"ตะไคร้หอม" ถูกจัดเป็นวัตถุอันตราย ?

หนึ่งคำถามที่เกิดขึ้นเมื่อไม่นานมานี้ สำหรับการที่ “ตะไคร้หอม” กำลังจะถูกบัญญัติเป็นวัตถุอันตราย โดยทางกระทรวงเกษตรและสหกรณ์กำลัง รวมไปถึงอีก 12 สมุนไพร อาทิ สะเดา , ขมิ้นชัน , ขิง , ข่า , ดาวเรือง , สาบเสือ , กากเมล็ดชา , พริก , ขึ้นฉ่าย , ชุมเห็ดเทศ , ดองดึง และหนอนตายหยาก ซึ่งล้วนเป็นพืชผักพื้นบ้าน ที่ถูกนำไปประกอบเป็นเมนูอาหารมาอย่างยาวนาน นอกจากนี้สมุนไพรเหล่านี้ยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคอีกด้วย

เมื่อปี 2552 ภายใต้การนำของ นายชาญชัย ชัยรุ่งเรือง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม เคยประกาศให้ตะไคร้หอม , สะเดา , ขมิ้นชัน , ขิง , ข่า , ดาวเรือง , สาบเสือ , กากเมล็ดชา , พริก , ขึ้นฉ่าย , ชุมเห็ดเทศ , ดองดึง และหนอนตายหยาก ที่นำสมุนไพรเหล่านี้ไปใช้กำจัดแมลงศัตรูพืช หรือเพื่อควบคุมการเจริญเติบโตของพืช จัดเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 1 ต่อมาภายใต้การนำของ นายประเสริฐ บุญชัยสุข รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ในปี 2556 ได้ประกาศให้สารสกัดจากสมุนไพรเหล่านี้ เป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 2 อีกครั้ง

ล่าสุด ปี 2563 น.ส.มนัญญา ไทยเศรษฐ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ให้กรมวิชาการเกษตร จัดทำข้อมูลยกร่างเสนอคณะกรรมการวัตถุอันตราย เพื่อปลดล็อกบัญชีพืชสมุนไพรทั้งหมดนี้ที่ถูกจัดเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 2 มาเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 1 โดยชนิดที่ 1 มีความอันตรายหรือความเป็นพิษน้อยกว่าชนิดที่ 2 เพื่อสนับสนุนให้เกษตรกรหันมาใช้ธรรมชาติกำจัดศัตรูพืชแทนที่การใช้สารเคมี

เหตุผลที่สมุนไพรทั้ง 13 ชนิด ถูกจัดเป็นวัตถุอันตราย สืบเนื่องมาจากการที่เกษตรกรนำความรู้พื้นบ้านแปลงสมุนไพรมาใช้เป็นยากำจัดศัตรูพืช โดยสารสกัดจากสมุนไพรเหล่านี้ อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี และมีความเสี่ยงเป็นพิษสูง จึงต้องควบคุม ผู้ผลิต ผู้นำเข้า และผู้ครอบครอง ด้วยกฎหมาย ซึ่งจำเป็นต้องขึ้นทะเบียนกับกรมวิชาการเกษตร

ด้วยวิถีชีวิตของเกษตรกรไทย ที่นำ 13 สมุนไพร มาใช้กำจัดแมลงศัตรูพืชตั้งแต่เนิ่นนาน ซึ่งไม่มีผลกระทบที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม อย่างผง หรือสารธรรมชาติจากการหมักบ่ม ตากแห้ง บดเป็นผง ทำให้ทางกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปลดออกจากบัญชีวัตถุอันตราย และไม่ต้องขึ้นทะเบียน เว้นเสียแต่ว่าเป็นสารสกัด หรือเป็นน้ำ

กรมวิชาการเกษตร ระบุ การขึ้นทะเบียนที่ผ่านมานั้น พบว่าสารสกัดธรรมชาติจะแยกออกเป็น 2 ส่วนหลัก จากการสกัดจริง และไม่ผ่านการสกัด ซึ่งไม่สามารถปลดล็อกสารธรรมชาติจากการสกัด ออกเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 1 ได้ อันเนื่องมาจากการสกัดจะได้สารออกฤทธิ์ในการกำจัดศัตรูพืช 100% ซึ่งมีความเป็นพิษสูง ทว่าหากไม่ผ่านการสกัด เช่น นำไปตากแห้ง บ่ม และสับ ไม่จำเป็นต้องขึ้นทะเบียน ซึ่งจะสะดวกกับทางเกษตรกรมากกว่า