วันหมากรุกโลก 20 ก.ค. : ภาพจำลองสงครามเย็น สู่ ซีรีส์สุดฮิต The Queen’s Gambit

วันหมากรุกโลก 20 ก.ค.

วันที่ 20 ก.ค ของทุกปี ถือเป็น วันหมากรุกโลก หรือวันหมากรุกสากลโลก โดยที่มาที่ไปของการกำหนดวันที่ 20 ก.ค. ให้เป็นวันหมากรุกโลกนั้น เป็นเพราะสหประชาชาติหรือ UN มองเห็นว่า หมากรุกเป็นเกมระดับโลกที่ส่งเสริมความเป็นธรรม ความเคารพซึ่งกันและกัน อันก่อให้เกิดบรรยากาศแห่งความอดทน และเกมหมากรุกสากล นับได้ว่ามีบทบาท เชื่อมโยงผู้คนทั้งโลกในสังคมต่างๆให้ได้เข้าหากัน ให้ได้เข้าถึงซึ่งกันและกัน

.

สนามรบในสงครามเย็น

อย่างไรก็ตาม ในอดีตการเล่นหมากรุก อาจเปรียบเสมือนกับการ จำลองสนามรบของประเทศแต่ละประเทศ ในช่วงสงครามเย็น ช่วงที่การเมืองของโลกเต็มไปด้วยความอึมครึมหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

ภาพ : แม็กนัส คาร์ลเซ่น แชมป์โลกหมากรุกชาวนอร์เวย์ จัดการแข่งขัน ดวล 1 : 15 คน เมื่อปี 2018
ภาพ : แกรี่ คาสปารอฟ แชมป์โลกหมากรุกจากสหภาพโซเวียต เล่นหมากรุกกับเด็กๆที่โครเอเชีย เมื่อปี 2017

.
เพราะในช่วงสงครามเย็นนั้น สหรัฐ กับ สหภาพโซเวียต 2 ประเทศ 2 ขั้วอำนาจ ต่างก็ชิงไหวชิงพริบกันในตั้งแต่ไม้จิ้มฟันยันเรือรบ ทั้งสองแข่งกันในเกมใหญ่ๆ อย่างเกมสงคราม เกมสะสมอาวุธ การเมือง การท่องอวกาศ หรือกีฬาโอลิมปิก  หรือแม้แต่กระทั่งใน กระดานหมากรุก ด้วยนั่นเอง

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เจ้ย อภิชาติพงศ์ ส่ง Memoria ลุ้นปาล์มทองคำ เปิดตัวที่เทศกาลหนังเมืองคานส์

• อภิชาติพงศ์ Call Out กลางเวทีโลก เทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์

• สองคนสองคม : Infernal affairs สู่การรำลึก 24 ปี อังกฤษคืนเกาะฮ่องกงให้จีน

หมากรุกแมตช์ประวัติศาสตร์
.
การแข่งขันหมากรุกโลก ครั้งสำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ เกิดขึ้นเมื่อ กรกฎาคม ปี 1972 ณ เมือง เรคยาวิก ประเทศไอซ์แลนด์ ในช่วงที่ทั้งสหรัฐและ สหภาพโซเวียตกำลังแข่งขันกันอย่างหนักในทุกด้าน   โดยเหตุผลที่เลือกประเทศไอซ์แลนด์ ประเทศเล็กๆ ประเทศนี้เป็นสถานที่แห่งการดวล ก็เพราะไอซ์แลนด์เป็นประเทศหมู่เกาะที่อยู่ห่างไกล ไม่มีบทบาทในทางการเมืองโลก ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายไหน มันจึงเปรียบเสมือน "สนามกลาง" ที่ขั้วอำนาจฝั่งเสรีนิยมประชาธิปไตยจะโคจรมาพบกับฝั่งสังคมนิยมคอมมิวนิสต์  ในสงครามเย็นครั้งนี้
.
 โดย บ๊อบบี้ ฟิชเชอร์ ตัวแทนสหรัฐ ในวัย 29 ปี ต้องมาพบกับ  บอริส สปัสสกี้ แชมป์โลกหมากรุกคนปัจจุบัน  ณ เวลานั้น บนวัย 35 ปี  และถือเป็นยอดฝีมืออันดับหนึ่งของสหภาพโซเวียต และโซเวียตครองแชมป์โลกมายาวนาน 1948-1972 (24ปี)
ถึงแม้ บ๊อบบี้ ฟิชเชอร์ จะมหัศจรรย์ขนาดไหน แต่ทางฝ่ายโซเวียตเชื่อมั่นเต็มเปี่ยมว่า สปัสสกี้ คือปิศาจบนกระดานหมากรุก  และ การสู้บนกระดานหมากรุกครั้งนั้นราวกับสงคราม สาดอาวุธสู้กันด้วยจิตวิทยา และสุดท้าย บ๊อบบี้ ฟิชเชอร์ โค่นแชมป์โลกสหภาพโซเวียตสำเร็จแบบพลิกความคาดหมาย  โดยการต่อสู้หมากรุกแมตช์ประวัติศาสตร์ กินเวลาถึง 2 เดือนเลยทีเดียว

 โดยในระหว่างนั้นมีการถ่ายทอดสดกลับมาที่สหรัฐ  ดังนั้น ซึ่งเมื่อ บ๊อบบี้ ฟิชเชอร์ ชนะ เขาจึงกลายเป็นบุคคลมีชื่อเสียงระดับประเทศในชั่วข้ามคืน  ถึงขั้นที่ว่าประธานาธิบดี ริชาร์ด นิกสัน เรียกเขาเข้าไปพบถึงทำเนียบขาวเลยทีเดียว เพราะนี่ถือเป็น ชัยชนะของสหรัฐ ในสงครามเย็นในรูปแบบหมากรุก  ซึ่งเรื่องราวของ  บ๊อบบี้ ฟิชเชอร์ ถูกถ่ายทอดเป็นภาพยนตร์ Pawn Sacrifice (2014) นำแสดงโดยโทบี้ แม็กไกวร์ คนที่เคยรับบทสไปเดอร์แมน

หมากรุกสู่ซีรีส์สุดป็อป The Queen’s Gambit
.    
ณ ปัจจุบัน หมากรุก แม้จะไม่เป็นกีฬาที่นิยมในวงกว้างแบบฟุตบอล หรือ บาสเก็ตบอล แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อปลายปี 2020 ท่ามกลางวิกฤตโรคโควิด-19 ระบาดที่ทั่วโลกเผชิญกันถ้วนหน้า  แต่แวดวงหมากรุกสากล กลับมาถูกจุดพลุความนิยมแบบที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนนับตั้งแต่ ค.ศ. 1972 ที่สหรัฐเป็นแชมป์โลก...ส่วนหนึ่ง นั่นเป็นเพราะกระแสของซีรีส์ The Queen’s Gambit ที่ฉายในสตรีมมิ่ง Netflix เป็นแรงจูงใจกระตุ้นให้ผู้ชมสนใจ “กีฬา” คลาสสิกชนิดนี้อีกหน และอีกหนึ่งปัจจัย ที่ทำให้หมากรุกได้รับความนิยมมากขึ้น อันยา เทย์เลอร์ จอย (Anya Taylor-Joy) นักแสดงนำของซีรีส์

อันยา เทย์เลอร์ จอย สาวสวยทรงเสน่ห์ รับบทเป็น เบธ ฮาร์มอน (Beth Harmon) ตัวละครสมมุติในซีรีส์ The Queen’s Gambit  ซีรีส์เล่าด้วยเรื่องราวอันเข้มข้นและการแสดงที่โดดเด่นของนักแสดงสาวรายนี้ทำให้ซีรีส์ประสบความสำเร็จทั่วโลก (รวมถึงไทยด้วย) ได้รับเสียงวิจารณ์เชิงบวกจากผู้ชมส่วนใหญ่
.
นอกจากนี้ บลูมเบิร์ก (Bloomberg) เปิดเผยรายงานอิงกระแสตอน The Queen’s Gambit  ออกฉายทั่วโลกอีก ว่า ยอดวิวเว็บไซต์ chess.com  มีสมาชิกใหม่เพิ่มขึ้นราวเดือนละ 1 ล้านรายนับตั้งแต่ล็อกดาวน์ช่วงโควิด-19 เมื่อต้นเดือนมีนาคม 2020  กระทั่งมาถึงเดือนพฤศจิกายน 2020 เว็บไซต์มีสมาชิกเพิ่มขึ้น 2.8 ล้านรายในเดือนเดียว และเดือนเดียวกันนี้ สถิติเข้าเล่นหมากรุกออนไลน์ในเว็บไซต์ Lichess มีมากถึง 78 ล้านเกม  มากกว่าสถิติเดือนเดียวกันในปี 2019 หลายเท่าตัว  
.
หมากรุก : สำหรับบางคน หมากรุกอาจจะเป็นแค่เกมกระดานธรรมดาที่ใช้เล่นสนุกเพื่อฆ่าเวลาเท่านั้น แต่ ความจริงแล้ว หมากรุก ในบางครั้งมันอาจจะเป็นแรงบันดาลใจ เป็นเกมกีฬา หมากรุกอาจเป็นตัวเชื่อมโยงผู้คนทั้งโลกในสังคมต่างๆให้ได้เข้าหากัน ให้ได้เข้าถึงซึ่งกันและกัน...และอย่างที่บอก ครั้งหนึ่ง มันเคยเป็นตัวแทนของ สมรภูมิรบของสงครามเย็น...