"ชุมชนบ้านน้ำพาง"จ.น่าน หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา

บ้านน้ำพาง หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา ป้องกันจัดการปัญหาหมอกควัน

ด้วยวิถีชีวิตคนในชุมชนบ้านน้ำพาง หมู่4 อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการเกษตรเป็นหลัก บวกกับชาวบ้านมีความเชื่อว่าก่อนการเพาะปลูกต้องทำการแผ้วถาง การเผาเสียก่อน เพื่อพืชผลจะได้งอกงาม โดยไม่มีใครคำนึงถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตามมา ทั้งกับสุขภาพร่างกายคนในชุมชน และทรัพยากรธรรมชาติ ที่ถูกทำลายด้วยไฟในแต่ละปี

กำนันสวาท ธรรมรักษา กำนันตำบลน้ำพาง ในฐานะหัวเรือใหญ่เล่าให้ฟังว่า เมื่อ 4-5 ปีที่แล้ว หวั่นใจมาก เพราะชาวบ้านไม่ละทิ้งพฤติกรรมเก่าๆ การประชุมพูดคุยให้รับรู้ซึ่งกันและกันในครั้งแรกนั้นจึงเกิดเสียงต่อต้าน ได้แต่อาศัยเวลาในการทำตนเองให้เป็นต้นแบบ หลังจากที่ชาวบ้านยอมรับมากขึ้นจึงมีการสร้างกฎกติกา จัดตั้งหน่วยลาดตระเวน ทำแนวกันไฟ รวมทั้งใช้วิธีไถกลบแทนการเผาเรื่อยมา

นอกจากการเผาเพื่อทำการเกษตรแล้ว ขยะมูลฝอยก็ถือเป็นอีกหนึ่งปัญหาเช่นกัน ปัจจุบันชุมชนบ้านน้ำพางทุกครัวเรือนให้ความร่วมมือในการแยกขยะ แต่ละบ้านจะมีตะกร้าสำหรับแยกไว้ รวมถึงท่อซีเมนต์ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งวิธีการจัดการขยะอินทรีย์ในครัวเรือน ความแตกต่างจึงเกิดขึ้นอย่างมาก เมื่อชาวบ้านที่เคยสูดดมแต่มลพิษ ได้รับอากาศที่ดีแทนที่ ก็ส่งผลดีต่อสุขภาพ โดยตรง

ชุมชนบ้านน้ำพาง จากสังคมชนบทที่เคยมีความยึดติดสูง ปัจจุบันชาวบ้านหันมาช่วยกันดูแล รักษากฎกติกา และให้ความสำคัญในเรื่องของการเผามากขึ้น จนได้รับคัดเลือกจากกรมส่งเสริมสิ่งแวดล้อม ประจำปี 2559 เป็นศูนย์การเรียนรู้ หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา ก่อเกิดความภาคภูมิใจแก่คนในชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กำนันสวาท ผู้ที่เป็นคนปลุกให้คนในชุมชนลุกขึ้นมามีการป้องกันจัดการปัญหาหมอกควัน ไฟป่า