนไลน์เนื่องจาก ‘จงใจโจมตี’ และ ‘ไม่รักชาติ’

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• จีน เปิดทางด่วนข้ามทะเลทรายสายแรก ที่ซินเจียง ผ่านความแห้งแล้งถึง 150 กม.

• เบื้องหลังความอลังการ ซีรีส์ ตำนานลั่วหยางจากจีน

• "เสาแห่งความอัปยศ" ถูกรื้อ อนุสรณ์จัตุรัสเทียนอันเหมินสุดท้ายบนฮ่องกง

• จีนสั่งล็อกดาวน์ เมืองซีอาน หลังพบผู้ป่วยโควิด-19 รายใหม่เพิ่ม 52 ราย

• จีนแนะ 13 ล้านคนกักตัวอยู่บ้าน หลังพบผู้ป่วยโควิด-19 ใหม่กว่า 50 ราย

นางแบบที่มีแนวโน้มว่าจะควบคุมสไตล์โฆษณาไม่ได้ ก็กลายเป็นเป้าหมายของการเยาะเย้ยและวิพากษ์วิจารณ์ โดยมีคนเรียกเธอว่า "น่าเกลียด" หรือแม้กระทั่งบอกให้เธอหยุดการสร้างแบบจำลองของคนจีนซะที

ภายในวันอาทิตย์ แฮชแท็กในหัวข้อนี้สร้างการดู Weibo ได้มากกว่า 300 ล้านครั้ง เมื่อถึงจุดหนึ่ง เมื่อแบรนด์ขนมดังกล่าวสตรีมสดบน Taobao Live เพื่อขายสินค้า ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตที่โกรธจัดหลายพันคนส่งสแปมแชทที่มีความคิดเห็นแสดงความเกลียดชัง บังคับให้เซสชันสิ้นสุดเร็วกว่ากำหนด

จากการโจมตีที่เกิดขึ้น นางแบบสาวดังกล่าวก็ได้ออกมาตอบโต้ ให้หยุดการละเมิดและความรุนแรงนี้ลงซะ พร้อมถามว่า

“ฉันขาดคุณสมบัติที่จะเป็นคนจีนเพียงเพราะฉันตาเล็กหรือเปล่า” “ฉันเกิดมาพร้อมกับดวงตาคู่นี้ และมันเล็กกว่านี้อีกในชีวิตจริง หมายความว่าฉันไม่สามารถเป็นนางแบบได้งั้นเหรอ? ฉันเคยดูถูกคนจีนตั้งแต่เกิดหรือเปล่า”

โฆษณาถ่ายทำครั้งแรกเมื่อปี 2019 ถูกขุดขึ้นมาโดยชาวเน็ตที่เป็นชาตินิยม ท่ามกลางช่วงเวลาแห่งความอ่อนไหวในโลกออนไลน์ที่เพิ่มสูงขึ้นในประเทศจีนเกี่ยวกับโฆษณาที่วาดภาพคนจีนไว้ให้ตาตี่

ในเดือนพฤศจิกายน ช่างภาพแฟชั่นชั้นนำของจีนได้ออกมากล่าวขอโทษ ถึงการรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของเธอ หลังจากภาพที่เธอถ่ายให้กับแบรนด์หรูของฝรั่งเศสอย่าง Dior ก็ทำให้เกิดกระแสต่อต้าน โดยมีจุดเด่นของนางแบบจีนที่มีตาตี่เช่นกัน

โดยมีใจความแถลงขอโทษว่า “จากผลตอบรับที่ว่าการแต่งหน้านั้นขัดต่อมาตรฐานความงามกระแสหลัก และทำให้เกิดความไม่พอใจในหมู่ผู้บริโภค เราขออภัยอย่างจริงใจ”

แต่ปี 2021 เราได้เห็นความอ่อนไหวถึงระดับใหม่เมื่อชาตินิยมจีนค้นพบพลังของ “ยกเลิกวัฒนธรรม” และใช้มันกับศิลปินที่พวกเขารู้สึกว่าไม่เคารพวัฒนธรรมจีนหรือแสดงความงามของจีนอย่างไม่เหมาะสม เพียงเพราะมันไม่เป็นไปตามกระแสความงามในตอนนี้ โดยในเดือนมิถุนายน Academy of Art & Design แห่งมหาวิทยาลัย Tsinghua ซึ่งเป็นหนึ่งในโรงเรียนสอนการออกแบบชั้นนำของจีน ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากบรรดานางแบบที่แคสติ้งแทบทุกคนที่มีดวงตาเล็กและตี่อย่างเห็นได้ชัดในงานแฟชั่นโชว์ รวมไปถึงการแต่งหน้าเพื่อเน้นความเป็นเอเชียของพวกเขา เมื่อเดือนที่แล้ว Chén Màn 陈漫 ช่างภาพชาวจีน ซึ่งเคยร่วมงานกับนิตยสารแฟชั่น คนดังระดับ A-list และแบรนด์ที่มีอิทธิพลทั่วโลกจำนวนมาก ถูกบีบให้ต้องขอโทษหลังถูกวิพากษ์วิจารณ์ทางออนไลน์เกี่ยวกับผลงานที่ผ่านมาของเธอที่มีอัตลักษณ์ตาตี่

ท่ามกลางความรู้สึกของกลุ่มชาตินิยมออนไลน์และความรู้สึกต่อต้านตะวันตกที่เพิ่มขึ้นในประเทศจีน บางคนได้ยึดโฆษณาเหล่านี้เป็นตัวอย่างของการเหยียดเชื้อชาติต่อชาวจีน ด้วยการนำเสนอโมเดลที่มีตาแคบ (ตาตี่) นักวิจารณ์กล่าวว่าบริษัทเหล่านี้กำลังสร้างภาพลักษณ์แบบที่ตะวันตกชอบล้อเลียนบนใบหน้าชาวจีน

หลายคนถามว่าทำไมโฆษณาเหล่านี้ถึงไม่ใช้รูปแบบที่เห็นได้ทั่วไปในโฆษณาจีนที่มีผิวขาวและดวงตากลมโต ซึ่งปกติถือว่าเป็นคุณลักษณะด้านความงามในอุดมคติในประเทศจีน

ในฐานะแบรนด์จีน Three Squirrels “คุณควรทราบเกี่ยวกับความอ่อนไหวของผู้บริโภคชาวจีนต่อวิธีที่พวกเขาแสดงในโฆษณา” หนึ่งในความคิดเห็นต่อต้านนางแบบสาว

แก่นแท้ของความขัดแย้งคือการรับรู้ว่าการแสดงภาพดังกล่าวก่อให้เกิดภาพเหมารวม “ตาตี่” ของชาวเอเชียซึ่งมักปรากฎในวัฒนธรรมตะวันตกในศตวรรษที่ 19 และถือว่าชาวเอเชียจำนวนมากไม่พอใจอย่างมากในทุกวันนี้

ในฮอลลีวูด จอมวายร้ายชาวเอเชียที่แสดงเป็น Fu Manchu ถูกเติมแต่งดวงตาให้บางและแคบ บทละครมีการพูดถึง “yellow peril” หรือภัยสีเหลือง ที่เป็นคำเปรียบเปรยว่า คนผิวเหลืองเป็นภัย หรือภัยจากผิวเหลืองที่คนเอเชียมักโดนล้อจากตะวันตก เป็นแนวคิดที่แบ่งแยกเชื้อชาติที่วัฒนธรรมเอเชรยถูกคุกคามจากชาติตะวันตก

ดร.หลิว เหวิน จากสถาบันการศึกษาของไต้หวัน ซินิกา ให้สัมภาษณ์กับ BBC Chinese ว่า “มีประวัตศาสตร์อันยาวนานในการใช้ ‘slanted eyes’ ตาตี่ เพื่อเลือกปฏิบัติต่อชาวเอเชีย”

การปฏิเสธพหุนิยมด้านสุทรียภาพ

แต่การยืนกรานในหมู่ชาวจีนบางคนเกี่ยวกับอุดมคติด้านความงามอย่างใดอย่างหนึ่งก็ตรงกันข้ามกับการถกเถียงทั่วโลกในปัจจุบันเกี่ยวกับความหลากหลายและการผลักดันให้มีการแสดงใบหน้าชาวเอเชียในวงกว้างของสื่อมากขึ้น

ผู้สังเกตการณ์กล่าวว่า แม้เข้าใจได้ว่าผู้บริโภคบางคนไม่พอใจกับโฆษณา แต่การโวยวายแบบนี้ก็ง่ายเกินไปหน่อยไหม เนื่องจากเป็นการปฏิเสธความคิดที่ว่าจริงๆแล้ว การมองคนจีนนั้นมีหลายวิธีให้เลือกมอง

Dr Luwei Rose Luqiu จาก Hong Kong Baptist University กล่าวว่า "การปฏิเสธ 'ตาตี่' เป็นปรากฏการณ์ที่อันตรายมาก เพราะมันเป็นการปฏิเสธพหุนิยมด้านสุนทรียะ"

ผู้เชี่ยวชาญยังชี้ให้เห็นด้วยว่า ในความเป็นจริงแล้ว มาตรฐานความงามแบบดั้งเดิมของจีนนั้นให้ความสำคัญกับตาตี่ ตัวอย่างเช่น ภาพวาดจากยุคทองของศิลปะและวัฒนธรรมของจีน ในยุคราชวงศ์ถังระหว่างปี 618 ถึง 907 ก่อนคริสตกาล ได้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าผู้หญิงมีดวงตาที่ยาวและแคบเรียว (ตาตี่)

ดร.แจฮี จุง ผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมผู้บริโภคจากมหาวิทยาลัยเดลาแวร์ กล่าวว่า “ถึงแม้จะมีความแตกต่างกันบ้างตามแต่ละราชวงศ์แต่ชาวจีนโบราณมักนิยมใช้ดวงตาที่แคบนั้นเสมอตลอดมาในการเล่าเรื่องราวของบรรพบุรุษ”

ความพึงพอใจในปัจจุบันกับดวงตาที่กลมโตนั้นเป็นการแดกดัน ซึ่งก็เป็นปรากฎการณ์ที่ได้รับมาจากอิทธิพลจากตะวันตก ผู้เชี่ยวชาญบางคนเชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงมาตรฐานด้านความงามครั้งล่าสุดเริ่มต้นขึ้นราวปลายศตวรรษ 1970 อันเนื่องมาจากโฆษณาและความบันเทิงจากต่างประเทศ เมื่อจีนเปิดประตูสู่โลกกว้าง

“ผู้หญิงในจีนร่วมสมัยดูเหมือนจะสนับสนุนมาตรฐานตะวันตกซะมากกว่า สำหรับอุดมคติความงามของผู้หญิงที่แพร่หลายในภาพสื่อปัจจุบัน” ดร.จุงกล่าว

ทุกวันนี้ ดวงตากลมโตนั้นมีค่ามากจนไม่ใช่เรื่องแปลกที่ชาวจีนจะแต่งหน้าหรือทำศัลยกรรมตกแต่งเพื่อทำให้ตาดูโตขึ้น เช่น การไปทำตาสองชั้น

แต่สำหรับนาง Cai นางแบบที่เป็นศูนย์กลางของการโต้เถียงครั้งล่าสุด เธอหวังว่าผู้คนจะใจดีต่อผู้ที่แตกต่างออกไป เธอกล่าวว่าในโพสต์ Weibo ของเธอว่า พวกเขาไม่จำเป็นต้องโจมตีเธอ แม้ว่าพวกเขาจะไม่เห็นคุณค่าในรูปลักษณ์เฉพาะของเธอก็ตาม

“ตาของฉันก็เป็นแบบนี้ จริงๆแล้วในชีวิตจริงมันเล็กกว่าที่เห็นด้วยซ้ำ ทุกคนมีเสน่ห์ของตัวเอง!”

ที่มาข้อมูล

https://www.bbc.com/news/world-asia-china-59807019

https://supchina.com/2021/12/27/nationalist-online-mob-goes-after-chinese-model-for-having-slanted-eyes/

https://www.shine.cn/news/nation/2112270103/